تهمت از نگاه اسلام:
تهمت به چه معنيست ؟
تهمت يعني بدون اثبات ،سخني فردي بگويد برعليه فردي ديگر.
امام صادقمیفرماید: "تهمت زدن به بیگناه از کوههای عظیم نیز سنگینتر است".
درقرآن كريم و روايات به دوري از آن نهي شده است . بسياري از انسانها بدون دليل خاصي تهمتي ميزنند بدون آنكه قادر به اثبات آن باشند .
وقتي فردي در مقابل فرد ديگر سئوالي ازخود فرد مي پرسد يا موضوع نامعلومي ميخواهد توسط خود شخص اثبات شود اين به معناي تهمت نيست .
تهمت يعني حرفي كه اولا انسان درميان جمع بزند و دوما دليل كافي براي اثبات آن نداشته باشد.
پس نبايد فكر كرد كه كسي نميتواند از كسي سئوالي بپرسد چون اين تهمت ناميده ميشود. اتفاقا بهترين راه كشف مجهولات درباره يك فرد اينست كه از خود فرد پرسيده شودهمراه با ايجاد فضاي امن و پنهان از ديد ديگران . در روايات هم به اين تاكيد شده است كه نبايد به شنيده هاي مردم اكتفا كرد چون به نظر امام علي بين حق و باطل چهار انگشت فاصله است.
الف)دربرابر شنيدن يك تهمت بايد چكار كرد؟
بهترين كار اينست كه با توجه به اين ضرب المثل عمل شودكه " نبايد يكطرفه به دادگاه رفت".
عبدالرحمن بن غنم از رسول الله روایت نقل می کند که : نبی اکرم ارشاد فرمودند بهترین بندگان خدا کسانی هستند که بادیدن آنها ، الله تعالی، به یاد بیاید . و بدّترین انسان ها کسانی هستند که جاسوسی می کنند و کسانی که دو نفر را از هم جدا می کنند و کسانی که تلاش می کنند تا مسلمانی را به گناه یا پریشانی مبتلا بکنند .
ب) تهمت چرا زده ميشود؟
1)بعضي ها بخاطر جهالت به كسي تهمت ميزنند و آنرا بيان ميكنند بدون آنكه اثبات شده باشد.
2) بعضي ها عمدا به كسي تهمت ميزنند بدون اينكه اثبات كنند واين بيشتر كار حسود است .
حضرت علی رضی الله عنه روایت می کند: هر آن شخصی که مرد یا زن مسلمانی را بنا بر فقر وتنگدستی اش ذلیل وحقیر بداند خداوند اورادر روز قیامت در اجتماع جمیع خلایق ذلیل ورسوا می گرداند . هر شخصی که مرد یا زن مسلمانی را مورد تهمت قرار می دهد و او را به آن چنان عیبی منسوب می کند که در او نیست در روز قیامت او را تا آن وقت بر تپّه ای از شعله های آتش می ایستانند که آن شخص خودش آنرا تکذیب کند .
در قرآن هم به شدت در برابر تهمت موضع گيري شده است :
سوره النور/آيه23: "کسانی که به افراد با ایمان نسبت زنا دادهاند در دنیا و آخرت ملعون خواهند بود و به عذاب سخت معذب خواهند شد".
ج) چكار شود تا جلوي تهمت گرفته شود؟
دربيشتر مواقع نميتوان جلوي دهن مردم را بست يا به قولي بهتر: جلوي دروازه را ميشه بست اما جلوي دهن مردم را نه!
بهترين راه اينست كه خود فرد نسبت به رفتارهايي كه ميكند حساس باشد تا سوء تفاهم براي كسي بوجود نيايد يا اگر كسي عمدا خواست تهمتي بزند نتواند يك رفتار خاص را براي ادعاي خودبيان كند. فرد نبايد محيط سوءظن براي خودش ايجاد كند.
امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ فرمود: کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد، نباید کسی را که به او بد گمان میشود ملامت و نکوهش کند.
امام صادق(ع):کسی که به موضعی از مواضع تهمت برود و متهم شود نباید جز خودش را ملامت کند. و نیز امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ در وصیت به فرزندش امام مجتبی ـ علیه السلام ـ فرمود: از محل تهمت بر حذر باش و دوری کن، همچنین از مجلسی که به آن گمان بد برده میشود.
