«لئو نیکولایویچ تولستوی»، نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس مطرح روس و خالق شاهکار «جنگ و صلح» که «فئودور داستایوفسکی» او را بزرگ‌ترین نویسنده‌ی معاصر می‌دانست، 185 سال پیش در نهم سپتامبر 1828 دیده به جهان گشود.

لئو تولستوی در "تولا گوبرینا" - شهر مرکزی روسیه - در خانواده‌ای اشراف‌زاده چشم به جهان گشود. او یکی از مشهورترین نویسندگان و شخصیت‌های تاریخ روسیه است که رمان‌های «جنگ‌ و صلح» و «آناکارنینا»ی او جزو برترین آثار داستانی ادبیات جهان هستند.

در عرصه‌ی فلسفی نیز تولستوی به‌خاطر تفکراتش در باب «پایداری بدون توسل به خشونت» که در برخی آثارش از جمله «پادشاهی خداوند درون شماست» به چشم می‌خورد، شناخته شده است.

تولد او در خانواده‌ اشراف‌زاده‌ی تولستوی، او را از دیگر نویسندگان هم‌عصرش متمایز ساخت؛ هرچند در 2 سالگی مادرش و در 9 ‌سالگی نیز پدرش را از دست داد و توسط عمه‌اش تربیت و بزرگ شد.

تولستوی در سال 1844 در رشته‌ی حقوق به تحصیل پرداخت، اما به‌علت علاقه نداشتن و البته بی‌استعدادی که استادانش به آن اذعان داشتند، آن را نیمه‌تمام رها کرد. اولین تجربه‌ی تولستوی جوان در ادبیات، ترجمه‌ی «سفری احساسی به فرانسه و ایتالیا» بود. تأثیر «استرن» بر آثار اولیه‌ی او قابل ‌توجه بود. هرچند تولستوی بعدها او را نویسنده‌ای فریب‌کار دانست.

در سال 1851، تولستوی اولین داستان کوتاهش را به‌ نام «تاریخ دیروز» نوشت که نوع خلاقانه‌ای از نویسندگی را به‌ نمایش گذاشت. در سال 1852 اولین رمانش «کودکی» را به‌ پایان رساند و توانست به لطف موفقیت حاصل از آن، جایگاه مناسبی در ادبیات روسیه به‌دست آورد.

ازدواج و تغییر مذهب، دو رویداد مهم زندگی تولستوی بودند. او با دختری 16ساله به نام «سوفی تولستایا» ازدواج کرد و ماحصل این ازدواج، 14 فرزند بود. همسر تولستوی به او در نگارش آثارش، به ویژه «جنگ و صلح» کمک زیادی کرد. تولستوی پیش‌نویس این اثر بزرگ را که 1400 صفحه بود، هفت‌بار پاک‌نویس کرد.

لئو در سال 1862 مجله‌ای منتشر کرد که در آن به تبلیغ عقاید خاص خود می‌پرداخت. در سال 1880 او دست به نگارش کتاب «اعتراف» زد و در این کتاب رسما برگشت خود را از مذهب ارتدوکس اعلام کرد. تولستوی مذهب تازه‌ی خود را عشق به مسیح و اعتقاد به رستگاری بشر بدون تسلط کلیسا اعلام کرد و همین امر موجب شد که کلیسای ارتدوکس او را تکفیر کند.

اولین آثار منتشرشده از تولستوی رمان سه‌گانه‌ی شرح‌حال او به‌نام «کودکی»، «نوجوانی» و «جوانی» بودند که بین سال‌های 1852 تا 1856 منتشر شدند. «جنگ و صلح» که در سال 1869 منتشر شد،‌ یکی از شاهکارهای ادبیات جهان محسوب می‌شود که شامل 580 شخصیت داستانی و تاریخی است. این اثر نظریه‌ی شخصی تولستوی درباره‌ی تاریخ و بویژه بی‌اهمیت بودن ناپلئون است. هرچند تولستوی خود «جنگ و صلح» را رمان نمی‌دانست و آن را یک اثر منثور حماسی توصیف می‌کرد.

«آناکارنینا» که در سال 1877 به چاپ رسید، از نگاه تولستوی، اولین رمان واقعی او بود. رمان «رستاخیز» نیز که در سال 1899 منتشر شد، آخرین رمان او بود. تولستوی به ادبیات کودکان نیز بسیار علاقه‌مند بود و داستان‌ها و افسانه‌های زیادی در این زمینه نوشت.

اما بزرگی و جایگاه تولستوی تنها در میان کتاب‌هایش نبوده است. «فئودور داستایوفسکی» دیگر نویسنده‌ی مشهور روسیه ‌تولستوی را بزرگ‌ترین نویسنده‌ی معاصر می‌دانست. «گوستاو فلوبر» نیز پس از خواندن «جنگ و صلح»، تولستوی را با شکسپیر مقایسه کرد. «ایوان تورگنیف» تولستوی را نویسنده‌ی بزرگی می‌دانست و همواره به او توصیه می‌کرد تا هنگام مرگ از نوشتن دست برندارد.

«آنتوان چخوف» زمانی در تمجید از تولستوی گفت: «وقتی ادبیات یک تولستوی دارد، نویسنده بودن لذت‌بخش و ساده می‌شود. حتی اگر بدانید خودتان هیچ‌کاری انجام نداده‌اید، چندان فاجعه‌بار نیست؛ چون تولستوی به‌جای همه این کار را انجام می‌دهد.»

«ویرجینا وولف»، «جیمز جویس»، «ویلیام فاکنر» و «ولادمیر ناباکوف» از دیگر نویسندگانی بودند که این نویسنده‌ی بزرگ روسیه را مورد تمجید قرار دادند.

تولستوی در طول دوران حیات ادبی‌اش، 11 رمان و رمان کوتاه، ‌هفت اثر فلسفی،‌ سه نمایش‌نامه و بیش از 25 داستان کوتاه نوشت. از آثار معروف او به «تمشک»، «قزاق‌ها»، «مرگ ایوان ایلیچ» و «ارباب و نوکر» می‌توان اشاره کرد.

تولستوی روز هفتم نوامبر 1910 در سن 82 سالگی درگذشت. «چارلز دیکنز»، «ارسطو»، «‌ژان ژاک روسو»، «افلاطون» و «نیکولای گوگول» از جمله الهام‌بخشان او در نویسندگی و فلسفه بودند.

​منبع: ایسنا