استتار چیست ؟

[Sa.n]

تعریف استتار

استتار از کلمه عربی ( الستر ) به معنی پوشیده آمده است و در ادعیه نیز میخوانیم ( یا ستار العیوب ) یعنی ای پوشاننده ی نقایص که این جمله مربوط به خداوند متعال است. استتار از باب استفعال به معنی طلب کردن چیزی را میباشد. کلمه استتار، طلب پوشیدگی را میرساند و باید تشخیص داد که این پوشیدگی دربرابر چیست؟
استتار از اصول و عوامل پدافند غیرعامل میباشد و از مهمترین حیله های جنگی است که باید برای فریب دشمن به کار رود .

اهمیت و ضرورت استتار

یکی از روشهایی که امروزه در دفاع از نفرات، جنگ افزارها، تجهیزات و سیستمها کاربرد عمده ای پیدا کرده است، استتار و و روشهای متداول آن است.
آنچه در دفاع هوشمندانه نقش مهم و اساسی دارد، آگاهی از دشمن است. از آنجا که یکی از مهمترین وظایف سرباز، حفظ خود، تسلیم و یا نابودسازی نیروی دشمن است، سرباز آینده به تجهیزات و تسلیحات متعددی مجهز میباشد که تواناییها و قابلیتهای رزمی او را به طور موثر افزایش داده و این امر به نوعی موجب افزایش روحیه ی وی میشود. درچنین شرایطی باید عواملی را به کار گرفت تا سرباز و تجهیزاتش از دید دشمن دور باشد و بهترین روش استفاده از عوامل استتار مناسب با شرایط اقلیمی و محیطی است.

انواع استتار

به دو نوع نظامی و غیرنظامی (برای شکار) تقسیم بندی میشود.
استتار نظامی :
با توجه به پیشرفت فناوری و تولید تسلیحات مدرن در زمان حال، دیده شدن در صحنه ی رزم یعنی مورد اصابت قرار گرفتن و کشته شدن. قبل، حین و بعد از عملیات، مسئله استتار جز لاینفک اصول و تدابیر به کارگیری تجهیزات و نفرات و به کار بستن آن مستلزم داشتن علم و مهارت لازم است.
استتار نظامی به دودسته تقسیم میشود:
1- استتار نزدیک : این نوع استتار مربوط به مناطق خیلی نزدیک به دشمن است که میتوان با چشم غیرمسلح نفرات، تجهیزات و سلاح آنان را مشاهده و مورد اصابت قرار داد. در استتار نزدیک ممکن است یک رزمنده و سلاح او درمقابل دیدگان دشمن باشد اما هم رنگی و هم شکلی آنها با محیط به گونه ای است که دشمن متوجه حضور رزمنده در منطقه ی نبرد نشود و بااینکه دشمن را می بینیم اما او به سادگی قادر به دیدن ما نیست.
دقت و ظرافت در اجرای اصولی انضباط استتار از مهمترین مراحل استتار نزدیک است که میتواند میزان موفقیت را افزایش و کاهش تلفات را به همراه داشته باشد زیرا چشمهای عناصر کنترل کننده در منطقه به طور مستمر خطوط را تحت مراقبت شدید قرار داده و کوچکترین بی توجهی، تلفات را به همراه خواهد داشت. این نوع استتار در هرشرایط زمانی حساسیت خاص خود را دارد که اجرای اصولی آن در شب و روز، بایستی متناسب با آن حساسیتها باشد.
عدم توجه افراد به استتار، احتمال خسارت و تلفاتی را برای دیگر نیروها به دنبال دارد. این نوع استتار هر میزان در اجرا از دقت بیشتری برخوردار باشد، به همان میزان اطلاعات دشمن از نیروهای خودی را کاهش داده و در طرحهای اجرایی او را با شکست مواجه میسازد.
2- استتار دور :
این نوع استتار مربوط به مناطق تجمع نیروها، نیروهای لجستیکی، مواضع توپخانه،ادوات، قرارگاه ها، مقرها و ... است که از انضباط کاملی به لحاظ دید مستقیم برخوردار نیست و تنها از طریق دیده بان نفوذی، نیروی هوایی و ... قابل کشف است. عدم توجه به اجرای اصولی انضباط استتار دشمن را قادر میسازد با توجه به نوع تجهیزات خود اهدافی را مورد هدف قرار دهد.تجربه ی دفاع مقدس نشان داد که بی توجهی به استتار دور اهداف مناسبی برای بمباران هوایی دشمن فراهم می آورد.


