بیایید پارسی سخن گفتن را یاد بگیریم

[تووت فرنگی]

در دانش نامه ی ویکی پدیا فارسی هم یک فهرست بلند بالا از برابرهای پارسی به جای واژه های بیگانه ایجاد شده است که این فهرست بازگویی می گردد و همه می توانند در زمان نیاز از این فهرست بهره بگیرند.


برابرسازی بر پایهٔ واژه‌های بیگانه رایج


اباء: سرپیچیدن،سرکشی کردن، نافرمانی کردن

اباطیل: چرند ها، بیهوده ها

ابتدا: نخست، آغاز، پیش درآمد

ابتدایی ترین: ساده ترین

ابتلاء: دچاری، گرفتاری

ابتلاع: فروبردن

ابتهاج :

ابتکار: نوآوری

ابد: جاودان

ابداع: آفریدن؛ نوآفریدن، آفرینش

ابدال: تاخت زدن

ابد الدهر: جاوید، جاویدان

ابدیت: همیشگی , بی پایانی , جاودانگی

ابراز: آشکارکردن

ابرام: پافشاری، استوار کردن

ابریق: آبریز، آبشخور، آفتابه

ابطال: ناچیز کردن، بیهودگی

ابطال: پهلوانان، دلاوران

اِبعاد: راندن، گردانیدن

اَبعاد: دوری ها, اندازه ها

ابقاء: ماندن، پایدار گذاشتن

ابکار: دوشیزگان

ابلق: سیاه و سفید، دورنگ، خلنگ، ابلک

ابله: گول، ساده مرد، بی خرد، سبک سر

ابلیس: اهریمن

ابن سینا: پور سینا

ابوالهول: هراس انگیز، ترس آور

ابهام: پوشیدن، تاریکی، گنگی

ابهت: بزرگی، بزرگواری

اتباع: شهروندان

اتحاد: همبستگی، یگانگی، یکدلی، پیوستگی

اتساع: گستردگی، فراخ شدن

اتصاف: نشان پذیری، ستوده شدن

اتصال: پیوستگی، پیوست، پیوندیدن

اتفاق: رخداد، رویداد , پیشامد

اتفاق افتاد: رخ داد، روی دادن

اتفاق افتادن: رخ دادن

اتفاقات: رویدادها

اتفاقاً: ناگهانی، یکباره, شانسی , شانسکی

اتکاء: دلگرمی، لمیدن ,پشتگرمی , وابستگی

اتلاف: نیست کردن، برباد دان، کاستن

اتمام: سپریدن، انجام ,پایان

اتهام: بدنامی

اتوماتیک: خودکار

اتومبیل: خودرو

اثاث: رخت و پخت، رخت خانه

اثاثه: رخت خانه

اثبات: پابرجا کردن,

اثر: پرتو، نشان، نشانه, ردپا

اِثقال: گران بار کردن، سنگین ساختن

اَثقال: بار های گران

اِثمار: میوه دارشدن، توانگر شدن

اَثمار: میوه ها

اثناء: هنگام

اثیر: آتش

اثیم: گناهکار، بزه کار

اجابت: برآوردن، پاسخ دادن

اجاره: کرایه

اجازه: دستور، پروانه، فرمان,رخست

اجبار: واداشتن، زورکردن, زورکی

اجتماع: گردآوری , همایش

اجتناب: دوری , پرهیز

اجتناب ناپذیر: پیشگیری ناپذیر ,خواه نا خواه

اجتهاد: کوشیدن، کوشش، استادی، هنرپروری

اجحاف: زورگویی کردن، دست درازی کردن، ناهنجاری, بیداد , بیدادگری

اجداد: نیاکان، پدران

اجرام: توده ها، پیکرها

اجرت: دستمزد، پاداش ,کاربها

اجزا: تکه ها، پاره ها

اجساد: تن ها، لاشه ها

اجسام: کالبد ها,چیز ها

اجل: مرگ

اجل: بزرگ تر، بزرگوار تر

اجلاس: نشانیدن، نشست

