آداب عزاداری در لرستان از گل مالی تا نواختن ساز و دهل

[Almas Parsi]

فارس گزارش می‌دهد

آداب عزاداری محرم در لرستان/ از مراسم گِل‌مالی تا نواختن ساز و دهل
لرستانی‌ها در ماه محرم به ویژه 10 روز نخست آن مراسم‌هایی نظیر نواختن ساز و دهل(چمرانه)، مراسم گل‌مالی و ... را اجرا می‌کنند.




به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس از پلدختر، مردم لرستان این روزها با نزدیک شدن به آغاز ماه محرم با برپا کردن خیمه‌ها و آذین‌بندی هیئت‌ها، سیاه بندی تکیه‌گاه‌ها، مساجد و حسینیه‌ها و نصب پرچم‌های مشکی بر درب منازل، خود را جهت عزاداری و سوگواری سالار شهیدان و 72 تن از یاران باوفایش آماده می‌کنند.مردم این دیار در این ایام با حضور در محل‌های عزاداری و تشکیل مجالس نوحه‌سرایی و سینه زنی به گرامیداشت این روزها می‌پردازند.سینه‌زن‌ها و دسته‌های زنجیرزنی دسته دسته گردهم می‌آیند و با کامل شدن هیئت با تشکیل دو ستون به عزاداری می‌پردازند.مردم لرستان در روزهای اول ماه محرم با پوشیدن پیراهن سیاه و یا سربند با نوشته‌های یا حسین مظلوم، و . . . حال و هوای معنونی به شهرها و مناطق زندگی خود می‌دهند.مردم با تهیه خوراکی مانند برنج، روغن، آرد، شکر، گلاب و زعفران و سایر مواد لازم و پخش آن در بین عزاداران نذر خود را ادعا می‌کنند.
*آئین سنتی چهل منبر در خرم‌آباد‬‫مراسم چهل منبر یکی از رسومات خاص و منحصر به فرد خرم‌آباد است.در این مراسم که در روز تاسوعای حسینی برگزار می‌شود، زنان خرم‌آبادی به یاد اسارت حضرت زینب(س)، با پای برهنه و با نقابی بر صورت، از محله «باغ دختران» حرکت کرده و چهل شمع در خانه‌هایی که درب آنها باز است، روشن می‌کنند.به خانه‌هایی که شمع در آنها روشن می‌شود، منبر گفته می‌شود.
*نواختن ساز چمرانه همچنین در این ایام صدای ساز و دهل که آهنگ غم انگیز (چمریونه) می‌نوازد در محله و کوچه‌های اطراف به گوش می‌رسد.سینه‌زن‌ها که عزاداران اصلی هستند، دسته دسته گرد می‌آیند، شعرها و ابیات روزهای نخست عزاداری بیشتر از این قبیل است:هر که دارد، عشق شاه کربلا عریان شود گر تکبر می‌کند از این عزا بیرون شود یا:محرم آمد و عیشم عزا شد حسینم وارد کرب و بلا شدماه محرم چو پدیدار شد خون بدل احمد مختار شد وقتی دسته‌های سینه‌زن جمع شدند، به سوی حسینیه‌ها و مساجد شهر حرکت می‌کنند.وقتی سینه‌زن‌ها کاملا در محل مورد نظر استقرار یافتند، قبل از هر کاری نوحه خوان مرثیه جانسوزی می‌خواند و سینه زنی شروع می‌شود. این بدن از کیست که سر ندارد ـ عزیز زهرا است کفن ندارد، زاده زهراست، عزیز زینب بی‌کس و یاور صحت ندارد. پس از چند ساعت عزاداری بی‌ریا و بدون تکبر و صادقانه و جانسوز کلیه سینه‌زنان و عزاداران به سوی مرکز شهر حرکت می‌کنند و این مراسم تا ظهر عاشورا ادامه دارد.یکی از سنت‌های مردم لرستان در روز هفتم محرم این است که همگی به حمام رفته و پس از اصلاح سر و صورت و نظافت کامل، لباس‌های تمیز می‌پوشند و این روز را «تراش عباس»می‌نامند.
*مراسم گِل مالی در لرستانروز بعد عده‌ای با جمع‌آوری هیزم اقدام به افروختن آتش در صبح عاشورا می‌کنند، تا اگر در روز عاشورا برف و باران ببارد و هوا سرد باشد، عزادارانی که درگِل می‌افتند (مراسم گِل مالی) از سرما اذیت نشوند.در این میان عده‌ای با مراجعه به محله‌ها و با خواندن جملاتی از خانه‌ها تقاضای هیزم می‌کنند، مردم نیز با استقبال به آنان هیزم می‌دهند.همچنین مردم لرستان برای روز عاشورا خاک نرم (گِل رُس) آماده می‌کنند و در میدان‌های شهر قرار می‌دهند، تا خود را گل مالی کنند (گِل به عنوان نماد عزاداری و ماتم، در مراسم‌های سوگواری اکثر مناطق لرستان استفاده می‌شود).
*طوق اشگسپایان عزاداری و مراسم روز عاشورا با ضرب‌المثل طوق اشگس اعلام می‌شود. طوق بر وزن سوق علامت ویژه و عمودی عزاداران ماه محرم در لرستان است، محور اصلی چوب نسبتا بلندی است، به طول هشت تا ده متر که از یک متر به بالا از چندین حلقه که مرکز آنها چوب اصلی است، تشکیل می‌شود.یک پارچه از جنس مخمل دور حلقه‌ها می‌بندند و در بالا و انتهای آن یک قندیل نقره قرار می‌دهند و اطراف آن را با نوارهای رنگی ریشه‌دار و آینه‌های کوچک زینت می‌دهند.عزاداری در لرستان از عصر عاشورا به مدت سه شب با انجام مراسم شام غریبان که عزاداران یک دستار سیاه مخصوص به نام کت را به سر و گردن و شانه‌های خود می‌پیچانند، در عزا شرکت می‌کنند و با روشن کردن شمع برای غریبی یاران و اصحاب امام حسین(ع) به پایان می‌رسد.



http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920811001792