کدام دسته از گدایان راست می‌گویند!؟

[طلیعه طلا]

در مورد تکدی‌گری، تأکیدات بسیاری از پیشوایان دینی وارد شده است که این عمل ناخوشایند را منع می‌کنند در عین حال، احادیث زیادی از آن بزرگواران نیز وجود دارد که حاکی از حمایت سائلین و نیازمندان بوده و مؤمنین را به چنین عمل مطلوبی ترغیب و تشویق می‌کند.

بر اساس روایت شریفی: " فقرا چراغ راه اغنیا در دنیا و آخرت هستند۱".

در روایت دیگری از امیرالمومنین (علیه السلام) است که فرمودند: " فقیر فرستاده خدا به سمت شماست. اگر او را کمک کنید و حاجتش را برآورید، با خدا معامله کرده‌اید و مال خود را در راه خدا خرج کرده‌اید و اگر از کمک کردن به او خودداری کنید، از کمک و یاری به خدا ممانعت نموده‌اید۲".

اما با توجه به گسترش این افراد در جامعه و البته سوء استفاده‌هایی که گاها صورت می‌گیرد معمولا این سوال مطرح می‌شود که از کجا بفهمیم گدا راست می‌گوید؟
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) در این باره می‌فرمایند: "به سائل بنگرید، اگر دلتان به حال او رقّت آورد عطایش دهید، که او راست می‏‌گوید۳".

امام علی(علیه السلام) نیز فرمودند: "سائل را دست خالی بر مگردان، بلکه حتّی اگر شده نیم‌دانه‏‌ای از انگور یا خرما به او بده۴".

همچنین امام حسین(علیه السلام) در روایتی بسیار زیبا و درس آموز می‌فرمایند: " نیازمند، با درخواست کردن حرمت و آبروی خود را ریخته است، پس تو با نومید نکردن او آبرو و حرمتت را نگه‌دار۵".

البته در روایات بسیاری در خصوص سوء استفاده از این کار نیز سخن گفته شده است به عنوان مثال امام باقر(علیه السلام) فرمودند: "هر که با وجود بی‏‌نیازی، سؤال (و گدایی) کند در روز قیامت با چهره‏‌ای خراشیده خدا را دیدار نماید۶".

منابع روایات:

۱. إرشاد القلوب، الحسن بن أبی الحسن الدیلمی، دارالشریف الرضی للنشر، ۱۴۱۲ ه. ق، ج۱، ص ۱۹۴.

۲. نهج البلاغة، الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام، دار الهجرة للنشر- قم، ص ۵۲۹.

۳- نوادر الراوندی: ۳ منتخب میزان الحکمة: ۲۶۴

۴- تحف العقول: ۱۷۲ منتخب میزان الحکمة: ۲۶۴

۵- کشف الغمّه: ۲ / ۲۴۴ منتخب میزان الحکمة: ۲۶۴

۶- بحارالأنوار: ۹۶ / ۱۵۵ / ۲۶ منتخب میزان الحکمة: ۲۶۴