اجلاف: فرومایگان

اجلال: بزرگ داشتن، شکوهمند

اجماع: گرد آمدن, همایش

اجمال: فشرده کردن، بریده کردن

اجمالاً: به کوتاهی

اجناس: کالاها، گونه ها

اجنبی: بیگانه

اجیر: مزدور، مزدبگیر

احاطه: فراگرفتن

احترام: ارج، گرامیدن، بزرگداشت

احتذار: دوری کردن، پرهیز کردن

احتراز: کناره گیری کردن، رمش، دوری جستن

احتراق: سوختن، برآفروختن، آفروختگی

احترام: گرامیدن، بزرگداشتن، ارج، پاس داشتن

احتساب: سر بسر گرفتن، بشمارآوردن

احتشام: شکوهیدن، بزرگی، شگرفی

احتضار: جان سپردن، جان کندن، دم مرگ

احتقار: کندن، کاویدن

احتکار: اندوختن، بنداری کردن، انبارداری

احتمال: شکیبیدن، بردباری، شایستن، گمان کردن

احتمالاً: شاید - چه بسا

احتیاج: نیاز، دربایستن، بیچارگی

احتیاط: پروا، دوراندیشیدن، سنجیدگی، پایش

احد: یکتا، یگانه، یکی، گرد

اِحداث: پدید آوردن، نو کردن

اَحداث: پیش آمدها، پدیدآمده ها، نوآمدگان

احدی: هیچکسی، یکی

احرار: آزادگان، آزادان

احراز: استوار کردن، پناه دادن

احزاب: گروه ها، دسته ها

احزان: اندوه ها، اندوهان

احساس: دریافتن، دانستن، پرماسیدن

احسان: نکویی، نکوداشتن، خوبی

احسب: به نژاد، نژاده تر

احسن: کلان، نبکوتر

احسنت، براوو یا باریکلا: آفرین، به به

احسن الخالقین: نیکوترین آفرینندگان

احشاء: اندرونه ها

احشام: ستوران، چارپایان

احصاء: شمردن، آمار، آمارگرفتن

احصاییه: آمار، شمار

احضار: خواندن، خواستن

احضار کردن: فراخواندن

احق: سزاوارتر، راست تر

احقاد: کینه ها

احقاق: دادرسی، دادگری

احقر: خوارتر، پست تر

احکام: فرمان ها، دستور ها

احمد: ستوده تر

احمر: سرخ

احمق: منگ، ساده مرد، کانا، پفیوز

احور: ساه چشم

احول: کج بین، لوچ، دوبین

اِحیاء: تازه داشتن، زنده کردن، زنده داشتن

اَحیاء: زندگان، تیره ها

احیان: زمان ها، هنگام ها

احیاناً: شاید، گهگاهی

اخ: برادر، دوست، همنشین

اخاذی: زورگیری

اخبار: تازه ها، آگاهی ها

اختتام: انجامیدن، بپایان بردن، بسر رسیدن

اختراع: نوآوری، نوکاری، آفریدن

اختصار: کوتاهی، کوتاه

اختصاص: برگزیدن، گزین کردن، وابستگی

اختفاء: نهفتن، پوشیدن، ناپدیدگی

اختلاس: ربودن، دزدی کردن

اختلاط: درهمی، درآمیختگی، آمیزه

اختلاف: دوگانگی، ناسازگاری، دویی، کشمکش

اختلال: پریشانی، نارسایی، نابسامانی

اختناق: خفقان - خفگی - فشار - تنگنا، خپگی

اختیار: پسندیدن، برگزیدن، گزین کردن، کمر بستن

اخذ: دریافت، گرفتن

اخراج: بیرون کردن، بیرون فرستادن،برکنار کردن

اخروی: آن جهانی

اخص: ویژه، گزیده تر

اخطار: هشدار، آگاهانیدن، آگاهی

اخطارسابق: پیش آگهی

اخفاء: پوشیدن، پوشانیدن، نهفتن

اخلاص: یکرنگی، پاکدلی، بی آلایشی

