چمن

[agriculture]

چمن در طراحی و ایجاد فضای سبز در هر پارک، نقش مهمی را ایفا می کند و همانند ایجاد زمینة مناسب در یک تابلوی نقاشی است که با انواع درختچه های زینتی یا حاشیه های گل به طور الوان خلق می شود. ولی خلق این زمینة سبز، خود مشکلات و مسائلی را به همراه دارد که رعایت و حراست رشد و نمو آن ضروری می باشد. زیبایی و لطافت هر پارک هنگامی کامل خواهد شد که سبزی مطبوع چمن زمینه اصلی آن باشد و شاید گیاه دیگری نتوان یافت که جایگزین آن گردد.
در مورد نقش چمن و اثرات آن در محیط زیست، آب و هوای شهر و منطقه، همان بس که اجمالاً بگویم وجود گیاه چمن مانند تمامی گیاهان سبز در میزان اکسیژن محیط اطراف خود موثر بوده و نوعی تعادل را ایجاد می کند. ضمناً در تمیز شدن هوا و کاهش گرد و غبار محیط به نحو چشم گیری موثر می باشد و از تبخیر شدید آب در سطح زمین جلوگیری می نماید. در میادین و خیابان هائی که سطح چمن همراه با درختان پهن برگ و سوزنی برگ باشد، سیستم آبیاری چمن و تکرار دفعات آن تا حد زیادی نیاز آبی درختان را برآورده می کند.

از آن جایی که مسائل مربوط به چمن مثل چمن زنی، آبیاری و مبارزه با علف های سبز در پارک ها دارای اهمیت زیادی می باشند، در ادامه به توضیحاتی راجع به آن می پردازم.
چمن را هم می توان از طریق کاشت بذر در محل مورد نظر، و هم از طریق جا به جا کردن قطعات چمن کشت شده در محلی دیگر و یا خرید از مؤسساتی که به کشت و پرورش چمن به منظور فروش می پردازند و قطعات چمن را با ریشه و چند سانتی متر خاک یک جا از زمین بریده و در اختیار خریداران قرار می دهند تهیه نمود.


