دستيابي به پيشرفت و توسعه مستلزم مبارزه با اسراف،حرکت به سمت اصلاح الگوى مصرف، جلوگيرى از ولخرجى‏ها و ... است و سال 1388 از سوي رهبر فرزانه انقلاب به نام سال "اصلاح الگوي مصرف" نامگذاري شده است و مردم و مسوولان بايد جامعه را به اين سمت سوق دهند.

سال‌هاست که مسئولان نظام از هدر روي انواع حامل‌هاي انرژي ،مواد غذايي ،کاهش بهره‌وري و ... سخن مي گويند و با توجه به اينکه امسال،سال حرکت به سمت اصلاح الگوي مصرف از سوي رهبر معظم انقلاب اسلامي نامگذاري شده است و تاکيدي که در اين ارتباط وجود دارد، بايد عزم جدي تمامي مردم و مسئولان را در اين بخش براي استفاده بهينه از منابع و امکانات شاهد باشيم و با اطلاع رساني صحيح و دقيق ،الگوسازي و نهادينه کردن روش ها و راهکارهاي درست ،هرچه بيشتر به اين سمت حرکت کنيم تا بتوانيم از منابع خدادادي در آينده براي شکوفايي هرچه بيشتر ايران اسلامي استفاده کنيم .
رهبر معظم انقلاب از ديرباز در بسياري از سخنراني ها و پيام هاي نوروزي شان بر لزوم جلوگيري از اسراف و همچنين اصلاح الگوي مصرف تاکيد فرموده اند و گزيده اي از سخنان ايشان را در همين زمينه مرور مي کنيم :
* اسلام عزيز و همه عقلاي عالم، بر اين نکته تأکيد مي کنند که مصرف بايد مدبرانه و عاقلانه مديريت شود.

*همه ما بخصوص مسئولان قواي سه گانه، شخصيت هاي اجتماعي و آحاد مردم بايد در سال جديد( 1388 ) در مسير تحقق اين شعار مهم، حياتي و اساسي يعني"اصلاح الگوي مصرف در همه زمينه‌ها"، برنامه ريزي و حرکت کنيم تا با استفاده صحيح و مدبرانه از منابع کشور، مصداق برجسته اي از تبديل احوال ملت به نيکوترين حالها، ظهور و بروز يابد.

* مقابله با اسراف و صرفه جويي صحيح ، با حرف امکان پذير نيست و قواي مقننه و مجريه موظفند با قانونگذاري صحيح و اجرا و پيگيري قاطعانه ، الگوي مصرف را از " توليد تا مصرف و باز يافت " اصلاح کنند.

*اين حرکت ، گامي اساسي در روند پيشرفت و عدالت است چرا که بيماري اسراف ، از لحاظ اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي ، آسيبها و مشکلات گوناگوني بوجود آورده و آينده کشور را تهديد مي کند .

*مصرف بيهوده و مصرف هرز، در حقيقت هدر دادن مال است. جامعه‏ ما بايد اين مطلب را به عنوان يک شعار هميشگى در مقابل داشته باشد.

* هم در سطح دولت، هم در سطح آحاد مردم و هم در سطح سازمانها بايستى نگاه عيب‏ جويانه‏ به اسراف وجود داشته باشد.

26 فروردين 1370
برادران ، اميرالمؤمنين مى‏گويد :زندگى به سمت زهد بايد برود. امروز در جمهورى اسلامى، اگر ما احساس بکنيم که زندگى به سمت اشرافي گرى مى‏رود، بلاشک اين انحراف است. برو برگرد ندارد. ما بايد به سمت زهد حرکت بکنيم. مردم هم نبايد اسراف و تجمل‏گرايى بکنند. اين‏طور نيست که زهد فقط مخصوص مسؤولان باشد. اين مهريه‏هاى گران‏قيمت که براى عقدهاى دخترهايشان مى‏گذارند، خطاست. نمى‏گويم حرام است، اما پديده‏ى بد و زشتى در جامعه است. زيرا ارزشهاى انسانى را تحت‏الشعاع ارزش طلا و پول قرار مى‏دهد.

