بزرگ‌ترین ویروس عصر حجر با طول 0.000,001,5 متر زنده شد!

[Almas Parsi]

بزرگ‌ترین ویروس عصر حجر با طول 0.000,001,5 متر زنده شد!

دانشمندان، ویروسی ۱،۵ میکرومتری را در یخ‌های 30 هزار ساله یک یخچال طبیعی در روسیه کشف و دوباره زنده کرده‌اند که از همه ویروس‌های کشف شده تاکنون بزرگ‌تر است.

مجید جویا: دانشمندان، ویروسی ۱،۵ میکرومتری را در یخ‌های 30 هزار ساله یک یخچال طبیعی در روسیه کشف و دوباره زنده کرده‌اند که از همه ویروس‌های کشف شده تاکنون بزرگ‌تر است.

این ویروس که پیتوویروس نام دارد (و نام خود را از اسم باستانی کوزه‌های بزرگ یونانی به عاریت گرفته)، جانداران تک سلولی را آلوده می‌کند ولی به نظر نمی‌رسد که آسیبی به سلول‌های انسان یا موش بزند.

حتی با این وجود، به گفته پژوهشگران، حال که این ویروس از زیر یخ‌ها بیرون کشیده شده و دوباره زنده شده، پس دیگر عوامل بالقوه بیماری‌زا نیز می‌توانند از بستر مرگ برخیزند. این موضوع احتمالا شامل ویروس‌هایی هم خواهد شد که بشر پیش از این، هیچگاه با آنها مواجه نشده بود.شانتال ابرژل از دانشگاه اکس- مارسی شهر مارسی فرانسه، که رهبری مشترک گروهی که ویروس را کشف کردند، بر عهده داشت، می‌گوید: «دلایل خوبی وجود دارد که فکر کنیم که ویروس‌های بیماری‌زایی می‌توانند در آنجا وجود داشته باشند».

خطرات معدن کاوی قطبی

ژان- میشل کلاوریه، دیگر رهبر گروه می‌گوید: «گمان می‌رود علاوه بر مقادیر معتنابهی از طلا و دیگر فلزات کلیدی، سی درصد منابع نفت جهان نیز زیر یخچال‌های طبیعی دفن شده باشند. بالطبع کاوش در آن مناطق افزایش خواهد یافت و در نتیجه ما باید هنگام کار در این معادن مراقب باشیم؛ اگر کارکنان بیمار شوند و علایم بیماری آنها عجیب و ناشناخته باشد، پیش از بازگرداندنشان به خانه، قرنطینه کردن و پاکسازی آنها از عفونت‌های خطرناک جدید کار عاقلانه‌ای خواهد بود.»


خود پیتوویروس، کاملا متفاوت از هر نوع ویروس شناخته شده دیگری است. این ویروس که 1.5 میکرومتر درازا (هر میلی متر معادل هزار میکرومتر است) و 0.5 میکرومتر پهنا دارد، تقریبا 30 درصد بزرگ‌تر از بزرگ‌ترین ویروس شناخته شده امروز دنیا است، که پانداویروس نام دارد و اتفاقا آن ویروس هم توسط گروه کلاوریه کشف شده بود.

با این وجود و به رغم این که پیتوویروس بزرگ‌تر از پانداویروس است، تعداد ژن‌هایش تنها یک پنجم 2500 ژن پانداویروس است. تعداد ژن‌های مشترک این دو ویروس غول آسا، فقط 5 مورد است.

بازیابی پیتوویروس نیاز به هیچ تکنیک پیچیده‌ای نداشت. تنها کافی بود که کلاوریه و ابرژل «طعمه‌هایی» از جنس آمیب را در برابرش قرار دهند. کلاوریه می‌گوید: «ما از آمیب برای بیرون کشیدن ویروس استفاده کردیم، چرا که می‌دانستیم این ویروس‌های غول پیکر تمایل به آلوده کردن آمیب‌ها دارند».
فیلم‌برداری از حمله ویروسی

پژوهشگران کل چرخه عمر پیتوویروس را رهگیری کرده و از آن فیلم گرفتند.




وقتی که پیتوویروس وارد آمیب شود، به دیواره محفظه‌ای که واکول نام دارد می‌چسبد.
ویروس این کار را با کمک یک ساختار غیر عادی در یک انتهای خود انجام می‌دهد که به نوعی کار چوب پنبه سر بطری را انجام می‌دهد.ابرژل می‌گوید: «عملکرد آن مهر و موم کردن و حفاظت از ذره کوزه مانند است، ولی وقتی وارد واکول می‌شود، چوب پنبه برداشته می‌شود تا آلوده کردن آمیب آغاز شود. این کار به غشای داخلی ویروس امکان می‌دهد تا با واکول ترکیب شود».سپس، مواد ویروس در واکول آزاد می‌شوند و آن را تبدیل به کارخانه تولید قطعات ویروس می‌کنند.