عذاب اخروي تهمت زدن ناروا:
ابو الدرداء می فرماید رسول الله فرمودند: کسی که برای بدنام کردن مسلمانی حرفی می زند خرابی را بیان می کند که در آن مسلمان وجود ندارد الله تعالی او را در آتش زندان می کند تا زمانی که حرف خود را ثابت نماید .
درآخر اين نكته قابل تامل است كه: كسي كه تهمت ميزند بر بيگناهي آثار آن در همين دنيا هم خواهد ديد .
امام صادق: هر گاه مؤمنی برادر مؤمن خویش را متهم سازد و به او تهمت بزند ایمان از قلب او محو میشود همچنانکه نمک در آب ذوب میگردد.
كساني كه تهمت ميزند بايد بدانند كه ، با انگشت در منزل كسي را به ناحق نرنند تا با مشت به ناحق در خانه آنها زده نشود. دنيا دار مكافات است وبسياري از گناهان در همين دنيا جواب داده ميشود مخصوصا تهمت زدن وقتي آبروي مسلماني به خطر بيفتد .
يك تهمت ميتواند يك مسلمان را خراب يا زندگيهايي را فرو بپاشد ، پس همه بايد سعي كنند كه اولا درمورد كسي بي خودي وبدون مدركي قاطع صحبت نكنند ، دوماً صحبت كردن در مورد آن شخص از نگاه ديگران كه براي فرد تعريف كرده اند نباشد، سوماً نبايد همه چيز را همه جا گفت .
هشتاد ضربه شلاق مجازات قوانين اسلامي، وجبران خسارت ناشي ازآن، تهمت ناروا است ولي نبايد مجازات دنيويي واخروي پروردگار را درمورد فرد تهمت زننده فراموش كرد. خيلي از افراد بودند كه بخاطر يك تهمت به بدبختي هميشگي در دنيا مبتلا شدند. خيلي از افراد بواسطه تهمتي ،بوسيله انسانها به دادگاهي كشيده نميشوند ولي نبايد فراموش كرد كه دادگاه عدل الهي هم آنها را رها خواهد كرد. هرشخص مسئول كارهاي خويش است و خداوند ذكر ميكند كه تمام جوارح شما در روز قيامت به سخن مي آيند و شهادت ميدهند.
داستان حضرت يوسف در قرآن بهترين گواهي دهنده به اينست كه شخص بيگناه و تهمت زده شده اي حتي اگر هيچكس پشتيبان او نباشد ، خداوند از او حمايت خواهد كرد وعاقبت تهمت زنندگان رسوايي خواهد بود.
داستان حضرت موسي و متهم كردن او به جادو كردن هم يكي ا ز داستانهاييست كه منجر به رسوايي تهمت زنندگان شده است.
داستان حضرت مريم وتهمت زدن به او كه حتما زنا كرده تا بچه دار شده، نمونه اي ديگر است كه با به صحبت در آمدن حضرت عيسي در گهواره تهمت زنندگان رسوا شدند.
اميد است همه درمورد اعمالشان حساسيت منطقي داشته باشند تا مورد تهمت قرار نگيرند و همه به اين معني دست يابيم كه سخني كه هيچ دليلي بر صحت آن نداريم و فقط با توجه به شنيده هاي خويش است نگوييم تا موجب ويراني شخصيتي يا ويراني يك زندگي نشويم.
بترسیم از اینکه تهمت بزنیم و دروغ بگوییم!
همراهان دل؛
استادان موفقیت همیشه نصیحت میکنند که در مورد دروغ و دروغگو و تهمت و تهمتزن هر چه میتوانیم کمتر صحبت کنیم. آنها میگویند حرف زدن در مورد این چیزها باعث میشود که آنها بیشتر جان بگیرند و بیشتر ریشه بزنند و بیشتر به خودنمایی بپردازند. من هم قصد ندارم در مورد دروغ و تهمت و کسی که از این ابزارها استفاده میکند، صحبت کنم. بلکه میخواهم امروز به شما عزیزان نصیحتی کنم که اگر همین الان آن را آویزه گوش نسازید چه بسا فردا بسیار دیر باشد.
همراهان خوبم! اگر همین الان به شما بگویند که در جایی که نشستهاید یک مار دیده شده چه میکنید؟ طبیعی است که میترسید و سعی میکنید به جای امنی بروید. اگر به شما بگویند چند ساعت دیگر قرار است زلزله بیاید چه میکنید؟ کاملا مشخص است که همه به فضای آزاد فرار میکنیم و سعی میکنیم تا توان داریم خود و عزیزانمان را از کانون زلزله دور سازیم. ما میدانیم مار هر که را نیش بزند با عذاب و درد میمیرد و زلزله وقتی میآید سازههای سست و ضعیف را نشانه میگیرد. ما چون خطر مار و زلزله را میدانیم از آن میترسیم و میگریزیم.
