معدن انگوران زنجان-بزرگترین معدن روی خاور میانه

[Almas Parsi]

معدن انگوران زنجان-بزرگترین معدن روی خاور میانه

واحد انگوران

1- موقعیت جغرافیایی:

معدن سرب و روي انگوران در محدوده استان زنجان و در 135 كيلومتري جنوب غربي شهر زنجان واقع شده است.
اين معـدن در موقعیت 36درجه و 37 دقیقه شمالی و 47 درجه و 24 دقیقه شرقی واقع است.
نزديكترين روستا به معدن روستاي قلعه جوق با جمعيت 200 نفر و نزديكترين شهر به آن دندي با جمعيت دو هزار نفر مي باشد.

راه اصلي دسترسي ( زنجان، دندي، معدن ) داراي مسافتي در حدود 120 كيلومتر است.

اختلاف درجه حرارت در شبانه روز و همچنين بين فصول سرد و گرم در محل معدن زياد است.

حداقل درجه حرارت ثبت شده در معدن انگوران 22- درجه وحـداكثر آن40+ درجه سانتيگراد بوده است.

ميزان بارش ساليانه معدن بطور متوسط 340 ميليمتر گزارش شده است . ميانگين رطوبت در فصل سرد 60 درصد و در فصل گرم 40 درصد اسـت.

بطـور كلي فصل هاي بهار و پائيـز در منطقه نسبتاً كـوتاه بوده و گذر فصلهاي زمستان به تابستان و بالعكس نسبتا سريع مي باشد .

معدن انگوران در ناحيه اي كوهستاني و در ارتفاع متوسط محلي2950 متري قرار گرفته است.

2 – تاريخچه معدن انگوران

معدنكاري در معدن انگوران به صدها سال پيش باز مي گردد .

زماني كه گالن را استخراج كرده و براي تهيه لوازم آرايش با روشهاي سنتي فرآوريميكردند.

اما از فعاليتهاي استخراجي اين معدن در گذشته دور نظير ساير معادن ايران اطلاعات چنداني در دست نيست .

اولين پروانه بهره برداري معدن انگوران در سال 1301 صادر گرديد ، اما بنا به مقتضیات زمان در همان سال پروانه بهره برداري معدن موقتاً لغو شدو بدين ترتيب فعاليت معدن تا سال 1324 متوقف گرديد.

در این سال 1324 اين معـدن از طريق مزايده براي مدت 10 سال به آقاي صفاري واگذار شد ودر ادامه معدن به شركت اتحاد سرب و روي انگوران واگذار شد.

با واگذاري معدن به شركت اتحاد سرب و روي انگوران، فعاليتهاي معدنكاري بصورت ابتدائي و غير مكانيزه آغاز گرديد.

در تاريخ 28/10/1332 شــركت مزبـور باستنـاد مـاده 35 آئين نـامه معـادن موفـق به اخـذ پروانـه بهره برداري به مدت 15 سال شد .

در تاريخ 23/8/1345 شركت اتحاد سرب و روي انگوران، معدن را به شركت سهامي انگوران واگذار كرد.

در سال 1348 معدن انگوران در اختيار شركت كالسيمين قرار گرفت.

اين شركت بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، در سال 1359، مصادره و ملي اعلام شد.

بهرحال شركت كالسيمين تا اوايل سال 1377 از معدن بهره برداري مي كرد.

در ابتداي سال 1377 بهره برداري از معدن انگوران به شركت سهامي كل معادن ايران واگذار شد.

در اواسط همين سال شركت سهامي كل معادن ايران بهره برداري از معدن را به شركت توسعه معادن روي ايران (سهامي عام) واگذار نمود .


در سال 1381 شركت تهيه و توليد مواد معدني ايران ، كه جايگزين شركت كل معادن ايران شده و دارنده پروانه بهره برداري از معدن است ، با برگزاري مزايده ، پيمان استخراج از معدن روباز را به شركت توسعه معادن روي ايران واگذار كرد .


بر اساس اطلاعات قابل استناد، اولين فعاليت هاي استخراجي بر روي كانسار انگوران به سالهاي 1301 و 1302 بر مي گردد.

گويا در اين سالها گالن را با روشهاي قديمي استخراج و براي مصارف عمومي ذوب مي كرده اند. بعد از اين زمان تا قبل از جنگ جهاني دوم تنها يك دوره معدنكاري كوچك مقياس توسط شركت كامينكو در منطقه انجام شده است .


استخراج معدن به صورت قابل توجه، عملاٌ پس از سال 1324 با واگذاري آن به بخش خصوصي آغاز شده است.

