شقاق‌ مقعد یا فیشرآنال

[دستیار]

شقاق‌ مقعد یا فیشرآنال Anal Fissure

شقاق‌ مقعد عبارت‌ است‌ از پارگی‌ یا شکاف‌ در ناحیه‌ مقعد. این‌ بیماری‌ در تمام‌ سنین‌ و حتی‌ در شیرخواران‌ نیز رخ‌ می‌دهد. شقاق معمولا بدنبال یبوست و دفع یک مدفوع قطور و سفت و گاهی بدنبال اسهال شدید رخ می دهد . بندرت دخول از راه مقعد و یا بیماری کرون باعث شقاق می شود . شقاق توسط معاینه بالینی پزشک و مشاهده مقعد تشخیص داده می شود .

بعد از بهبود از مرحله دردناک شدید، دیدن روده بزرگ با کولونوسکوپی خصوصا در افراد بالای پنجاه سال و درمواردی که خونریزی داشته اند توصیه می شود .شقاق اگر بیشتر از شش هفته طول بکشد فرم مزمن نامیده می شود .

شقاق باعث اسپاسم عضله اسفنکتر مقعد می شود که علاوه برایجاد درد هنگام دفع کردن به علت تماس با مدفوع ، باعث کندی بهبود شقاق نیز می شود .

دریک چهارم افراد درطول زندگی شقاق ایجاد می شود. شقاق ممکن است با درد ، خونریزی و احساس سوزش بعد از دفع مدفوع باشد . درد ممکن است چند دقیقه تاچند ساعت طول کشیده و علایم بعد از هر بار دفع تکرار شوند . در موارد مزمن خونریزی کم بوده یا متوقف می شود ولی درد ادامه دارد . ممکن است خارش یا سوزش مقعد نیز وجود داشته با شد .

علایم‌ شایع‌

-درد شدید به‌ هنگام‌ عبور مدفوع‌ سخت‌ یا حجیم‌. امکان‌ دارد تا یک‌ ساعت‌ نیز طول‌ بکشد. درد دوباره‌ با اجابت‌ مزاج‌ بعدی‌ بر می‌گردد.

-درد به‌ هنگام‌ نشستن‌ روی‌ یک‌ جسم‌ سخت‌

-وجود رگه‌هایی‌ از خون‌ روی‌ کاغذ توالت‌، لباس‌ زیر، یا پوشک‌ بچه‌
-خارش‌ اطراف‌ مقعد

-کودکان‌ مبتلا ممکن‌ است‌ از اجابت‌ مزاج‌ امتناع‌ کنند.


علل‌

علت‌ دقیق‌ آن‌ نامشخص‌ است‌، اما علایم‌ معمولاً بعد از فشار آمدن‌ به‌ مقعد ناشی‌ از مدفوع‌ سفت‌ ظاهر می‌شوند.















عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر

-یبوست‌

-اسهال مزمن

-بارداری‌های‌ متعدد
-سرطان‌ خون‌
-بیماری‌ کُرون‌
-بیماری‌های‌ نقص‌ ایمنی‌
-رابطه جنسی از راه مقعد

-سوء استفاده جنسی


پیشگیری‌

-جلوی‌ بروز یبوست‌ را با اقدامات‌ زیر بگیرید: ـ روزانه‌ حداقل‌ ۸ لیوان‌ آب‌ بنوشید. ـ غذای‌ پرفیبر مصرف‌ نمایید. ـ در صورت‌ لزوم‌، از داروهای‌ شل‌کننده‌ مدفوع‌ یا مسهل‌ها استفاده‌ نمایید.

-به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌، فشار بیش‌ از اندازه‌ وارد نیاورید.

عواقب‌ مورد انتظار

اغلب‌ بزرگسالان‌ در عرض‌ ۶-۴ هفته‌ با درمان‌ خوب‌ می‌شوند، به‌ نحوی‌ که‌ دیگر به‌ جراحی‌ نیازی‌ نخواهد بود. اغلب‌ شیرخواران‌ و کودکان‌ کم‌ سن‌، بعد از شل‌ کردن‌ مدفوع‌ بهبود می‌یابند.

عوارض‌ احتمالی‌

تشکیل‌ جوشگاه‌ در محل‌ زخم‌ به‌ نحوی‌ که‌ دفع‌ مدفوع‌ را با مشکل‌ روبرو کند.


تشخیص :

اقدامات تشخیصی کاملتر در مواردی لازم است که علل دیگری مانند کرون یا سوء استفاده جنسی برای ایجاد شقاق مطرح باشد و انجام این اقدامات بر حسب مورد ، توسط پزشک معالج طراحی می شود .

شقاق های معمولی عموما در پایین یابالای ( ساعت ۱۲ و ۶ ) سوراخ مقعد بوده و اگر شقاق در جای دیگری دیده شود باید به فکر علل غیر معمول مانند کرون یا سوء استفاده جنسی بود .

مصرف پمادهای مسکن ، ضد التهاب ، استروئیدها (مانند هیدروکورتیزون و بتامتازون ) و پمادهای ضد بواسیر ( آنتی همورئیدها ) در بهبود شقاق نقش ندارد .