اخلاف: جانشینان، بازپسینیان،بازماندگان

اخلاق: خوی ها، منش ها

اخلال: بهم زدن، دهم و برهم کردن

اخوت: برادری

اخوی: برادر

اخیر: تازه، پسین، بازپسین

اخیرالتأسیس: نوبنیاد - نوساز

اخیرا: به تازگی

اداء: گزاریدن، گزاردن، پرداختن

اداره: گردانیدن

ادامه: پیوسته، پیوستگی

ادب: دانش، فرهنگ، نزاکت

ادرار: پیشاب

ادراک: پی بردن، دریافتن

ادله: راهنماها

ادوات: افزارها، ابزارها

ادوار: دوره ها

اذان: بانگ نماز

اذعان: پذیرفتن، باورپذیری

اذهان: یادها، هوش ها

اذیت: آزار، رنجانیدن، ستوهی

ارائه طریق کردن: پیشنهاد کردن

ارائه کرد: رو کرد، نمایش داد، نمود

اراجیف: پرت و پلا

اراده: خواست، آهنگ

اراذل: ناکسان، فرومایگان

اراضی: زمین ها

ارامنه: ارمنیان

ارباب: خدایان، خدایگان

اربعین: چله

ارتباط: بستگی، پیوستگی، وابستگی

ارتحال: کوچیدن

ارتجاع: واپسگرایی

ارتعاش: لزرش، تکان

ارتفاع: بلندی

ارتقاء: پیشروی کردن، بالارفتن

ارث: مرده ریگ

ارجاع: بازگردانیدن، برگشت دادن

ارزاق: خواروبار

ارسال کردن: فرستادن، گسیل داشتن، روانیدن

ارشاد: راهبری، راهنمایی

ارشد: بزرگتر

ارصاد: چشم داشتتن، نگاه داشتن

ارضاء: خشنود کردن

ارفاق: آسانگیری

ارکان: پایه ها، ستون ها

ارکستر: همنوازی

اریکه: تخت، بست

اریکه فرمانروایی: تخت فرمانروایی

ارگانیسم: اندامگان

از اوایل: از آغاز

از این جهت: از این رو

از این طریق: از این روش

از این قبیل: از این دست

از این نظر: از این رو

از آن جمله: از آن میان

از آن روز به بعد: پس از آن روز

ازاله: پاک ساختن، ستردن

از بین بردن: از میان بردن

از جانب: از سوی

از جمله: از دسته - از آنگونه

ازدحام: انبوهی، جنجال

ازدیاد: فزونی، افزونی

ازدواج: زناشویی

از حیث: از دید

از طرف دیگر: از سوی دیگر

از طریق: از راه

از قدیم: از دیر باز

ازل: جاوید، دیرین، همیشگی

اسم: نام

اسارت: بردگی

اساس: بنیاد، پای بست،

اساسنامه: بنیادنامه

اساسی: بنیادی - بنیادین

اسباب: انگیزه ها، افزار

اسبق: پیشین

اسپری: افشانه

استبداد: تکسالاری - خوکامگی، خودرایی، خودسری

استجابت: پاسخ، پذیرش

استحصال: برداشت

استحضار: آگاهی

استحقاق: شایستگی - سزاواری

استحمام: خودشویی

استحکامات: سنگربندی ها

استدعا می‌کنم: خواهش می‌کنم، درخواست می‌کنم

استراتژی: راهبرد

استراتژیک: راهبردی

استراحت کردن: آسودن - درازکشیدن

استراق سمع: شنود

استرداد: واپسداد

استشمام: بو کردن- بوییدن

استشهاد: گواهی

استعفا: کناره گیری

استعمال: کاربرد

استفاده از: به کارگیری

استفاده: کاربرد

استقامت: پایداری

استقبال: پیشباز

استقرار: برپایی

استقلال: خودسالاری