در طي اين سالها ماده معدني به روش زيرزميني استخراج مي شد . قسمت پر عيار آن براي تبديل به شمش مستقيماً به كوره هاي تكليس حمل و قسمت كم عيار ماده معدني در نزديكي دهانه تونلهاي استخراجي درون دره اي دپو مي گرديد.

اين مواد تا مدتها در معدن وجود داشت ولي بعدا مورد استفاده قرار گرفت.


تا قبل از اجراي طرح معدنكاري روباز، استخراج از معدن به صورت زيرزميني و به روش كارگاه و پايه نامنظم انجام مي شد.

با پيشرفت نسبي عمليات اكتشافي و تعيين ذخيره معدن مقدمات طراحي معدن روباز فراهم آمد و بدين ترتيب اولين طرح روباز معدن كه تا مدتها نيز به عنوان طرح نهايي معدن شناخته ميشد، در سال 1347 توسط آقاي كندي از شركت گلدن اسوشيت Golden Associate تهيه شد.

اين طرح برمبناي اطلاعات حاصل از 52 گمانه اكتشافي و رسم مقاطع قائم توسط اين اطلاعات تهيه شده است.

پس از شروع استخراج معدن به روش روباز، به طور معمول هرسال يا هرچندسال يك طرح استخراج و باطله برداري ارائه شده است.

شكل قرارگيري تيپ هاي مختلف به ترتيبي است كه كانسنگ هاي اكسيدي نزديك به سطح زمين و كانسنگ سولفوري در عميق ترين بخش آن واقع شده است .

در بينابين آندو نيز مخلوط هايي از اكسيد و سولفور وجود دارد .


چون استخراج تا كنون به روش روباز بوده ، بالطبع از بالاترين قسمت كانسار آغاز شده و فقط بخش هاي اكسيده كانسار و جزء كوچكي از كانسنگ هاي اكسيده را مورد استخراج قرار داده است .

با توجه به بازار خوب سولفيدهاي روي و سرب ، همواره چگونگي دستيابي و استحصال كانسنگ سولفوري ، مورد نظر بوده و در چندين مرحله مطالعاتي در اين زمينه انجام شده است و در نهایت شرکت تهیه وتولید مواد معدنی ایران جهت استخراج زون سولفوره اقدام به حفر تونل های اصلی نموده است.


3- مشخصات هندسي كانسار

كانسار انگوران در بخش مركزي يك تاقديس ، بين دو بخش دگرگوني شيستي و آهكي واقع شده است .
در كمربالاي كانسار ، طبقات آهكي قرار دارند و شيب كلي آنها حدود 20-25 درجه به سمت جنوب شرق است .
در كمر پايين ، شيست هاي دگرگوني قرار دارند كه شيب كلي آنها 10-25 درجه و درهمان جهت جنوب شرق است .
شكل هندسي كانسار كه با استفاده از نرم افزار ديتاماين و براساس اطلاعات حاصل از گمانه هاي اكتشافي مشخص شده ، تقريباً مشابه يك عدسي يا گلابي وارونه و داراي شيبي درحدود 20 تا 30 درجه بطرف جنوب شرق است .

در مقاطع افقي ، بزرگترين طول كانسار در جهت شمال شرق-جنوب غرب و بزرگترين عرض آن در جهت شمال غرب–جنوب شرق است .

كانسار از سطح زمين در تراز حدود 2980 متر رخنمون داشته و عمق آن درحدود تراز 2700 متر است .

در تراز 2890 + بزرگترين طول و عرض كانسار به ترتيب 340 و 160 متر بوده است .


استخراج معدن با روش روباز از سطح زمين آغاز شده و درحال حاضر تا حدود تراز 2890 متر استخراج شده است .

4- گروه بندي انواع كانسنگ ها

در محدوده كانسار براساس مشخصات كيفي ، انواع مختلف كانسنگ شناسايي و كدگذاري شده است .
در جدول شماره 1 انواع سنگها وكانسنگ هايي كه در معدن زيرزميني موجود است ، كد شناسايي آنها ، تعريفي كه براي محاسبه ذخيره بكار رفته و وزن مخصوص آنها نشان داده شده است .
وزن مخصوص نام كانسنگنوع كانسنگ يا باطلهكدرديف2.5باطلهسنگ آهك كمربالا و مرمر112.6اكسيدكانسنگ خيلي كم عيار اكسيدي1-223.4اكسيدکالامین2-232.8اكسيدکانسنگ کربناته نرم3-242.9اكسيدكانسنگ كربناته برشي4-253.6اکسیدکانسنگ کربناته سخت5-263.2اكسيد و سولفورمخلوط سولفور و كربنات6-273.7سولفوركانسنگ سولفوره ( سولفيد روي و سرب )7-282.6اكسيدشيست مينراليزه1-392.5باطله شيست كمرپايين2-310