روایت فراشبند فیروزآباد
گربه دم بریده
یکی بید یکی نبید ، غیر خدای خودمونی هیش که نبید . یه پیرزنی بید یه پیل گیرش اومد . همی که صحاب پیل وابید عقیده بسی سی خودش یه چی بخره . پهلی خودش گفت : " آیه پیل بدم گردو پوس داره ، ایه بدم خرما آسه داره ، آیه بدمش گوشت سکل داره ، می دمش ماس که خدا آ دلم خواس "
یه پیل ورداشت و برد و ماس خرید ، آورد ناد زیر مشکله دون تا خنک وابووه سی ظهرش و رفت و راحت خوسید .
ظهر که اَ خو ورسید رَ تُرماس دید که ماس ریکت گربه خارده . پیرزن تا جَی خالی ماس دید فهمید که گربه خاردش . زلی رفت به تلی پیدا کرد و آورد ز سر ره گربه . گربه بدبخت تا اومد رد و لبوه یهو تله گرفتش . پیرزنم یه چوقی وردشت افتی جون گربه و تا می خارد کتکش زد و هنی دید تسکین قلبش وانبیده یه کاردی اورد و تو ریشه دم گربه برید و گربه رو ول داد .
گربه یم یه سر رفت پهلی رفیقاش . آما تا رفیقاش گربه کُل دیدن خیلی ازش خندیدن . به طهریکه گربه کل از بس که خجالت کشید نتنست پهلی شون وایسه و دوید اومد پیش پیرزن و با گریه و التماس ازش خواس تا دمش بدش . پیرزن گفت که آیه بری از بز شیر بسونی بیاری سی مو و شرط کنی ا اینجا بری گرمسیر دمت می دمت .
گربه رفت پهلی بز و ا بز گفت : " بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
بز گفت : " برو از چه آو بسون بیار تا بخارم تا شیرت بدم . "
گربه رفت پیش چه گفت : " چه آو بدی ، آو بز بدی ، بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
چه گفت : برو تو ره دو تا کپر ریگ بیار بریز توم تا او دار وابووم اوسا اوت بدم "
گربه رفت پهلی ره گفت : " ره ریگ بدی ، ریگ چه بدی ، چه آو بدی ، آو بز بدی ، بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
ره جواب داد : " آ اسب بگو تا بیایه یه مشتی توم بدوه تا ریگدار وابووم اوسا ریگ بدمت "
گربه رفت پیش اسب گفت : " اسب دَو بدی ، دو ره بدی ، ره ریگ بدی ، ریگ چه بدی ، چه آو بدی ، آو بز بدی ، بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
اسب گفت : " برو پیش نعلبند ، نعل بسون بیار بزن کف سمم تا بتونم بدوم "
گربه رفت پیش نعلبند گفت : " نعلبند ، نعل بدی ، نعل اسب بدی ، اسب دَو بدی ، دو ره بدی ، ره ریگ بدی ، ریگ چه بدی ، چه آو بدی ، آو بز بدی ، بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
نعلبند گفت : " برو پیش مرغ یه خاگی بسون بیار بدم دس بچم تا نگریه اوسا سیت نعل درس کنم بدمت . "
گربه اومد پهلی مرغ گفت : " مرغ خاگ بدی ، خاگ بچه نعلبند بدی ، نعلبند ، نعل بدی ، نعل اسب بدی ، اسب دَو بدی ، دو ره بدی ، ره ریگ بدی ، ریگ چه بدی ، چه آو بدی ، آو بز بدی ، بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
مرغ گفت : " برو آ آمباردار دونه بسون بیار تا بخارم اوسا خاگ بدمت "
گربه رفت پیش آمباردار گفت : " امباردار دونه بدی ، دونه مرغ بدی ، مرغ خاگ بدی ، خاگ بچه نعلبند بدی ، نعلبند ، نعل بدی ، نعل اسب بدی ، اسب دَو بدی ، دو ره بدی ، ره ریگ بدی ، ریگ چه بدی ، چه آو بدی ، آو بز بدی ، بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
امباردار گفت : برو پیش گُو تَپاله بسون بیار تا سیله امبارم بگیرم اوسا دونه یت بدم . "