استمرار: ادامه - پیوستگی

استناد: گواهمندی

استنباط: برداشت

استهزاء: ریشخند

استهلاک: فرسایش

استیجاری: کرایه ای

استیضاح: بازخواست

استیضاح: بازخواست

استیلاء: چیرگی

اسرار: رازها

اسراف: ریخت و پاش

اسطوره: افسانه

اسقاطی: ناکارآمد

اسلاف: پیشینیان - گذشتگان

اسلحه: جنگ افزار

اسم: نام

اسهال: شکم‌روش

اسکله: بارانداز

اسیر: برده - دستگیر

اشاعه: گسترش

اشتباها ً: ندانسته

اشتغال: کارگماری

اشرار: آشوبگران

اشراف: بزرگان-بزرگواران

اشعار: سروده ها

اشکال: خرده

اصحاب: یاران

اصرار: پافشاری

اصطلاحات: واژگان

اصطکاک: سایش

اصفهان: اسپهان - اسپاهان

اصل: ریشه-بن-بیخ

اصولی: بنیادی - بنیادین

اصیل: ریشه دار

اضافه کردن: افزودن

اضطراب: پریشانی

اضمحلال: نابودی

اطاعت: پیروی - فرمانبرداری

اطاعت می‌شود: به روی چشم

اطاق: اتاق

اطراف: گوشه ‎ها-کناره ‎ ها

اطرافیان: خویشان - نزدیکان

اطریش: اتریش

اطلاع: آگاهی

اطلاع ثانوی: آگهی پس از این

اظهار داشت: بازگو کرد

اظهار نظر: بازگویی دیدگاه

اعتبارنامه: استوارنامه

اعتدال: میانه روی

اعتصاب غذا: گرسنه‌نشینی (رایج در فارسی دری)

اعتقادات: باورها

اعتماد به نفس: خودباوری

اعتماد متقابل: همباوری

اعجاب انگیز: شگفت انگیز

اعدام کردن: سر به نیست کردن

اعراب (عرب ها): تازیان

اعزام: گسیل

اعلام کردن: آگاه کردن

اعلان: آگهی

اعیاد: جشن ها

اغتشاش: آشفتگی

اغلب: بیشتر

افتتاح: گشایش

افتخار: سربلندی

افتضاح: رسوایی

افراد: کسان

افرادیکه: کسانیکه

افراط: زیاده روی

افسوس: دریغا

افقی: ستانی

اقامت: ماندن

اقبال: بخت

اقتباس از ...: برگرفته از ...

اقدام نمودن: دست زدن

اقصی نقاط دنیا: سرتاسر جهان

اقلام: نمونه ها

اقلیت: کمتری

الان: اکنون

البسه: پوشاک

الحاق: پیوست

الی یا لغایت: تا

اما: ولی

امام: پیشوا

امام جماعت: پیشنماز

امتحان: آزمون

امتحان کردن: آزمودن - آزمایش کردن

امتداد: راستا

امتناع: خودداری - پرهیز

امتناع کردن: خودداری کردن

امثال: همانند

امداد: یاری رسانی

امدادگر: یاری رسان

امر: فرمایش

امرار معاش: گذران زندگی

امرتان چیست؟: فرمایشتان چیست؟

امریه: فرمان نامه

امکان پذیر: شدنی

انبیاء: پیامبران-پیغمبران

انتخاب: گزینش

انتخابات: گزیدمان

انتصاب: گماشتن-گمایش

انتظار: چشمداشت

انتظار داشتن: چشم داشتن

انتظار می‌رود: پیش بینی می‌شود

انتقاد کردن: خرده گیری - خرده گرفتن

انتقام: تلافی - کینخواهی

انجماد: یخ زدن

انحاء: روش ها

انحراف: لغزش

انحرافات: کژی ها

انزوا: گوشه گیری

انسجام: هماهنگی

انشاء الله: به امید خدا، بنامیزَد (رایج در قدیم)

