هوش و عواطف كودك را از روي نقاشي اش بشناسيم

[نارون1]

نقاشي كودك همواره مسائل ديگري غير از سطح هوشي و رشد رواني را نيز بيان مي كند، چرا كه كودك در نقاشي موجوديت خود و ديگران و يا چگونگي احساس زيستن خود و ديگران را فرافكني مي نمايد.


گرايش روزافزوني كه از سالها پيش به روانشناسي كودك نشان داده مي شود، باعث شده كه مطالعه روش هاي بيان سالهاي نخستين عمر، به خصوص بازي و نقاشي مورد توجه قرار گيرد. درباره نقاشي كودكان بايد گفت كه نقاشي آزاد از ارزش زيادي برخوردار است. زماني كه در مدرسه تحصيل مي كنيم هيچگاه در اين مورد آموزش خاصي نمي بينيم چرا كه در آنجا به جاي نقاشي، كپي كردن از روي مدل ها معمول است.


امروزه مي دانيم در نقاشي بدون مدل، كودك به انجام نوعي آفرينش واقعي دست مي زند و مي تواند به گونه اي غير قابل مقايسه، براي بيان آنچه در درونش مي گذرد، زماني كه خلق مي كند بهتر از زماني كه دست به تقليد مي زند سخن بگويد. كودك با انجام اين عمل،از تلقي خود نسبت به دنياي پيرامونش به ما خبر مي دهد و ما را نسبت به شخصيت خاص خويش آگاه مي كند.


مي دانيم كه اگر به كودكان خردسال يك ورق كاغذ و مداد بدهيم، خيلي زود به نقاشي كردن چيزي مشغول مي شوند و اغلب پيش از رسم اشيا دوست دارند كه تصوير يك"آدمك"را نقاشي كنند.

كودك اشيا را آن گونه كه مي بيند نمي كشد، زيرا از انجام اين كار عاجز است بلكه آنها را آن طور كه درك مي كند و به بيان دقيق تر، آن طور كه خودش را درك مي كند نقاشي مي كند و اين كار با توجه به درجه رشد بلوغ رواني- حركتي او صورت مي پذيرد. بنابراين مي بينيم كه غريزه طفل از "تصوير جسماني"خويش مشخص كننده آن چيزي است كه در هر سن به نام"آدمك" ترسيم مي كند. با استفاده از اين شيوه بهره هوشي كودك را مشخص مي كنند.


براي اين منظور مي توان از تست آدمك استفاده نمود. اين آزمون سطح هوشي يك فرد را بر حسب درجه مهارت، تعادل عمومي و غناي جزييات كه بر حسب آن آدمك ترسيم شده است تعيين مي كند. نقاشي آزاد كه ممكن است نمايشگر فرد يا هر چيز ديگر باشد علاوه بر امكان اندازه گيري سطح هوشي،اجازه بررسي چگونگي ادراك فرد را نيز مي دهد.


در نقاشي، تنها عناصري كه از"فرم"يافت نمي شود، بلكه در كنار شكل مضمون و محتوا نيز به چشم مي خورد،و در همين مضمون است كه شخصيت به نمايش گوشه هايي از خويشتن مي پردازد. بنابر اين در نقاشي خود به خودي يك كودك، علاوه بر سطح هوش و چگونگي ادراكش از دنياي خارج، مي توان از زندگي عاطفي وي نيز پرده برداشت.


نقاشي كودك همواره مسائل ديگري غير از سطح هوشي و رشد رواني را نيز بيان مي كند. در نقاشي كودك موجوديت خود و ديگران و يا چگونگي احساس زيستن خود و ديگران را فرافكني مي نمايد. نقاشي آزاد نوعي برون فكني يا فرافكني محسوب مي شود يعني در اينجا، تمامي شخصيت و به ويژه عناصر خودآگاه و ناخودآگاه وي سعي مي كنند خود را با استفاده ازآزادي داده شده به فرد به بيرون بيفكنند.


نقاشي آزاد يكي از انواع همين تست هاي فرافكن محسوب مي شود. آنچه را كه اين آزمون اختصاصا فراهم مي كند، بيان تمايلات ناخود آگاه شخصيت است، بنابراين وقتي در برابر هر نقاشي آزاد قرار مي گيريم، بايد از خويشتن سوال كنيم كه چه سطحي از شخصيت را براي ما فاش مي كند؟ يا به گونه اي ديگر، سهم ناخود آگاه و خود آگاه بيان شده در نقاشي كدام است؟


در نتيجه مي توان گفت كه نقاشي كودكان مي تواند راهي براي شناخت هوش، عواطف و احساسات كودكان را براي ما نمايان سازد و از طريق نقاشي كودكان مي توانيم به احساسات دروني و حتي افسردگي ها و استرس هاي آنان پي ببريم و راحت تر به درمان آنها بپردازيم.