گربه رفت پهلی گو گفت : " گو تپاله بدی ، تپاله امباردار بدی ، امباردار دونه بدی ، دونه مرغ بدی ، مرغ خاگ بدی ، خاگ بچه نعلبند بدی ، نعلبند ، نعل بدی ، نعل اسب بدی ، اسب دَو بدی ، دو ره بدی ، ره ریگ بدی ، ریگ چه بدی ، چه آو بدی ، آو بز بدی ، بز شیر بدی ، شیر پیرزن بدی ، تا مو دمم بسونم برم گرمسیر . "
گو گفت : " برو علف بیار تا بخارم اوسا تپاله بدمت "
گربه رفت تو ده هرچی گشت علف پیدا نکرد . پیش خودش گفت برم آ ده صحرو گاس اونجا علف وایدم . تا اومد آ ده صحرو دید یه بچی یه کولی علف کولشه میا تو ده . گربه رفت جلوش تا اَش رسید گفت : سلام . بچه گفت : علیک سلام . سی خوش اومد بچه گفت : نخسین . بچه گفت : سلومت بوی . گربه گفت : بچه دیت تنه بیسی کرده سی علف ، خودش خاگ سرخ کرده بهره می کنه . بچه گفت : گیر منم می آ ؟ گربه گفت : آیه علفت نوری آ آهرش می رسی . بچه علف ناد پیش گربه و دوید سی خونه .
گربه یم علف وردشت و آورد داد گو . گو علف خارد تپاله داد . گربه تپاله برد داد امباردار . امباردار دونه داد . دونه برد داد مرغ . مرغ خاگ داد . خاگ برد داد بچی نعلبند . نعلبند نعل داد . نعل برد زد پای اسب . اسب رفت تو ره دوید . ره دیگ دار وابید . گربه ریگ جم کرد رخت تو چه . چه او داد . بز او خارد شیر داد . گربه شیر برد داد پیرزن و دمش گرفت رفت گرمسیر
متیل مان خاش بید / دسه گلی پاش بید
----------------------------------------------------------------------------------------
بید : بود -------------------------------- نبید : نبود ----------------------------------------------- پیل : پول
وابید : شد ----------------------------- سی : برای ---------------------------------------------- آسه : هسته
سکل : استخوان ---------------------- نپه : نه پس ، بنابراین ----------------------------------- ناد : نهاد
وابووه : بشود------------------------- خوسید : خوابید ----------------------------------------- اَ خو ورسید : از خواب برخاست
تُر ماس : سراغ ماست --------------- ریکُت : همه اش را ، تمامش را ------------------------ خارده : خورده
زلی : زودی ، فوری ------------------ تِلِی : تله ای -------------------------------------------- چوق : چوب
می خارد : می خورد ----------------- هنی : هنوز ---------------------------------------------- وانبیده : نشده بود
یَم : هم ------------------------------- کُل : کوتاه ، دم بریده ------------------------------------ طهریکه : طوری که
بسونی : بگیری ---------------------- چه : چاه ------------------------------------------------- آو : آب
بخارم : بخورم ------------------------- کپر : نوعی زنبیل بافته شده از الیاف و شاخه های نازک درخت
او دار وابووُم : آب دار بشوم -------- اوسا : آن وقت ------------------------------------------ خاگ : تخم مرغ
گو : گاو ------------------------------- سیله انبارم : سوراخ انبارم ---------------------------- گاس : شاید
وایدم : دیدم ------------------------- کولی : کوله پشته -------------------------------------- کولشه : پشتشه
اَش رسید : به او رسید -------------- نخسین : خسته نباشی -------------------------------- سلومت بوی : سلامت باشی
دیت تنه بیسی کرده سی علف : مادرت تو را فرستاده برای علف --------------------------- نوری : نبری
خاش بید : خوش بود ، خوب بود
منبع : متل ها و افسانه های ایران
گرداورنده سید احمد وکیلیان
علاقه مندی ها (Bookmarks)