پس از چند ساعت این قطعات تکمیل می‌شوند و هزاران پیتوویروس جدید می‌سازند که در لبه‌های واکول جمع می‌شوند و پس از آن، آمیب نابود شده را به مقصد سلول‌های میزبان دیگر ترک می‌کنند. ابرژل می‌گوید: «در عرض 12 تا 14 ساعت، به معنای واقعی کلمه روح زندگی را از سلول می‌گیرد».

پیتوویروس بر خلاف اکثر ویروس‌ها، منجمله پانداویروس که ژن‌های هسته سلول میزبان را می‌رباید تا قطعات جدید سلولی بسازد، از ژن‌ها، پروتئین‌ها و آنزیم‌های خود برای تولید مثل استفاده می‌کند. از این منظر، این ویروس یادآور میمی‌ویروس‌ها است، یعنی اولین ویروس‌های غول آسایی که یک دهه پیش، گروه کلاوریه کشف کردند.
جستجوی ویروسی

گروه اکنون به دنبال یافتن ویروس‌های دیگری در نمونه‌های یخ استخراج شده از یخچال‌های طبیعی منطقه کولیما در شمال سیبری است. پس از آن که کلاوریه با گروهی به رهبری الیزاوتا ریوکینا از موسسه مسائل فیزیک شیمی و زیستی خاک روسیه در پوشچینو در نزدیکی مسکو تماس گرفت، توانست به نمونه‌های یخ دست یابد. یک سال پیش، ریوکینا و همکارانش اعلام کردند که در همان لایه از یخ که در نهایت پیتوویروس در آن کشف شد، توانستند یک گیاه را دوباره زنده کنند.دیگر پژوهشگران یخچال‌ها می‌گویند که این امکان وجود دارد که یک ویروس را بتوان از چنین محیطی یافت و دوباره زنده کرد، ولی این نگرانی را هم مطرح می‌کنند که میکروب‌های بیدار شده در یخچال‌های طبیعی در حال آب شدن، احتمالا با هضم مواد آلی و آزاد کردن گازهای گلخانه‌ای مانند متان و دی‌اکسید کربن، مشکل گرمایش جهانی را تشدید می‌کنند.


توربن کریستنسن از دانشگاه لوند سوئد می‌گوید: «اگر در اوج این داستان رها شدن احتمالی ویروس‌های بیماری‌زای ماقبل تاریخ را می‌بینیم که امروزه زنده نیستند، این پدیده خود می‌تواند بعد جدیدی به مشکل آب شدن یخ‌ها اضافه کند. این احتمالا به این معنی خواهد بود که ما نه فقط با اثرات غیر مستقیم گرمایش جهانی ناشی از ذوب شدن یخچال‌های طبیعی مواجهیم، بلکه خطری مستقیم برای سلامتی انسان‌ها نیز ما را تهدید خواهد کرد».


بوفورد پرایس از دانشگاه برکلی کالیفرنیا می‌گوید: «زنده کردن دوباره هر نوع ویروس باستانی، همیشه ارزش خبری دارد، گروه خود من باکتری‌ها را در تمام اعماق اقیانوس شمالگان و گرینلند می‌یابد. پاتوویروس به حدی بزرگ است که ما شاید بتوانیم آن را در بستر یخچال‌های طبیعی با عمر بیش از 100 هزار سال هم بیابیم».


ولی جانت جنسن از آزمایشگاه لارنس برکلی در کالیفرنیا که در مورد تنوع زیستی یخچال‌های طبیعی تحقیق می‌کند، در مورد ذخیره‌گاه عوامل بیماری‌زا خواندن یخچال‌های طبیعی شک دارد. او می‌گوید: «اکثر میکروب‌های یافت شده در یخچال‌های طبیعی که ما بررسی کردیم، هم خانواده میکروب‌هایی اکثر خاک‌ها و برخی زیست بوم‌های آبی هستند، در نتیجه من فکر نمی‌کنم که یخچال‌های طبیعی به خودی خود، میزبان عوامل بیماری‌زای بیشتری به نسبت هر زیست بوم دیگری باشند».


کلاوریه می‌گوید که گروه او در نظر دارند در نمونه‌های خیلی قدیمی‌تر به دست آمده از یخچال‌های دیگر که 3 میلیون سال عمر دارند نیز، به دنبال ویروس‌های بزرگ بگردند تا ببینند که آیا می‌توانند آنها را نیز به زندگی بازگردانند یا خیر.