نخستین شهید بنی هاشم در عاشورا

[Almas Parsi]

نخستین شهید بنی هاشم در عاشورا

روز هشتم ماه محرم حسینی با نام علی اکبر (ع) آذین شده است. نام اول شهیدی از بنی هاشم که آنچنان در ذات الهی غرق شده بود که حتی صدای ضجه زنان و کودکان را که می کوشیدند او را از رفتن به میدان بازدارند نمی شنید. او کسی است که داغ غم او بر دل امام حسین (ع) تا به قیامت التیام نمی یابد.

شبیه ترین به رسول خدا در خلق و ظاهر حضرت علی اکبر (ع) بود که وعده سیراب شدن توسط جدش حضرت محمد مصطفی (ص) چنان اشتیاقی به او بخشید که رزمی کرد در کارزار کربلا که برای ابد در تاریخ جاودانه شد.
حضرت علی اکبر (ع) فرزند ابی عبدالله الحسین(ع) بنا به روایتی در یازدهم شعبان سال43 قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر گرامی اش امام حسین بن علی بن ابی طالب (ع) و مادر فاضله اش لیلی بنت ابی مره بن عروه بن مسعود ثقفی است. او از طایفه خوش نام و شریف بنی هاشم بود و به بزرگانی چون پیامبر اسلام(ص)، حضرت فاطمه زهرا (س)، امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (ع) و امام حسین (ع) نسبت دارد.ابوالفرج اصفهانی از مغیره روایت کرد:روزی معاویه بن ابی سفیان به اطرافیان و هم نشینان خود گفت: به نظر شما سزاوارترین و شایسته ترین فرد امت به امر خلافت کیست؟ اطرافیان گفتند: جز تو کسی را سزاوارتر به امر خلافت نمی شناسیم! معاویه گفت: این چنین نیست.
بلکه سزاوارترین فرد برای خلافت، علی بن الحسین (ع) است که جدش رسول خدا (ص) می باشد و در وی شجاعت و دلیری بنی هاشم، سخاوت بنی امیه و فخر و فخامت ثفیف تبلور یافته است.نقل است روزی علی اکبر (ع) به نزد والی مدینه رفته و از طرف پدر بزرگوارشان پیغامی را خطاب به او می برد، در آخر والی مدینه از علی اکبر (ع) سئوال کرد نام تو چیست؟ فرمود: علی. سئوال نمود نام برادرت؟ فرمود: علی آن شخص عصبانی شد، و چند بار گفت:علی، علی، علی، « ما یرید ابوک؟ » پدرت چه می خواهد، همه اش نام فرزندان را علی می گذارد؟این پیغام را علی اکبر (ع) نزد اباعبدالله الحسین (ع) برد، ایشان فرمود:والله اگر پروردگار ده ها فرزند پسر به من عنایت کند نام همه ی آنها را علی می گذارم و اگر ده ها فرزند دختر به من عطا، نماید نام همه ی آنها را نیز فاطمه می گذارم.درباره شخصیت علی اکبر(ع) گفته شد که وی جوانی خوش چهره، زیبا، خوش زبان و دلیر بود و از جهت سیرت و خلق و خوی و صباحت رخسار، شبیه ترین مردم به پیامبر اکرم (ص) بود و شجاعت و رزمندگی را از جدش علی ابن ابی طالب (ع) به ارث برده و جامع کمالات، محامد و محاسن بود.در روایتی به نقل از شیخ جعفر شوشتری در کتاب خصائص الحسینیه آمده است:اباعبدالله الحسین (ع) هنگامی که علی اکبر را به میدان می فرستاد، به لشگر خطاب کرد و فرمود: «یا قوم، هولاء قد برز علیهم غلام، اشبه الناس خلقاً و خلقاً و منطقاً برسول الله....... ای قوم، شما شاهد باشید، پسری را به میدان می فرستم که شبیه ترین مردم از نظر خلق و خوی و منطق به رسول الله (ص) است بدانید هر زمان ما دلمان برای رسول الله (ص) تنگ می شد نگاه به وجه این پسر می کردیم.بنا به نقل ابوالفرج اصفهانی، آن حضرت در عصر خلافت عثمان بن عفان (سومین خلیفه راشدین) دیده به جهان گشود. این قول مبتنی بر این است که وی به هنگام شهادت 25 ساله بود. در برخی روایات هم سن ایشان را 28 ساله ذکر کرده اند، وی در مکتب جدش امام علی بن ابی طالب (ع) و در دامن مهرانگیز پدرش امام حسین (ع) در مدینه و کوفه تربیت و رشد و کمال یافت.امام حسین (ع) در تربیت وی و آموزش قرآن و معارف اسلامی و اطلاعات سیاسی و اجتماعی به آن جناب تلاش بلیغی به عمل آورد و از وی یک انسان کامل و نمونه ساخت و شگفتی همگان، از جمله دشمنانشان را بر انگیخت.
به هر روی علی اکبر (ع) در ماجرای عاشورا حضور فعال داشت و در تمام حالات در کنار پدرش امام حسین (ع) بود و با دشمنانش به سختی مبارزه می کرد.شیخ جعفر شوشتری در خصائص نقل می کند:هنگامی که اباعبد الله الحسین (ع) در کاروان خود حرکت به سمت کربلا می کرد، حالتی به حضرت(ع) دست داد بنام نومیه و در آن حالت مکاشفه ای برای حضرت(ع) رخ داد، از آن حالت که خارج شد استرجاع کرد: و فرمود: «انا لله و انا الیه راجعون » علی اکبر(ع) در کنار پدر بود، و می دانست امام بیهوده کلامی را به زبان نمی راند، سئوال نمود، پدرجان چرا استرجاع فرمودی؟ حضرت بلادرنگ فرمود: الان دیدم این کاروان می رود به سمت قتلگاه و مرگ در انتظار ماست، علی اکبر(ع) سئوال نمود: پدر جان مگر ما بر حق نیستیم؟ حضرت فرمود: آری ما بر حق هستیم. علی اکبر (ع) عرضه داشت: پس از مرگ باکی نداریم.گفتنی است، با این که حضرت علی اکبر(ع) به سه طایفه معروف عرب پیوند و خویشاوندی داشته است، با این حال در روز عاشورا و به هنگام نبرد با سپاهیان یزید، هیچ اشاره ای به انتسابش به بنی امیه و ثفیف نکرد، بلکه هاشمی بودن و انتساب به اهل بیت (ع) را افتخار خویش دانست و در رجزی چنین سرود:

أنا علی بن الحسین بن علی نحن بیت الله آولی یا لنبی
أضربکم با لسیف حتی ینثنی ضرب غلامٍ هاشمی علوی

و لا یزال الْیوم احْمی عن أبی تالله لا یحکم فینا ابن الدعی
وی نخستین شهید بنی هاشم در روز عاشورا بود و در زیارت شهدای معروفه نیز آمده است: السلام علیک یا اول قتیل من نسل خیْر سلیل.علی اکبر(ع) در نبرد روز عاشورا 200 تن از سپاه عمر سعد را در دو مرحله به هلاکت رسانید و سرانجام مره بن منقذ عبدی بر فرق مبارکش ضربتی زد و او را به شدت زخمی نمود. آن گاه سایر دشمنان، جرأت و جسارت پیدا کرده و به آن حضرت هجوم آوردند و وی را آماج تیغ شمشیر و نوک نیزه ها نمودند و مظلومانه به شهادتش رسانیدند.
امام حسین(ع) در شهادتش بسیار اندوهناک و متأثر گردید و در فراقش فراوان گریست و هنگامی که سر خونین اش را در بغل گرفت، فرمود:ولدی علی علی الدنیا بعدک العفا (فرزندم علی، دیگر بعد از تو اف بر این دنیا)

در مورد سن شریف وی به هنگام شهادت، اختلاف است. برخی می گویند 18 ساله، برخی می گویند 19 ساله و عده ای هم می گویند 25 ساله بود. اما از این که وی از امام زین العابدین (ع)، فرزند دیگر امام حسین(ع) بزرگتر یا کوچک تر بود، اتفاقی میان مورخان و سیره نگاران نیست. روایتی از امام زین العابدین(ع) نقل شده که دلالت دارد بر این که وی از جهت سن کوچک تر از علی اکبر(ع) بود. آن حضرت فرمود: کان لی اخ یقال له علی اکبر منی قتله الناس ...
مقبره حضرت علی اکبر (ع) در کربلای معلی پایین پای اباعبدالله الحسین (ع) است و در سلام زیارت عاشورا منظور از "و علی علی ابن الحسین" آقا علی اکبر (ع) است.بی خود از خود، به خدا با دل و جان می آمد

زیر شمشیر غمش رقص کنان می آمد

یاعلی گفت که بر پا بکند محشر را

آمده باز هم از جا بکند خیبر را
آمد ، آمد به تماشا بکشد دیدن را

معنی جمله در پوست نگنجیدن را
بی امان دور خدا مرد جوان می چرخید

زیر پایش همه کون و مکان می چرخید
بارها از دل شب یک تنه بیرون آمد

رفت از میسره از میمنه بیرون آمد
آن طرف محو تماشای علی حضرت ماه

گفت: لاحول و لا قوه الا بالله
مست از کام پدر، زاده لیلا ، مجنون

به تماشای جنونش همه دنیا مجنون
آه در مثنوی ام آینه حیرت زده است

بیت در بیت خدا واژه به وجد آمده است
رفتی از خویش ، که از خویش به وحدت برسی

پسرم! چند قدم مانده به بعثت برسی
نفس نیزه و شمشیر و سپر بند آمد

به تماشای نبرد تو خداوند آمد
با همان حکم که قرآن خدا جان من است

آیه در آیه رجزهای تو قرآن من است
ناگهان گرد و غبار خطر آرام نشست

دیدمت خرم و خندان قدح باده به دست
آه آیینه در آیینه عجب تصویری

داری از دست خودت جام بلا می گیری
زخم ها با تو چه کردند ؟ جوان تر شده ای

به خدا بیش تر از پیش پیمبر شده ای
پدرت آمده در سینه تلاطم دارد

از لبت خواهش یک جرعه تبسم دارد
غرق خون هستی و برخاسته آه از بابا

آه ، لب واکن و انگور بخواه از بابا
گوش کن خواهرم از سمت حرم می آید

با فغان پسرم وا پسرم می آید
باز هم عطر گل یاس به گیسو داری

ولی اینبار چرا دست به پهلو داری؟!
کربلا کوچه ندارد همه جایش دشت است

یاس در یاس مگر مادر من برگشته است؟!
مثل آیینهء در خاک مکدر شده ای

چشم من تار شده ؟ یا تو مکرر شده ای؟!
من تو را در همه کرب و بلا می بینم

هر کجا می نگرم جسم تو را می بینم
ارباْ اربأ شده چون برگ خزان می ریزی

کاش می شد که تو با معجزه ای برخیزی
مانده ام خیره به جسمت که چه راهی دارم

باید انگار تو را روی عبا بگذارم
باید انگار تو را بین عبایم ببرم

تا که شش گوشه شود با تو ضریحم پسرم...

منبع : خبرگزاری شبستان