آنچه از معراج‌نامه‌ در ادب فارسی وجود دارد

[چکامه91]

* توضیحات:

14.
درخش: برق.
یعنی وقتی به سوی مسجد الاقصی حرکت کرد با برق اسمان مسابقه ی تندروی گذاشت.

15.
نوری که از رکاب موکب ان حضرت ساطع شد و به ماه رسید، پیش از نوری بود که در شب چهاردهم از خورشید به ماه می رسد.

16.
همان گونه که عطارد مربی علما و مشایخ و ارباب قلم و دبیر فلک، و در اسمان دوم جای دارد( به زعم پیشینیان) پیغمبر اکرم نیز در اسمان دوم منزل کرد.

17.
در اسمان دوم، عطارد لوح خود را تقدیم پیامبر کرد و گفت: تنها سرمایه ی من همین ات، ان را به جای نعلین به پای خود کن.

18.
دژ مریخ: منظور اسمان پنجم، جایگاه مریخ است.

19.
حضرت محمد «ص» با یک حمله اسمان پنجم را تسخیر کرد، و ستاره ی مریخ پیش ان حضرت امد و از اعمال خود توبه نمود.

20.
شادروان: سراپردهف پرده ی بزرگ.

21.
درج گهر: به ضم دال، جعبه ی کوچک که در ان جواهر و زیور الات باشد.
به نظر می رسد منظور شاعر از دوشش درج گهر دوازده برج فلکی می باشد که زمان را شامل می شود.

22.
تویی پیامبر پرده را برانداخت و دوگانگی از بین رفت، سپس یگانگی ظاهر و جاودانی شد.

23.
دیوان: دفترخانه، در این جا منظور بارگاه الهی است.

24.
شاه ولایت: منظور مولای متقیان «ع» می باشد.

[چکامه91]

8- شهریار

سید محمد حسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار، در سال 1285 در تبریز به دنیا امد.
وی در ابتدا «بهجت» تخلص می کرد، چنان که موقعی که دانشجوی پزشکی بود او را دکتر بهجت می نامیدند
اما بعدا به تفال از دیوان خواجه حافظ «شهریار» تخلص کرد.
دیوان استاد مشتمل است بر غزلیات، قطعات، رباعیات، مثنوی ها و اشعار پراکنده.
همچنین منظومه ی «حیدر بابایه سلام یا سلام به حیدر بابا»، از شاهکارهای این شاعر
در ادبیات ترکی اذربایجانی است که به فارسی نیز ترجمه شده است.
سید محمد جواد بهجت تبریزی روز 27 شهریور سال 1367 به دیدار دوست شتافت.
در حسن ختام، معراج نامه ای از این شاعر گرانقدر را همراه می شویم با دوستداران شعر و ادب پارسی.






معراج محمد «ص»

به میلیون سال ها پرواز نوری اسمان پران
هنوزش کاروان کهکشان ها در بدایت بود

ازل با خیل اشباح خروشان در ابد پویان
جواد لامکانش هم چنان در بینهایت بود1

طلسملت زمان بود و مکان، پر پیچ . بی پایان
نه با چیزی بقا بود و نه با عمری کفایت بود2

که ناگه یک دل بشکسته از این هر دو زندان جست
که معصوم خدایی بود و بی جرم جنایت بود