حال سوال این است که وقتی دین برتر اسلام صریحا انسانها را از دروغ و تهمت برحذر داشته باز خیلیها راحت و بیخیال و آسوده و مهمتر از همه بیآنکه بترسند مثل آب خوردن دروغ میگویند و به انسانهای شریف تهمت و افترا میبندند. به راستی چرا هیچ ترس و وحشتی از این اعمال ناپسند و زشت در دل دروغگویان و تهمتزنان نیست که به وقت دروغ گفتن و تهمت زدن اینقدر راحت و آسوده عمل میکنند و وقتی بر آنها ثابت میکنی که حرفشان درست نیست، فقط میگویند اشتباه کردیم و خیال کردیم و گمان بردیم و فکر کردیم و... حال مگر چه شده است؟
به راستی اگر مانند قضیه گزیده شدن توسط مار و یا زیر آوار ماندن به وقت زلزله، هر که دروغ میگفت و تهمتی میزد فورا و در همان لحظه به صورت مشخص مجازات میشد شاید دیگر کسی به سمت دروغ و تهمت نمیرفت و همانطور که از مار و زلزله میگریخت از دروغ و افترا نیز فرار میکرد. اما این اتفاق به ظاهر نمیافتد و همین نادیدنی بودن مجازات ومکافات دروغ باعث میشود که دروغگویان بیشرمانه به ناراستی خویش ادامه دهند و تهمتزنندگان بیواهمه زبان به بدنامسازی خوشنامهای عالم باز كنند.
بیایید از دروغ و تهمت بترسیم و به خاطر همین ترس و وحشت هرگز و هیچوقت به سمت آن نرویم. داستان پینوکیو وقتی دروغ میگفت و دماغش بزرگ میشد داستان دروغی نیست. شاید بینی انسان به وقت دروغ بزرگ نشود، اما دلش سیاه میشود و چهرهاش کریه و حرکاتش زشت و حرفهایش ناخوشایند. اینها واقعیتی است که باید از آن ترسید.
شاید اگر همین الان زبان به تهمت و افترای فرد پاکدامنی بگشاییم به ظاهر اتفاقی برایمان نیفتد اما شک نداشته باشید که بلافاصله در همان لحظه چشم دلمان سیاه میشود و شوربختی و نکبت زندگیمان را فرامیگیرد.
تردید نداشته باشید که هیچ انسانی از طریق دروغ و فریب و تهمت و دورویی به مراتب عالی معرفت و موفقیت نرسیده است و همه انسانهای متعالی و فرزانه روزگار، از همان ایام قدیم گرفته تا آینده دور، انسانهای شریفی بودهاند که همواره در زندگی خود از دروغ و تهمت ترسیدهاند و از آن گریختهاند.
عزیزان من به خاطر داشته باشید که برای جبران یک تهمت و دروغ بعضی مواقع مجبور خواهیم بود که از همان لحظه دروغ گفتن تا ابد به هر کسی که آن را مستقیم یا با واسطه شنیده است مراجعه کنیم و به او حقیقت را بگوییم و این کار خیلی مواقع غیرممکن است. به همین دلیل باید تا ابد سنگینی کار خطایی را که انجام دادهایم بر دوش بکشیم و به راستی کدام آدم خردمندی است که از این بار سنگین ابدی وحشت نکند و از آن نگریزد؟
من طبق توصیه بزرگان معرفت و موفقیت هیچگاه از دروغگو و تهمتزن صحبت نخواهم کرد. چرا که نمیخواهم با این کار به دروغ و تهمت انرژی زنده ماندن بدهم و به گسترش و شیوع آن کمک کنم. بلکه فقط میخواهم به شما عزیزان بخش دوم توصیه بزرگان دین و معرفت را یادآورشوم که:
"همراهان خوبم همانطور که از مار گزنده و سیل و زلزله فرار میکنید، از دروغ بستن به دیگران و تهمت زدن دوری كنید كه جبران گناه بسیار سخت و گاهی وقتها غیرممكن است. در حدیثی از معصوم(ع) نقل به مضمون آمده است: "حرمت آبروی مومن، از حرمت خانه كعبه بالاتر است."
راستی و پاکدامنی سزاوار شما باد
علاقه مندی ها (Bookmarks)