ديدار گروهى از زنان، به مناسبت فرخنده ميلاد حضرت زهرا (س) و روز زن
25 آذر 1371
"من به خانمهاى مسلمان، به خانمهاى جوان و به خانمهاى خانه‏دار عرض مى‏کنم: سراغ اين مصرف‏گرايى که غرب مثل خوره به‏جان جوامع دنيا و از جمله جوامع کشورهاى درحال توسعه و کشورهاى رو به پيشرفت و از جمله کشور ما انداخته است، نرويد. مصرف بايد در حدّ لازم باشد،نه در حدّ اسراف. خانمهاى کسانى که همسرانشان يا خودشان مسؤوليتهايى در بخشهاى مختلف کشور دارند، بايد از لحاظ دورى از اسراف، نسبت به ديگران الگو باشند. بايد براى ديگران درس باشند و نشان دهند که شأنِ زن مسلمان بالاتر از اين حرفهاست که اسير زر و زيور و جواهر آلات و از اين قبيل شود. نمى‏خواهيم بگوييم اينها حرام است، مى‏خواهيم بگوييم شأن زن مسلمان بالاتر از اين است که در دورانى که بسيارى از مردم جامعه ما محتاج کمکند، کسانى بروند پول بدهند طلا بخرند، زينت‏ آلات بخرند، وسايل زندگى رنگارنگ بخرند و در انواع و اقسام روشها و منشهاى زندگى، اسراف کنند. اسراف، الگوى زن مسلمان نيست ".

خطبه‏ هاى نماز عيد سعيد فطر
4 فروردين 1372
در اين روز مبارک و در اين محشر عظيم مردمى، طبق رويّه‏اى که در سالهاى گذشته در مثل چنين روزى داشته‏ايم، با استفاده از اين فضاى روحانى، موردى را از دهها مورد که در زندگى ما مى‏تواند مطرح شود، مطرح مى‏کنم و آن، اجتناب از اسراف و زياده‏روى است. به برادران و خواهران مسلمانمان در سراسر کشور عرض مى‏کنم که موضوع قناعت را جدّى بگيريد. منظورم از قناعت اين نيست که دست به نعمتهاى الهى نزنيد و از آنها بهره‏مند نشويد. مقصود اين است که حدّ و اندازه نگه داريد، زياده‏ روى و اسراف نکنيد، نعمتهاى الهى را ضايع ننماييد، که متأسفانه بسيارى مى‏کنند. در جمهورى اسلامى، کسانى هستند که دستشان به نعمتهاى الهى نمى‏رسد. نه به خاطر اين‏ که کم داريم. به خاطر اين‏که بسيارى به خودشان حق مى‏دهند که نعمتهاى الهى را بى‏حساب و کتاب مصرف کنند، بى‏اندازه مصرف کنند، هيچ ملاحظه‏اى نکنند، هيچ حدى نگه ندارند و حتّى نعمتهاى الهى را ضايع کنند. چقدر نان ضايع مى‏شود. چقدر غذاى طبخ شده ضايع مى‏شود. چقدر ميوه مصرف نشده ضايع مى‏شود و از خانه‏ها بيرون ريخته مى‏شود. چقدر لباس زيادتر از اندازه لازم - چند برابر اندازه لازم - خريدارى مى‏شود و در خانه‏ها و صندوقها مى‏ماند، براى اين‏که يک بار در مراسمى پوشيده شود. اينها اسراف است.
مى‏خواهم اين مطلب را ملت عزيزمان بدانند که اسراف، فعل حرام است؛ گناه است، خلاف شرع است، آنجايى که اسراف باشد و اسراف مال و اسراف نعمتهاى الهى انجام گيرد، تضييع و تلف کردن نعمت است. تصميم بگيريد اين کار را نکنيد. البته خانواده‏هاى کم درآمد، شايد وسعشان هم نرسد که بخواهند اسراف کنند ، اما خانواده‏هاى پردرآمد و حتّى بسيارى از خانواده‏هاى متوسّط، متأسفانه اسراف مى‏کنند. من اين جمله را عرض کردم، برآن تأکيد و پافشارى مى‏کنم و خواهشمندم که ملت عزيزمان، اين سخن را مورد توجّه قرار دهند، به آن اهميت دهند، براى آن حسابى باز کنند و سعى‏شان بر اسراف نکردن باشد.

خطبه‏ هاى نماز جمعه سوم رمضان 1415
14 بهمن 1373
بايد روحيه اسرافى که در بعضى از مردم به صورت روز افزون پيدا مى‏شود، مهار گردد.