به راه مسجد الاقصی گرفت از کاروانی اب
هنوزش قالب تن بود و محتاج سقایت بود3

به مسجد قالبش روحی و عقلی و الهی شد
به معراجی بپیچید انچه مبدا بود و غایت بود4

فراز قبه ی کیهانِ اعظم چترِ بال افشان
همان طاووس علییّن قدوسی روایت بود5

کتاب افرینش پیشِ پای او ورق می خورد
مباحث در مباحث از شگفتی ها حکایت بود

نمایشنامه ها از سرنوشت نوری و ناری
که از سجیّن به علییّن سماواتش سرایت بود 6

کنار سِدره چون جبریل هادی باز ماند از وی
جمال کعبه خود چرخنده مشکوةِ هدایت بود7

کشیده صف به صف حور و ملک از سدره تا طوبی
شکوه موکب ان خسرو خورشید رایت بود

به جوی سلسبیل و کوثر از شوق و شعف رقصان
چه ابی کز صفا با ریزه سنگانش عایت بود8

ز سنگِ کودکان طائفش پایی که پنداری
هنوزش صبر با شکر و جراحت با شکایت بود

به زخم پایِ خونینش، غم مرهم گذاری را
خدا سر تا به پا تشریف و تکریم و عنایت بود


به پای عرش سلطان الاسلطان، داور اعظم
نبوت تاج بر سر دوش بر دوش وصایت بود9

نگینِ خود بر انگشت وصایت دید و دقت کرد
همن دست یدالهی، علی شاه ولایت بود

همایون سایه ای دارد به سر چون تاج سلطانی
دلی کو از همای همت و عشقش حمایت بود

شبی گر بال بگشایی دعایِ مستجابی را
تو هم دریایی ای دل کاین روایت ها درایت بود10

محمد از خط الواح عرشی، دانشی اندوخت
که کانون های عرفانش نهان در هر کنایت بود11

همه با یاد امت بود و اینش معدلت، اری
کجا سلطان عادل با رعیت، بی رعایت بود 12

به گاهِ بازگشت از ارمغان لیلة المعراج
به سیمای عفیفش نقش لبخند رضایت بود13

به دارِ اُمِّ هانی باز ناگه در فراشش بود
به حیرت کاین دل بشکسته هم یارب چه ایت بود

[چکامه91]

* توضیحات:

1.
جواد: اسب راهوار و نیک

لامکان: عالم الوهیت، بی جا، بدون مکان

2.
طلسمات: جمع طلسم

3.
سِقایت: ظرف و پیمانه اب و شراب- اب دادن

4.
مسجد: منظور مسجدالاقصی است.

5.
کیهان اعظم: عرش، جهان و روزگار

طاووس علیین: طاووس بهشتی، هر یک از حوران بهشتی

6.
سِجیّن: دوزخ

علییّن: بلندترین درجات بهشت، بلندی ها. در این جا معنی اخر، مراد است.

7.
مشکوة: جا چراغی، جایی که در ان چراغ گذارند.

8.
سلسبیل: نام چشمه ای است در بهشت

کوثر: نام چشمه ای است در بهشت

سعایت: سخن چینی، نمّامی

9.
داور اعظم: پروردگار تعالی مقصود است.

وصایت: مقصود علی بن ابی الطالب «ع» است.

10.
دعایِ مستجابی: دعای پذیرفته و استجابت شده.

11.
کنایت: کنایه، پوشیده سخن گفتن

12.
معدلت: دادگری، عدل و داد

13.
لیلة المعراج: شبی که پیامبر اکرم«ص» به معراج رفت، لیلة الاسری.

[چکامه91]

*منابع:

1- " چند معراج نامه " به اهتمام دکتر احمد رنجبر- انتشارات امیرکبیر .

2- " زندگی نامه مشهورترین شاعران ایران " به اهتمام سید احمد محقق- انتشارات سی گل .

3- فرهنگ فارسی عمید


*تهیه و تنظیم:

سایت علمی نخبگان جوان

[مدیر تالار ادبیات]

با سپاس ويژه از سركار خانم h1994 بابت ارائه پيشنهاد اوليه براي ايجاد اين تاپيك، تقبل زحمت آن و جديت و اهتمام ايشان در سير منظم اين تاپيك

انشاءالله در تمامي مراحل زندگي با همين پشتكار قله هاي رفيع موفقيت را زير پا بذارند

به اين اميد كه اين تاپيك براي عزيزان سودمند بوده باشه