- عملیات کشت و کار چمن:
چمن را در خاکی نه چندان سنگین و نه خیلی سبک کشت می کنند. یک خاک عمیق و حاصل خیز و عاری از بذر علف هرز برای چمن کاری مناسب است. جهت کاشت چمن ابتدا خاک را بیل زده، بعد از چند روز کلوخ ها را خرد و سنگ ریزه ها و باقی مانده های گیاهی را از خاک خارج می کنیم تا سطح خاک کاملاً صاف شود. این کار را با کمک یک تخته و یا آسان تر با گرداندن یک بوم غلطان سبک روی خاک انجام می دهیم. در تهران بهترین فصل بذر کاری چمن ها در اواخر شهریور ماه است، اما می توان چمن ها را در اردیبهشت ماه نیز کشت و کار کرد. میزان بذر در هر متر مربع بسته به نوع چمن متفاوت است. چمن های درشت مثل لولیوم را باید 50 گرم و چمن های ریز مثل پوآ را 20 تا 30 گرم برای هر متر مربع در نظر گرفت. بذر را باید یکنواخت در سطح خاک پخش کنیم و به کمک یک شن کش کمی سطح خاک کشت شده را زیر و رو کنیم، به طوری که فقط چند میلی متر خاک روی بذر ها را بپوشاند و بذر چمن با سطح خاک مخلوط شود، سپس روی آن حدود 1 تا 2 سانتی متر کود پوسیده دامی سرند شده و یا خاک برگ سرند شده می پاشیم. البته باید در نظر داشته باشیم که اگر خاک یا کود زیادی روی بذر چمن بپاشیم، سبز شدن چمن به تأخیر خواهد افتاد و یا چمن اصلاً سبز نخواهد شد. بحرانی ترین دوران چمن کاری بعد از کشت بذر و قبل از سبز شدن آن است. در این دوره باید چمن را هر روز آبیاری کنیم و در هنگام آبیاری مراقب باشیم تا خاک سفت نشود و بذر نیز شسته نشود. در مراحل بعدی نیز چون چمن به آبیاری منظم نیاز دارد آن را روزانه آبیاری می کنیم زیرا آبیاری روزانه چمن باعث می شود تا برگ ها طراوت بیشتری یابند. میزان آب مورد نیاز چمن بستگی به عوامل متعددی از قبیل: نوع خاک، میزان رطوبت هوا، میزان بارندگی، حرارت محیط، نوع چمن و ... دارد.
معمولاً چمن ها را در هنگامی که از شدت گرمای روز کاسته می شد و یا اوائل صبح آبیاری می نمودند. پس از چند روز که چمن ها سبز شدند و ارتفاع آن ها به سه الی چهار سانتی متر رسید بار دیگر غلطک سبکی روی آن می زنیم تا ریشه گیاه جوان کاملاً با خاک تماس پیدا کرده و تولید ریشه های زیاد تری نماید. پس از این که چمن تا اندازه ای رشد کرد و ارتفاع آن به 5 الی 6 سانتی متر رسید، چمن را کوتاه می کنیم. چیدن چمن ها به منظور جلوگیری از به گل رفتن و یکنواخت و پر پشت شدن آن ها صورت می گیرد. چمن ها را با قیچی یا ماشین چمن زنی به کرات کوتاه می نمایند. ماشین های چمن زنی که در منطقه استفاده می شدند از نوع موتوری بودند. آن چه که در چمن کاری حائز اهمیت است جلوگیری از تراکم خاک می باشدکه نفوذپذیری آن در چمن کاری مسطح، در شیب ملایم و شیب تند متفاوت می باشد.
در فصل پائیز یا در فصل بهار، چمن را کود پاشی می نمایند. میزان ازت مورد نیاز سالیانة چمن حدود 30 گرم در متر مربع، میزان فسفر و پتاسیم به میزان هر یک 15 گرم در متر مربع می باشد. از آن جایی که کود های مختلف از نظر در صد عناصر کودی با هم دیگر متفاوت می باشند، با در نظر گرفتن درصد این عناصر در کود ها مقادیر آن ها حساب شده و به زمین چمن کاری داده می شوند.
برای کاشت قطعات چمن بریده شده، قبل از کاشت، زمین مورد نظر را همانند زمینی که برای بذر کاری آماده می کنیم، تهیه می نماییم. برای آن که ریشه ها بتوانند در آغاز با خاک تماس بیشتری یافته و در خاک نفوذ کنند یک لایه از سطح فوقانی خاک را به وسیله شن کش یا هر وسیلة دیگر نرم و آماده می کنیم. سپس قطعات چمن آماده را در کنار یکدیگر قرار می دهیم، به گونه ای که بین قطعات فاصله ای وجود نداشته باشد و یا به عبارت دیگر همانند آجر چینی در یک ساختمان که آجر ها در یکدیگر قفل و بست می شوند انجام می دهیم. نحوة قرار دادن قطعات در کنار هم را بهگونه ای در نظر می گیریم که ارتفاع آن ها در همه سطوح یکسان، و از شیب معین و مشخصی بر خوردار باشند. برای این که قطعات کاملاً به هم بچسبند به کمک لبة بیل آن ها را کمی فشار داده به هم نزدیک تر می کنیم.
هنگامی که قسمتی از سطح زمین پوشیده از چمن شد به وسیله یک غلطک سبک، کمی آن ها را کوبیده و آبیاری می کنیم. روز بعد، پس از کاهش رطوبت، مقداری خاک غربال شده و نرم روی چمن می پاشیم تا اگر شکاف هایی وجود داشته باشد آن ها را پر نماید. گاهی یک یا دو بار عمل غلطک زدن را در چند هفتة اول انجام می دهیم.
چمن علاوه بر ایجاد پوشش سبز، در انواع تزئینات داخل پارک ها و فضاهای سبز منطقه به صورت قسمتی از طرح های تزئیناتی به کار می رود. لذا متخصصین بر حسب نوع طرح، سلیقه و همچنین وضع درختان یا سطح چمن کاری شده، از سنگ ها یا تخته سنگ هایی برای ایجاد محل عبور در فضای چمن استفاده کرده اند.
گاهی هم در سطوح وسیع چمن کاری، بر حسب خصوصیات طرح در قسمت هایی از چمن، باغچه های همراه به گیاهان زینتی پا کوتاه و دائمی چون گل های رز،شمعدانی و ... احداث کرده اند. همچنین در سطوح وسیع با ایجاد تپه ها یا برجستگی هائی، اشکال کوچکی از طبیعت سبز را پدید آورده اند و در روی آن به طور پراکنده تک بوته هائی غرس نموده اند.


عمل مبارزه با علف های هرز چمن از زمان تهیة زمین آغاز می شد، بدین معنی که در موقع تهیة زمین، کلیة ریشه های گیاهان هرز را هنگام شخم یا بیل زدن و سایر عملیات تهیة زمین به هر ترتیبی که ممکن بود از خاک خارج می نمودند و پس از سبز شدن چمن، دو تا سه مرتبه علف های هرز را وجین می نمودند. به طور کلی بذور علف های هرز و خودرو، توسط آب، کودهای دامی، باد و آلوده بودن بذر چمن انتشار میابند و پس از مدت کوتاهی گاهی هم زمان با رشد بذور چمن موجب تخریب و نابودی چمن می شوند.
علف های هرز چمن بر دو نوع می باشند:
1- گیاهان هرزی که یک ساله بوده و اگر از دانه بستن آن ها جلوگیری می شد از بین می رفتند. چیدن مکرر چمن ها از دانه بستن علف های مزبور جلوگیری می نمود.
2- نباتات هرز دائمی بر دو نوع بودند:
- نباتاتی با ریشه های عمقی مانند گل قاصد که حتماً باید با دست کنده می شدند و یا به وسیلة مواد شیمیایی از بین می رفتند.
- نوع دیگر، دارای ریشه های افشان بودند(مانند مینا چمنی) که با آن ها با علف کش های انتخابی مبارزه می نمودیم.
اما بعضی از گیاهان خانوادة گرامینه از گیاهان هرز محسوب می شدند و آن ها را با چاقو ریشه کن می نمودیم و یا چمن ها را کوتاه چین می کردیم تا مرکز نموی این گیاهان قطع شده و از بین می رفتند.
در کل در برنامة مسؤلین در نظر گرفته شده بود که علف های هرز موجود در چمن و پارک ها و فضاهای سبز منطقه قبل از به گل نشستن از زمین خارج و ریشه کن شوند. زیرا پس از گل و تخم بستن، تخم های رسیده مجدداً پراکنده شده و آلودگی مجدد را پدید می آوردند.