تجزیه و تحلیل استتار نزدیک :
برای اجرای عملیات استتار نزدیک عوامل زیر را باید مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
1-ماموریت : همیشه اولین و مهمترین ملاحظه است. تلاش برای استتار باید به اجرای بهتر ماموریت کمک کند اما نباید آنقدر مفصل باشد که ماموریت را به تاخیر اندازد. یک نیروی گشتی در عقبه دشمن موضعی مناسب را انتخاب و استتار لازم را صورت میدهد اما آن موضع بر روی دشمن از دید مناسبی برخوردار نیست و اجرای ماموریت را با مشکل مواجه میکند. بنابراین بر اساس ماموریت، هررزمنده در هریگانی موظف است که هماهنگی لازم را درخصوص انتخاب محل مناسب برای اجرای اصولی استتار آن با نوع ماموریت به مرحله ی اجرا گذارد.
2- دشمن : قابلیتهای شناسایی، دیده بانی وهدفگیری دشمن، نوع و مقدار استتار لازم جهت پشتیبانی از ماموریت رزمنده را تحت تاثیر قرار میدهد. درصورت امکان با یک تجزیه و تحلیل اطلاعاتی انواع ابزار شناسایی، دیده بانی و هدفگیری دشمن را محاسبه نمایید.
3- منطقه : منطقه ماموریت تعیین کننده نوع فنون و مواد لازم برای استتار است.استفاده ماهرانه از پوشش منطقه اهمیت قاطعی در استتار دارد. انواع مختلف منطقه (شهری، کوهستانی و ...) فنون استتاری خاص خود را میطلبد.اجرای اصولی استتار در منطقه عملیاتی والفجر هشت (تصرف شهر استراتژیک فاو) از مهمترین عوامل موفقیت رزمندگان بود به نحوی که کلیه تجهیزات و افراد کاملا در پوشش گیاهی موجود در منطقه استتار شده بودند و کشف آنها حتی از نزدیکترین فاصله نیز ممکن نبود.
4- رزمنده : نیروها باید در فنون استتار به خوبی آموزش دیده باشند تا فنون را درمورد خود، تجهیزات و جنگ افزارشان اعمال نمایند.
5- زمان : زمان عامل مهمی در استتار است. در موقعیتهای تاکتیکی و آفندی زمان زیادی برای استتار فراهم نخواهد بود.

شیوه های استتار نزدیک : 1-استفاده از استتار طبیعی : این نوع استتار به طور طبیعی بوجود آمده بنابراین انسان در ایجاد آن نقشی ندارد. درختها، گیاهان و ... که بتوان نفرات و تجهیزات را زیر آنها استتار کرد. در این حالت نیازی به تغییر محیط اطراف نیست. در عملیات والفجر هشت، منطقه ام الرصاص، نیروهای غواص در میان علفزارها و چولانهای آن طرف اروند رود رفته و چنان استتار کردند که وقتی گشتی عراقی آمده بود قدم بزند، پا روی کمر یکی از آنها میگذارد ولی باز متوجه نیروی خودی نمیشود.
2-استفاده از استتار مصنوعی : این نوع استتار بوسیله ی انسان بوجود می آید و هنگامی مورد استفاده قرار میگیرد که استتار طبیعی وجود نداشته باشد.مانند استفاده از تور، پارچه، و ... . در این حالت شناخت محیط و رنگ طبیعی آن از اهمیت خاصی برخوردار است و باید کاملا مورد توجه قرار گیرد. استتار طبیعی باید به گونه ای اجرا شود که حداکثر هم گونی و هم رنگی با محیط و روییدنیهای بومی را داشته باشد. وسایل باید طوری طعبیه شوند که دربرابر وزش بادهای شدید و تغییرات جوی و آب و هوایی پابرجا مانده و به صورت متناوب بازبینی و نگهداری شود.

شیوه های استتار نزدیک از نظر اجرا :
الف- استتار ثابت : این استتار زمانی به کار میرود که نفرات در مکان یا موضعی نزدیک دشمن متوقف شوند.
ب-استتار متحرک : این استتار زمانی به کار میرود که نفرات در مناطق دشمن مجبور به حرکت باشند.

اجرای استتار نزدیک :
اجرای استتار در صحنه ی نبرد را میتوان به عنوان یک فن بیان نمود زیرا اجرای اصولی آن در غافلگیر کردن نیروهای دشمن نقش بسزایی داشته و میتوان ضمن انحراف فکر، طرح آتش دشمن را بر نیروها کاهش داده و متقابلا حداکثر بهره برداری جهت مقاصد نیروهای خودی به عمل آورد.
غالبا ارتشهای دنیا براساس نوع تهدید، ابزارهای شناسایی دشمن و ... از روشهای مختلفی جهت استتار انفرادی استفاده میکنند اما به طور کلی میتوان دو شیوه ی عمده برای اجرای استتار نزدیک نام برد.

1- اجرای سنتی : تغییر شکل و ایجاد هماهنگی نفرات، تسلیحات و تجهیزات با محیط پیرامون خود به گونه ای که کشف، شناسایی و تشخیص آن به سهولت ممکن نیست و انجام این استتار با هزینه ی بسیار کم و بدون بهره گیری از فناوری خاصی صورت گرفته و از طریق تمامی نیروها قابل اجرا است.2- اجرای مدرن : جلوگیری از استفاده قدرت کشف، آشکارسازی، شناسایی و ردیابی انواع حسگرهای الکترواپتیک، راداری، لیزری،صوتی،مغناطیسی و ... دشمن و کلیه راه حلهای فنی و ابتکاری که در پنهان نگه داشتن نفرات، تجهیزات و ... موثر است.


استتار نزدیک از نظر زمان :
الف- استتار تعجیلی : این استتار باید در کوتاهترین زمان و با استفاده از و سایل و مواد اطراف محیط انجام گیرد. برای مثال در زمان احساس خطر در مناطق هور در بین نیزارها میتوان سریعا خود و تجهیزات را استتار کرده و در شرایطی که فرصت زمانی خیلی کم باشد، با پوشاندن خود با وسایل مصنوعی و امکانات موجود حداکثر استتار به مرحله ی اجرا گذاشت. این استتار در آفند، پاتک و ... کاربرد دارد .
ب – استتار با فرصت : استتاری که با استفاده از و سایل و امکانات موجود و با فرصت کافی اجرا میشود. این استتار بیشتر در مواضع پدافندی و عقبه به کار میرود.

منبع