اجتماع بزرگ مردم در صحن امام خمينى(ره) مشهد مقدّس رضوى‏
اول فروردين 1376
من ديروز در پيام اوّلِ سال، به ملت ايران عرض کردم که صرفه‏ جويى را شعار خودتان قرار دهيد. صرفه‏جويى به معناى گدابازى نيست که بعضى بگويند چرا نمى‏گذاريد مردم از نعمتهاى خدا استفاده کنند. نه ، استفاده کنند، ولى اسراف و زياده ‏روى نکنند. اسراف در جامعه، لازمه اشرافيگرى و تقسيم نابرابر ثروت و مايه تضييع اموال عمومى و نعمت الهى است. صرفه‏جويىِ صحيح - همان که در اسلام به آن قناعت مى‏گويند - به معناى نخوردن نيست. به معناى زياده‏ روى نکردن، مال خدا را حرام نکردن و نعمت الهى را ضايع نکردن است. اگر جامعه‏اى بخواهد قناعت و صرفه‏جويى را که يک دستور اسلامى است ، عمل کند، بايد متوجّه باشد که در شکل کلّى به عدالت اجتماعى و مسأله عدالت پرداخته شود. براى اين که بشود اين راه را ادامه داد، همه و همه بايد کوشش کنند .

در صحن مطهّر حضرت ثامن الحُجج، امام رضا (ع)
اول فروردين 1377
ببينيد اسراف چه کار مى‏کند. اسراف در نان، اسراف در آب، اسراف در برق، اسراف در مصالح ساختمانى، اسراف در انواع و اقسام کالاهاى گوناگون، اسراف در اسباب بازى بچه و در وسايل تجمّلاتى. عزيزان من ، اين اسراف همان کارى را با کشور مى‏کند که دشمن مى‏خواهد. او از آن طرف به وسيله نفت، به‏ وسيله تحريم اقتصادى و انواع و اقسام ضربه‏ها بر ملت ايران ضربه وارد مى‏کند، از اين طرف هم خودِ ما با اسراف و صرفه‏ جويى نکردن، ضربه او را تکميل مى‏کنيم. حرف من اين است.
من در پيام گفتم که مردم را به رياضت اقتصادى دعوت نمى‏کنم، ابدا ، چه رياضتى؟ بحمداللَّه ملت ما احتياج به رياضت ندارد. من آنها را به قناعت، به صرفه‏جويى و به اسراف نکردن دعوت مى‏کنم. اسراف، حرام است. اين هم نمى‏شود که من و شما، مرتّب ديگران را نصيحت کنيم. همه بايد سعى کنند که اسراف را از زندگى شخصى و از زندگى کارى خودشان دور کنند.
من در پيام عرض کردم که مسؤولين دولتى بايد فهرستى درست کنند و موارد اسراف را به مردم ياد دهند. اين يک مطلب از مطالبى که ما در پيام امسال عرض کرديم، حال هم تأکيد مى‏کنيم و توقّع داريم که مردم، توجّه و دنبال کنند. ان‏شاءاللَّه از آن، سود کشور حاصل شود.

خطبه ‏هاى نمازجمعه تهران‏
23 ارديبهشت 1379
ارزش ديگر، دورى از اسراف و تجمّل در سطح زمامداران است. البته تجمّل و اسراف در همه جا بد است، اما آن چيزى که مردم را وادار مى‏کرد که نسبت به اين قضيه حسّاسيت نشان دهند، رفتارهاى مسرفانه و متجمّلانه و ولخرجيها با مال مردم در سطح حکومت بود. اين از آن چيزهايى بود که مردم نمى‏خواستند. نظام اسلامى بر اساس اين ارزش به‏وجود آمد که چنين چيزى نباشد.

در خطبه‏ هاى نماز جمعه تهران‏
25 آذر 1379
منکراتى که در سطح جامعه وجود دارد و مى‏شود از آنها نهى کرد و بايد نهى کرد، از جمله اينهاست: اتلاف منابع عمومى، اتلاف منابع حياتى، اتلاف برق، اتلاف وسايل سوخت، اتلاف مواد غذايى، اسراف در آب و اسراف در نان. ما اين همه ضايعات نان داريم ، اصلاً اين يک منکر است ، يک منکر دينى است ، يک منکر اقتصادى و اجتماعى است ،