انصراف دادن: کناره گیری کرد

انعطاف: نرمش

انعقاد خون: لختگی خون

انعکاس: بازتاب

انفجار: پکیدن - پکش

انفرادی: تنهایی

انفصال: جدایی

انهار: رودها

انهدام: نابودی

انواع: گونه ها

اهالی بوشهر: مردمان بوشهر

اهتمام: کوشش

اهدا کردن: پیشکش کردن

اواسط: میانه ها

اوباش: ناکس

اول: نخست

اولا: نخست، یکم اینکه

اولاد: فرزندان

اولویت: نخستینگی

اولین: نخستین

اکاذیب: دروغ ها

اکتفاء: بسنده

اکتفاء کردن: بسنده کردن

اکثر قریب اتفاق: بیشتر

اکثرا: بیشتر

اکثریت: بیشتری

ایاب و ذهاب: رفت و آمد

ایالت: استان - فرمانروایی

ایام: روزها

ایجاد اشتغال: کارآفرینی

ایجاد: برپایی

ایجاد شده: برپاشده

ایجاد کردن: پدید آوردن

ایده آل: آرمانی

ایده آلیست (فرانسوی): آرمان گرا

ایده آلیسم: آرمان گرایی

ایرانی الاصل: ایرانی تبار

ایرانیت: ایرانی گری

ایمان: باور - باورداشت

این طور: اینگونه

ایندکس: نمایه

آبا: پدران، نیاکان

آباژور: نورتاب، فروتاب

آتی: پدران، نیاکان

آثار: نشانه ها، یادگارها، یادبود ها

آثام: گناه ها، بزه ها

آجر: خشت، آگور، آ‍‍ژیانه

آجل: دیرس، پس آینده، درآینده

آخر الامر: سرانجام

آخر الزمان: واپسین، پایان روزگار

آخر: پایان، پسین، واپسین،انجام، فرجام، سرانجام

آخرت: رستاخیز، بازپسین

آخرین: واپسین، پسینیان

آداب: آیین ها، روش ها

آدم: کس

آراء: اندیشه ها، رای ها

آرشیو: بایگانی

آزمایشات: آزمایش ها

آس: تکخال

آسانسور: بالابر

آفاق: کرانه های آسمان، کران تا کران، کنارهامون

آفت: گزند، آسیب

آلام: دردها، رنج ها

آل بویه: خاندان بویه، بوئیان

آلت: ابزار، افزار، دست موزه

آلت قتاله: کُشت‌افزار

آن: هنگام، دم

آن را باطل کردم: آن را تباه کردم

آنطور: آنگونه

آنوقت: آنگاه

آیت: نشان، نشانی، نشانه

آیه: نشانی، چمراس

با اصل و نسب: با ریشه

با تشکر: با سپاس

با تقوی: پرهیزگار

با تمام: با همه

با عقاید مختلف: با باورهای گوناگون

با قابلیت: با توانایی

با لیاقتی: شایستگی

باجناق: همریش

بارز: آشکار - پدیدار

باطل: نادرست - تباه

باطنی: درونی

باعث: مایه

باعث عبرت دیگران: مایه پند دیگران

باقیمانده: مانده

بالاجبار: به ناچار

بالاخره: سرانجام

بالاخص: به ویژه

بالعکس: وارون

بالقوه: نهفته - خفته

بالکن: ایوان

باکره (بانوان): دوشیزه

بحبحه: هنگامه

بحث و تبادل نظر: گفتمان

بحر خزر: دریای مازندران

بحران: چالش

بخیل: چشم تنگ

بد جنس: بد نهاد

بدعت: نوآوری

بدن: تن

بدو: آغاز

بدون شک: بی گمان

بدون فوت وقت: بی درنگ

بدیل: همتا

بدین طریق: بدین روش

بذر پاشیدن: تخم پاشیدن

بذله گو: شوخ

بر اساس: بر پایه

بر عهده: بر دوش

بر مبنای: بر پایه

براق: درخشان

برای مثال: برای نمونه

برخی مواقع: گاهی

برعکس: وارونه

برقرار: پایدار - استوار - برپا

برودت: سرما

برودتی: سرمایشی

برکه: آبگیر

بزاق: آب دهن

بسط دادن: باز کردن: اندکی سخن را باز کنید

بسط: گسترش

بسمه تعالی: به نام خدا

بسهولت: به آسانی

بشارت دادن: مژده دادن