عمده ترین بیماری چمن نوعی قارچ به نام زنگ است که معمولاً در روزهای گرم تابستان و هنگامی که رطوبت خاک زیاد است بروز می نماید، بیماری مزبور موجب می شود چمن قطعه قطعه به رنگ زرد در آمده و سوخته جلوه نماید، همچنین برخی از بیماری های قارچی خاکزی در اثر رطوبت زیاد خاک، آبیاری زیاده از حد، یا فقدان زه کشی موجب پوسیدگی و زردی و خشکیدگی چمن می گردند. برای مبارزه با زنگ چمن از علف کش زینب استفاده می شود که خوشبختانه به علت رسیدگی و تدبیر صحیح مسؤلین، گیاهان و چمن های منطقه دچار هیچ بیماری و مشکلی نمی باشند

مراحل مختلف چمن کاریآماده کردن زمین چمناگر زمین چمن پستی و بلندی داشته باشد احتیاج به تسطیح دارد. زیرا در صورت عدم تسطیح در قسمتهای گود آب جمع شده که موجب خفگی چمن می‌شود و در قسمتهای بلند تیز به علت نرسیدن آب ، چمن کاملاً خشک می‌شود. پس از تسطیح اضافه کردن کودههای حیوانی بسیار مناسب است. در مناطق سرد سیر در اواسط پائیز به زمین کود داده می‌شود و در مناطق گرمسیر در هر موقعی از سال به جز ماههای بسیار گرم سال می‌توان کود دهی کرد.نحوه کاشت بذر چمنهنگام کاشت بذر باید توجه کرد که توزیع آن به صورت یکنواخت باشد تا چمن یکدست سبز شود. کاشت بذر نباید در روز طوفانی صورت گیرد. کاشت بذر به دو صورت می‌باشد. کاشت با دستگاه بذرپاش و کاشت دستی به صورت پاشش بذر. ابتدا زمین باید به چند قطعه مساوی تقسیم شود و بذر را نیز متناسب با قطعات تقسیم و هر قطعه بذرپاشی می‌شود. عمق کاشت بذر نیم تا یک سانتیمتر است و یا اینکه بذر را به دو قسمت تقسیم کرده ، نیمی از آن را در یک جهت و نیم دیگر را عمود بر جهت اول کشت می‌کنند. بعد از کاشت ، با شن کش بذر را به زیر خاک قرار می‌دهیم و پس از اینکار روی بذر را با کود دامی پوسیده می‌پوشانیم.مراقبت‌های زراعی چمن·آبیاری: بعد از بذر پاشی آبیاری بارانی صورت می‌گیرد. و در آبیاری باید تا عمق 15 - 10 سانتیمتری کاملاً خیس شود.·کوتاه کردن چمن: چمن‌های کوتاه رنگ سبز تیره بخود می‌گیرند ولی چمن‌های بلند رنگ قهوه‌ای مایل به زرد دارند. چمن زنی باید از ارتفاع 5 - 3 سانتیمتری صورت گیرد. اگر کوتاه کردن بیش از روی سطح خاک باشد باعث غلبه علفهای هرز می‌شود.مبارزه با علفهای هرز و بیماریها·غلطک زدن چمن: اصولأ غلطک زنی بعد از فصل زمستان صورت می‌گیرد چون یخبندان در مناطق سردسیر باعث بالا آمدن چمن از خاک شده و ریشه‌های آن از خاک جدا می‌گردند. غلطک زدن باعث ایجاد تماس مجدد و تثبیت چمن می‌گردد.·زردی چمن: زردی چمن ممکن است در اثر کمبود ازت باشد.کاربردچمنبه عنوان زمینه در برنامه فضای سبز استفاده از رنگ سبز چمن که باعث بهتر دیده شدن سایر گیاهان می‌شود.·چمن مکان مناسبی برای بازی بچه‌ها می‌باشد.·چمن در زمین‌های ورزشی استفاده می‌شود.·چمن به عنوان یک جز از گیاهان زینتی فضاهای سبز محسوب می‌گردد.


منبع:http://elmekeshavarzi.ir/