فسیلی زنده به نام کوسه چین دار

[فاطمه قطب تحریری]

کوسه چین‌دار یا کوسه لبه‌دار (نام علمی: Chlamydoselachus anguineus)، نام یکی از دو کوسه موجود از خانوادهٔ کوسه‌های لبه‌دار است. توزیع و پراکندگی این نوع کوسه بسیار وسیع است و به صورت تکه تکه در اقیانوس‌های آرام و اطلس یافت می‌شود. این گونهٔ نادر معمولاً در قسمتهای بالایی فلات‌های قاره‌ها یاقت می‌شوند. هرچند این کوسه در عمق ۱۵۷۰ متری سوروگا بی در ژاپن نیز در دام افتاده ولی غالباً در عمق ۵۰ تا ۲۰۰ متری زندگی می‌کند. این ماهی را معمولاً فسیل زنده می‌نامند. طول بدن این ماهی به ۲ متر می‌سد و شکل آن مارماهی شکل است. رنگ پوستش قهوه‌ای تیره میباشد و برای تنفس دارای ۶ آب گذر (برخلاف کوسه‌های دیگر که ۵ آب گذر دارند) است. این جانور تخم گذار است و در هربار بین ۲ تا ۱۵ کوسه جوان متولد می‌شوند. دوران بارداری ممکن است تا ۳٫۵ سال طول بکشد که طولانی‌ترین مدت در بین مهره‌داران به شمار می‌آید.

این غارتگر اعماق دریا یکی از قدیمی ترین کوسه های زنده است که یادگاری از دوران کرتاسه است، زمانی که دایناسورها روی زمین حکمفرمانی می کردند. به ندرت این ماهی زنده دیده شده و فقط اخیرا باری اولین بار از آن فیلم گرفته شده است. کوسه چین دار تا ۲ متر می تواند رشد کند (کوسه های ماده بزرگتر از نرها می شوند) و آنها در اعماق دریاها زندگی می کنند جایی که اغلب از ماهی های مرکب تغذیه می کنند. آنها برای انسانها هیچ خطری ندارند و بیشتر زندگی آنها بدون دیدن انسانها سپری می شود. تنها کوسه های چین دار در حال مرگ یا مرده توسط ماهیگیران و دانشمندان کشف شده اند.

تغذیه این حیوان از ماهی‌های دریا و کوسه‌های دیگر است. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) این گونه را در سیاههٔ گونه‌های در مرز تهدید خود قرار داده است و با توجه به نرخ باروری کم در این گونه، گاهی جمعیت آن در بعضی از مناطق به صفر می‌رسد.

این چهره ترسناک یک کوسه چین‌دار است. آدمی‌زاد به ندرت با این حیوان ترسناک برخورد می‌کند، چراکه این کوسه ترجیح می‌دهد در عمق ۱۵۰۰ متری آب‌های آزاد باقی بماند و از دسترس انسان دور بماند!

کوسه‌های چین‌دار (Frilled Shark) شباهت‌های فیزیکی زیادی به اجداد باستانی خود دارند که در عصر دایناسورها در دریا شنا می‌کردند و به همین دلیل، فسیل‌های زنده لقب گرفته‌اند.

نمونه ۱.۶ متری که تصویرش را در اینجا ملاحظه می‌کنید، سال ۲۰۰۷ / ۱۳۸۶ در آب‌های کم‌عمق ژاپن یافت شد و دانشمندان آن‌را به پارک آبی آواشیما منتقل کردند، اما چند ساعت بعد، این کوسه جان داد.

تاریخچه این فسیل زنده به دوران ماقبل تاریخ برمیگردد . آنها به ندرت زنده دیده میشوند زیرا در عمق بیش از ۶۰۰ متر زندگی می کنند . گزارش صیدی که ماهیگیر صیاد آن به پارک ارائه کرده بود عبارت بود از مشاهده یک موجود عجیب که شبیه مارماهی است و دهانی پر از دندانهایی تیز شبیه سوزن دارد. کارمندان پارک پس از حضور در محل مخلوقی به طول ۱.۵ متر را یافتند و آنرا یک کوسه ماده شناسایی کردند. این ماهی به عنوان فسیل زنده خوانده میشود زیرا یک موجود اولیه است که تغییرات کمی از دوران ماقبل تاریخ تا حال کرده است. ماهی به هنگام انتقال به پارک دریایی آواشیما (AWASHIMA ) در جنوب توکیو به نظر می رسید در شرایط خوبی بسر نمی برد. آنها در عمق ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ متری زندگی می کنند جایی که دست انسان به آنها نمی رسد. گرفتن فیلم از چنین موجودی در حالیکه زنده است امری بسیار نادر محسوب می شود. به نظر می رسد دیده شدن وی در آبهای کم عمق و نزدیکی به سطح آب به علت ضعیف شدن یا بیماری وی بوده است. کوسه کمیاب rare shark چند ساعت پس از انتقال و گرفتن فیلم مرد. آنها از کوسه های دیگر یا سایر موجودات دریایی تغذیه میک نند و گاه در تورهای ماهیگیری به دام می افتند و لی به ندرت زنده دیده می شوند.