در خطبه ‏هاى نماز عيد فطر
15 آذر 1381
مصرف‏گرايى براى جامعه بلاى بزرگى است. اسراف، روز به ‏روز شکافهاى طبقاتى و شکاف بين فقير و غنى را بيشتر و عميقتر مى‏کند. يکى از چيزهايى که لازم است مردم براى خود وظيفه بدانند، اجتناب از اسراف است. دستگاههاى مسؤولِ بخشهاى مختلف دولتى، بخصوص دستگاههاى تبليغاتى و فرهنگى - به‏ويژه صدا و سيما - بايد وظيفه خود بدانند مردم را نه فقط به اسراف و مصرف‏گرايى و تجمّل‏گرايى سوق ندهند، بلکه در جهت عکس، مردم را به سمت قناعت، اکتفا و به اندازه‏ى لازم مصرف کردن و اجتناب از زياده‏روى و اسراف دعوت کنند و سوق دهند. مصرف‏گرايى، جامعه را از پاى درمى‏آورد. جامعه‏اى که مصرف آن از توليدش بيشتر باشد، در ميدانهاى مختلف شکست خواهد خورد. ما بايد عادت کنيم مصرف خود را تعديل و کم کنيم و از زياديها بزنيم.

ديدار معلّمان و کارگران‏
10 ارديبهشت 1382
توصيه من به وزيران محترمى که اين‏جا هستند و به ديگر مسؤولان دولتى، امروز اين است و قبلاً هم هميشه همين بوده است که روى مسأله تقويت پول ملى و به نظام آوردن خرجها و هزينه‏هاى دولتى تلاش کنند و جلوِ ريخت و پاشها و خرجهاى زيادى و اسراف‏گونه را بگيرند و در يک دايره محدودتر وزارتى، رعايت کمال عدالت را بکنند و تبعيضهاى بيجا را بردارند .

ديدار رئيس جمهور و اعضاى هيئت دولت
6 شهريور 1385
" اجتناب از اسراف و ريخت‏ و پاش " جزو برنامه‏هاى بسيار خوب شماهاست

ديدار اساتيد و دانشجويان‏ دانشگاههاى استان سمنان
18 آبان 1385
آنچه که پيشرفت هست، اين است که ما از هر که و هر جور، همه‏ى دانشهاى مورد نيازمان را فرا بگيريم ، اين دانش را به مرحله‏ى عمل و کاربرد برسانيم، تحقيقات گوناگون انجام بدهيم، براى اينکه دامنه‏ى علم را توسعه بدهيم، تحقيقات بنيادى انجام بدهيم، تحقيقات کاربردى و تجربى انجام دهيم،درباره‏ى مشکلات اجتماعى‏اى که در کشور وجود دارد، تحقيق کنيم و راه ريشه کردن اينها را پيدا کنيم و به دنبال اين برويم که راه مبارزه با اسراف چيست. اسراف يک بيمارى اجتماعى است. راه مبارزه با مصرف گرايى چيست؟ راه مبارزه با ترجيح کالاى خارجى بر کالاى ساخت داخل چيست؟ اينها تحقيق مى‏خواهد. در دانشگاهها پروژه‏هاى تحقيقى بگيريد، استاد و دانشجو کار کنيد، نتيجه‏ى تحقيق را به مسوولان کشور بدهيد، به رسانه‏ها بدهيد تا سرريز شود و فرهنگ‏سازى شود. اين، مى‏شود پيشرفت.

ديدار مسوولان اقتصادى و دست ‏اندرکاران اجراى اصل 44 قانون اساسى‏‏
30 بهمن 1385
اگر ضرورتهايى هم اين کار را در آن دوره ايجاب مى‏کرد، نبايد ديگر اين کارها در دوره‏ى بعد از جنگ، در دهه‏ى دوم و سوم، انجام مى‏گرفت ، نبايد بيخود شرکت توليد مى‏شد، نبايد از واگذارى شرکتهاى دولتى به مردم، در آن بخشى که قانون اساسى تصريح به آن کرده بود، کوتاهى مى‏شد، بايد مى‏داديم. بايد مالکيت دولت را روز به‏ روز کمتر مى‏کرديم. اين ‏طور نشد، بلکه بيشتر و گسترده‏تر شد و خيلى از درآمدهايى که بايد در خدمت توليد، در خدمت گردش صحيح پول در جامعه قرار مى‏گرفت، صرف کارهاى غيرلازم شد؛ فعاليتهاى اسراف ‏آميز، ساختمان‏ سازيهاى بيخودى. و حتماً به اقتصاد کشور لطمه خورد.