درکودکان مبتلا به نوع مزمن شقاق که بادرمانهای طبی بهبود نیافته است شل و گشادکردن عضله اسفنکتری مقعد توسط والدین به طور روزانه و به روشی که پزشک آموزش می دهد معمولا باعث بهبود شقاق شده و نیاز به جراحی را مرتفع می سازد .












درمان‌

برای‌ رد سایر علل‌ خونریزی‌ مقعدی‌ یا خونریزی‌ از راست‌ روده‌، مقعد و راست‌ روده‌ با وسایل‌ مخصوص‌ (آنوسکپ‌، سیگموییدوسکپ‌) بررسی‌ می‌شوند.



پس‌ از اجابت‌ مزاج‌، باید مقعد به‌ آرامی‌ با صابون‌ شسته‌ شود.

برای‌ برطرف‌ کردن‌ اسپاسم‌ عظلانی‌ و درد در اطراف‌ مقعد، باید حوله‌ گرم‌ روی‌ محل‌ گذاشته‌ شود.
نشستن‌ در لگن‌ حاوی‌ آب‌ گرم‌ نیز درد را تخفیف‌ می‌دهد. ارتقاع‌ آب‌ در لگن‌ باید حدود ۲۰ سانتیمتر باشد. روزانه‌ ۳-۲ بار و هر بار برای‌ ۲۰-۱۰ دقیقه‌ از این‌ روش‌ استفاده‌ می‌شود.

اگر درمان‌های‌ فوق‌ مؤثر نبود، امکان‌ دارد نیاز به‌ جراحی‌ باشد. در جراحی‌، یا زخم‌ به‌ طور کلی‌ برداشته‌ می‌شود، یا اینکه‌ در عضلاتی‌ که‌ با انقباض‌ خود باعث‌ عدم‌ بهبود زخم‌ می‌شوند تغییراتی‌ داده‌ می‌شود.


داروها

برای‌ درد خفیف‌، از داروهایی‌ مثل‌ استامینوفن‌ یا بی‌حس‌کننده‌های‌ مالیدنی‌ استفاده‌ کنید.

مالیدن‌ پماد زینک‌ اکسید یا وازلین‌ به‌ ناحیه‌ شاید باعث‌ جلوگیری‌ از احساس‌ سوزش‌ شود.
نرم‌کننده‌های‌ مدفوع‌ نیز ممکن‌ است‌ به‌ جلوگیری‌ از بروز درد به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌ کمک‌ کنند.
امکان‌ دارد پماد لیدوکایین‌ توصیه‌ شود.

درصورت بهبود یبوست و رفع اسپاسم عضله اسفنکتر شقاق عموما بهبود می یابد . درمان اولیه متوجه بهبود یبوست و نرم کردن مدفوع و رفع اسپاسم است که بااین تمهیدات در ۹۵ درصد موارد شقاق خوب می شود .

اگر شقاق خوب نشد یا مرتبا عود کند نیاز به جراحی دارد . برای بهبود یبوست مصرف فراوان غذاهای حاوی فیبر مانند میوه جات و سبزیجات توصیه می شود . پسیلیوم و سلولز حاوی فیبر فراوان هستند که با جذب آب باعث نرم کردن مدفوع می شوند .

در کودکان مصرف روغن های معدنی مانند پارافین و نرم کننده های مدفوع نیز توصیه می شود . نشستن در وان آب گرم دوتاسه بار در روز و هر بار بمدت ۱۵-۱۰ دقیقه باعث بهبود خونرسانی و شل شدن عضله اسفنکتر شده و به ترمیم آن کمک می کند . اضافه کردن صابون مایع و شامپو توصیه نمی شود .

پمادهای نیتروگلیسرین باعث شل شدن اسفنکتر شده و با گشادکردن عروق خونرسانی رانیز بهتر می کنندو به ترمیم زخم کمک می کنند . این پمادها روزانه ۳-۲ بار به میزان یک نخود به اطراف سوراخ مقعد مالیده شده و قبل و بعد از مدفوع کردن نیز تکرار می شود .

در موارد مزمن تزریق سم بوتولیسم به داخل اسفنکتر با فلج موقت آن بمدت ۳ ماه باعث شل شدن عضله می شود . تزریق آن توسط پزشک در مطب و بدون بی هوشی امکانپذیر است .







دستورات دارویی و مراقبتی فیشر :

۱- رژیم پر فیبر : مصرف نان سبوسدار ، میوه جات و سبزیجات از قبیل کاهو ، آلو ، گلابی ، انجیر به میزان کافی در روز .

۲- شستشوی کافی با اب گرم پس از اجابت مزاج .

۳- نشستن در لگن آب گرم به مدت ۲۰- ۱۵ دقیقه حداقل ۳ مرتبه در روز ، البته بر حسب شدت درد و بیماری می تواند افزایش یابد .

۴- خودداری از نشستن طولانی در دستشویی موقع اجابت مزاج .

۵- استفاده از پماد بی حس کننده ( از قبیل لیدوکائین ، بنزوکائین و … ) طبق دستور پزشک بخصوص ۱۵ دقیقه قبل از اجابت مزاج و یا ۴-۳ مرتبه در روز .