بشاش: خندان

بشر: آدمی

بصیرت: بینش

بعد: پس

بعدها: در آینده

بعضا: گاهی

بعضی اوقات: هر از چند گاهی

بعضی: برخی

بعضی مواقع: گاهی

بعضی وقتها: گاهی

بعید: دور

بلاتکلیف: بی برنامه

بلاتکلیفی: بی برنامگی

بلاغت: شیوایی

بلافاصله: بی درنگ

بنیان: بنیاد

بنیانگذار: بنیادگذار

به اتفاق: همراه

به احتمال زیاد: به گمان بسیار

به این ترتیب: بدین سان

به تدریج: کم کم

به تفصیل: به گستردگی

به حق: به سزا

به خصوص: به ویژه

به زعم: به باور

به سرعت: با شتاب

به طور قطع: بی گمان

به ظن من: به گمان من

به عبارتی: به گفته ای

به علاوه: افزون بر آن

به غیر از اینکه: جدا از اینکه

به قول: به گفته

به لحاظ: از دید

به مثابه: به مانند

به منظور: برای

به موازات: همراستا

به نحو: به گونه

به نحوی: به گونه ای

به هر حال: به هر روی

به هر صورت: به هر روی

به همین خاطر: از این رو

به همین دلیل: از این روی

به هیچ عنوان: به هیچ روی

به واقع: به راستی

به وجود آوردن: پدید آوردن

به وجود آورنده: پدیدآورنده

به وسیله: بدست

به وضوح: به روشنی

به وفور: فراوان

به وقوع پیوست: رخ داد

به کرات: بارها

بهت: گیجی

بوران: برفباد

بولتن: گزارشنامه

بوکس: مشتزنی

بکر: دست نخورده

بی احتیاط: بی پروا

بی احساس: سنگدل

بی اصل: بی ریشه

بی اصل و نسب: بی ریشه

بی اعتبار: بی ارزش

بی اعتقاد: ناباور

بی اعتقادی: ناباوری

بی اعتنا: رویگردان

بی اعتنایی: رویگردانی

بی انتها: بی پایان

بی انضباطی: نا به سامانی

بی بدیل: بی همتا

بی بضاعت: تهیدست

بی تامل: بی درنگ

بی تدبیر: نابخرد

بی تدبیری: نابخردی

بی ترتیب: درهم

بی تردید: بی گمان

بی تردید: بی گمان

بی توجه: بی پروا

بی جرات: بزدل

بی جواب: بی پاسخ

بی حد و حصر: بی اندازه

بی حساب: بیشمار

بی حواس: پریشان

بی حوصلگی: بی تابی

بی حوصله: بی تاب

بی خبر: سرزده - ناآگاه

بی خبر: ناآگاه

بی خبری: ناآگاهی

بی رحم: سنگدل

بی رقیب: بی مانند

بی روح: بی جان

بی سلیقگی: بدپسندی

بی سلیقه: بدپسند

بی شباهت: ناهمانند

بی شعور: نادان

بی شک: بی گمان

بی صبر: ناشکیبا

بی صبری: ناشکیبایی

بی عدالتی: بی دادگری

بی فایده: بیهوده

بی قرار: بی تاب

بی قراری: بی تابی

بی لیاقتی: ناشایستگی

بی نظمی: نا به سامانی

بی نظیر: بی همتا - بی مانند

بی کفایتی: ناشایستگی

بیان کردن: بازگو کردن

بیش از حد: بیش از اندازه

بیعانه: پیش پرداخت

بین المللی: جهانی - فرامرزی

بین النهرین: میانرودان

بین: میان

بینهایت: بیکران

بیوگرافی: زندگینامه - سرگذشت

پاراگراف (لاتین): بند

پارتیشن: دیوارک

پارکینگ: خودروگاه

پاساژ (فرانسوی): تیمچه

پاسپورت: گذرنامه

پانسمان: زخم‌بندی

پاورقی: پانویس

پر تعداد: پرشمار

پرتحمل: پرتاب

پرتعداد: پرشمار

پرثمر: پربار

پرنس: شاهزاده

پرنسس: شاهدخت

پروژکتور: نورافکن

پروسه: فرآیند

پستچی: نامه رسان

پلیس: شهربانی

پمپ: مکنده

پیش شرط: پیش نیاز

تا به حال: تاکنون

تا حالا: تاکنون

تا حدودی: تا اندازه ای