خطبه ‏هاى نماز عيد سعيد فطر
21 مهر 1386
ما مردم مسرفى هستيم ، ما اسراف مي کنيم‌، اسراف در آب، اسراف در نان، اسراف در وسائل گوناگون و تنقلات، اسراف در بنزين. کشورى که توليد کننده‏ى نفت است، وارد کننده‏ى فرآورده‏ى نفت - بنزين - است. اين تعجب‏آور نيست. هر سال ميلياردها بدهيم بنزين وارد کنيم يا چيزهاى ديگرى وارد کنيم براى اينکه بخشى از جمعيت و ملت ما دلشان ميخواهد ريخت و پاش کنند. اين درست است؟ ما ملت، به عنوان يک عيب ملى به اين نگاه کنيم. اسراف بد است، حتى در انفاق راه خدا هم مي گويند. خداى متعال در قرآن به پيغمبرش مي فرمايد : " لا تجعل يدک مغلولة الى عنقک و لا تبسطها کل البسط "؛ در انفاق براى خدا هم اينجورى عمل کن. افراط و تفريط نکنيد. ميانه‏ روى ، ميانه‏روى در خرج کردن. اين را بايد ما به صورت يک فرهنگ ملى در بياوريم. قرآن مي فرمايد: "و الّذين اذا انفقوا " ، کسانى که وقتى مي خواهند خرج کنند، "‌لم يسرفوا و لم يقتروا " ، نه اسراف مي کنند - زياده‏روى مي کنند - نه تنگ مي گيرند و با فشار بر خودشان، زندگى مي کنند ، نه، اسلام اين را هم توصيه نمي کند. اسلام نمي گويد که مردم بايستى با رياضت و زهد آنچنانى زندگى کنند ، نه، معمولى زندگى کنند، متوسط زندگى کنند. اينکه مى‏بينيد بعضى از فضولهاى خارجى، دولتهاى خارجى، دائم و دم‏ به ‏ساعت، چندين سال است که ملت ما را تهديد مي کنند که تحريم مي کنيم، تحريم مي کنيم، تحريم مي کنيم - بارها هم تحريم کرده‏اند - به خاطر اين است که چشم اميدشان به همين خصوصيت منفى ماست. ما اگر آدمهاى اهل اسراف و ولنگارى در خرج باشيم، ممکن است تحريم براى آدم مسرف و ولنگار سخت تمام بشود ،اما ملتى که نه، حساب کار خودش را دارد، حساب دخل و خرج خود را دارد، حساب مصلحت خود را دارد، زياده‏ روى نمي کند، اسراف نمي کند. خوب، تحريم کنند. بر يک چنين ملتى از تحريم ضررى وارد نمي شود. اين نکته را از ماه رمضان به ياد نگه داريم و ان‏شاءاللَّه عمل کنيم.

ديدار هزاران نفر از مردم و عشاير شهرستان نورآباد ممسني
15 ارديبهشت 1387
من در شيراز اشاره کردم: اگر ما اسراف نکنيم، مي‌توانيم نياز کشور را برآورده کنيم. يکي از چيزهايي که ما در اين کشور نتوانستيم بر خودمان فائق بياييم و اصلاح کنيم، مسئله‎ي اسراف است .

ديدار رئيس‏ جمهوري و اعضاى هيئت دولت
2 شهريور 1387
ساده‏زيستى - بخصوص در خود آقاى رئيس ‏جمهور - خوب و برجسته است و چيز با ارزشى است ، در مسوولين هم - کما بيش ، يک جايى کمتر، يک جايى بيشتر - بحمداللَّه هست. ساده‏زيستى چيز بسيار باارزشى است. ما اگر بخواهيم تجمل و اشرافيگرى و اسراف و زياده‏ روى را که واقعاً بلاى بزرگى است ، از جامعه‏مان ريشه ‏کن کنيم، با حرف و گفتن نمي شود که از يک طرف بگوئيم و از طرف ديگر مردم نگاه کنند و ببينند عملمان جور ديگر است. بايد عمل کنيم. عمل ما بايستى مؤيد و دليل و شاهد بر حرفهاى ما باشد تا اينکه اثر بکند. اين خوشبختانه هست. فاصله ‏تان را با طبقات ضعيف کم کرده‏ايد و کم نگه داريد و هر چه که ممکن است آن را کمتر کنيد.
9131 **

انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ايرنا) / کد خبر 896447