۶-استفاده از پودر پسیلیوم یا دانه اسفرزه ( یک قاشق داخل لیوان آب +شکر و آب لیمو ) ۳-۲ مرتبه در روز جهت نرم شدن مدفوع .




درمان جراحی :

درمان جراحی باید فقط در مواردی که شقاق بعد از سه ماه مصرف درمانهای طبی بهبود نیافته باشد انجام شود . ندرتا جراحی شقاق باعث بی اختیاری در کنترل مدفوع و یا دفع گاز می شود که معمولا موقت است .

در صورت بروز شقاق مقعد ابتدا فیبر غذایی و مصرف میوه ها و سبزیجات و گاهی روغن های معدنی و مسهل داده می شود . اگر بعد از یکماه شقاق خوب نشد از داروهای جلدی ( پماد نیتروگلیسیرن ) یا تزریقی ( سم بوتولیسم ) استفاده می شود .

جراحی در صورت ادامه شقاق بعد از سه ماه درمان طبی و یا در مواردی که شقاق راجعه است انجام می شود . اگر فیبر غذای روزانه کافی نباشد پسیلیوم که حاوی فیبر زیادی است تجویز می شود . درمان طبی با نشستن روزانه در آب گرم تکمیل می شود .

روش های غیر داروئی که برای زخم ناحیه مقعد پیشنهاد میشه از این قرار است:

بهترین روش عمل برای بیمارانی که دچار زخم مقعد شدن عمل جراحی sphincterotomy هست.. برای اینکه میزان موفقیت درمان در بهترین شرایط ۹۰% هست.روش جراحب فوق الذکر باعث بهبودی سریع زخم شده و با کمترین عارضه همراه است و حتی آن را بصورت سرپائی نیز میتوان انجام داد…

گاهی جراح ترجیح میده که از روش دیلا تاسیون یا گشاد کردن با دست استفاده کنه.. که میزان موفقیتش ۴۰% هست و ممکنه باعث بی اختیاری بیمار میشه

عفونت در کریپت های مجاور باعث ایجاد التهاب مزمن شده و ادم پاپیلای آنال در مجاورت کریپت سبب بزرگی و فیبروز پاپیلا می شود, طوری که ممکن است بصورت یک ساختمان محکم سفید و پلی پوئید در آمده و در این صورت پاپیلای بزرگ شده نامیده میشود.

پاپیلاهای بزرگ شده سرطانی نبوده ولی اغلب با پولیپ های آدنوماتو انتهای روده بزرگ اشتباه میشوند. پوست مجاور در قسمت خارجی زخم آنال نیز دچار تغییرات مزمن التهابی و اختلال جریان لنفاوی میشود. یک زائده فیبروزه ممکن است در دهانه مقعد ایجاد شود که زائده پیشاهنگ (sentinel pile) نامیده میشود. زیرا مانند یک پیشاهنگ درست در قسمت تحتانی زخم قرار دارد.



به هر حال میتونیم تریاد فیشر را به این تزتیب بگوئیم: ۱- وجود خود زخم ۲- پاپیلای بزرگ شده
۳- زائده پیشاهنگ(sentinel pile.sentinel pile را میتوان در قسمت خارجی مشاهده کرد و با باز کردن ملائم دهانه آنوس,
اغلب بخش تحتانی زخم را میتوان دید.قبل از انجام یک معاینه بسیار ملائم با انگشت که برای اطمینان از محل زخم, میزان تنگی, التهاب و غیره صورت میگیرد, بهتر است از بی حس کننده های موضعی استفاده شود. بیشتر مواقع اسپاسم شدید جلب توجه میکند.

نکاتی در درمان داروئی و غیر جراحی:
اساس درمان طبی, کم کردن قوام مدفوع است. این کار از طریق تغییرات رژِم غذائی و عوامل هیدروفیل افزایش دهنده حجم انجام شده و مصرف آب باید افزایش یابد.


استفاده از ترکیبات موضعی از قبیل ایکتامول۱۰% یا هیدروکوتیزون ۱% بوسیله یک لوله باریک به داخل کانال آنال میتواند مفید باشد.

نشستن در آب گرم پس از یک اجابت مزاج دردناک ممکن است باعث کاهش علائم و تخفیف اسپاسم شود. شیاف ها هیچ ارزشی ندارند.

فعالیت‌ فیزیکی

هیچ‌ محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. فعالیت‌ بدنی‌ خود احتمال‌ یبوست‌ را کاهش‌ می‌دهد.

رژیم‌ غذایی‌

ترجیحاً باید غذای‌ پرفیبر و مایعات‌ به‌ مقدار فراوان‌ در رژیم‌ گنجانده‌ شود تا از یبوست‌ جلوگیری‌ شود.

* در این‌ شرایط‌ به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمایید

اگر شما یا فرزندتان‌ علایم‌ شقاق‌ مقعدی‌ را دارید، به‌ خصوص‌ دردی‌ که‌ علی‌رغم‌ درمان‌، ادامه‌ می‌یابد.

منبع :http://dastyar1364.blogfa.com/