راهسازی


قشر زير اساس sub base
قشري از مصالح سنگي با مشخصات فني در معين و به ضخامت محاسبه شده مشخص كه بر روي بستر روسازي راه (سابگريد) به منظورتحمل بارهاي وارده از جانب قشر اساس قرار گيرد قشر زير اساس ناميده مي‌شود اين قشر معمولا اولين لايه از ساختمان روسازي راه را تشكيل مي‌دهد .
قبل از اجراي عمليات بستر روسازي راه بايد عاري ازهرگونه موادزائد و اضافي بوده و طبق پروفيهاي طولي وعرضي آماده شده باشد همواري سطح ساب گريد با استفاده از شمشه كنترل مي گردد در صورتيكه شمشه 4 متري در جهات مختلف بر روي سطح سابگريد قرار گيرد ناهمواري‌هاي آن نبايد از cm3 تجاوز نمايد .
براي كنترل رقوم سطح لايه هاي قشر زير اساس قبل از هرگونه عمليات در طرفين بستر راه و به فاصله كافي از محور ميخ هاي چوبي و يا فلزي به فواصل مشخص جهت برقرار نمودن ارتفاع كوبيده مي گردد .
پخش مصالح و آبپاشي
مصالحي كه طبق مشخصات فني داده شده تهيه مي گردد و به پاي كار حمل و بر روي بستر روسازي راه به فواصل مساوي و يكنواخت تخليه و سپس پخش مي گردد دانه بندي مصالح بايد قبل از حمل تنظيم شده باشد چنانچه دانه هائي درشت ترا ز حداكثر اندازه دانه هاي درشت تر از حداكثر اندازه دانه بندي مجاز باشد بايستي از سطح راه برداشته به خارج از حريم راه حمل گردد .
بهنگام پخش مصالح نبايد دانه هاي درشت و ريز ازهمه جدا شوند بوسيله گريدر يا هر وسيله ديگر مصالح پخش شده بايدآنچنان پروفيله شود كه پس از آبپاشي و كوبيدن ابعاد آن برابر با رقوم ابعادو شيب داده شده در نقشجات باشد .
پس از پخش و پروفيله كردن مصالح آبپاشي بوسيله تانكر آب پاش با فشار يكنواخت آغاز مي‌گردد . آبپاشي طوري بايستي انجام شود كه تمام دانه‌هاي مصالح به طور يكنواخت مرطوب گردد توقف تانكر آبپاش بهنگام آبپاشي لايه زير اساس مجاز نمي باشد آبپاشي نبايد به نحوي انجام گيرد كه موجب صدماتي به بدنه خاكي راه گردد .
مقدار آب لازم براي آبپاشي بر مبناي درصد رطوبت بهينه كه قبلا در آزمايشگاه بدست آمده است مي باشد تفاوت مجاز آب مصرفي 5/1± درصد جذبي آب مورد لزوم براي رطوبت بهينه مي‌باشد.
كوبيدن لايه زير اساس
پس از آبپاشي بلافاصله غلطك 10 تا 12 تني استوانه اي فلزي آغاز مي‌گردد علاوه بر غلطك هاي نامبرده مي توان از غلطك هاي لرزشي نيز استفاده نمود ولي قبل از استفاده از غلطك لرزشي, غلطك زني بايد با غلطك‌هاي استاتيكي انجام شود نوع ووزن غلطك ها بايد متناسب با تنوع مصالح مصرفي باشد ووزن غلطك مورد استفاده نبايد طوري باشد كه سبب خرد شدن دانه هاي مصالح زير غلطك گردد .
عمليات غلطك زني از كناره هاي راه شروع و به محور آن ختم مي گردد و در پيچ ها غلطك زني از داخل قوس و يا پست ترين نقطه شروع شده و به بلندترين نقطه خارج از قوس ختم مي گردد. غلطك زني و در صورت لزوم توام با آب پاشي بايد آنقدر ادامه يابد تا اينكه يك لايه كوبيده شده و منسجم مطابق ابعاد و شيب داده شده در نقشه هاي تيپ بدست آيد لايه كوبيده شده قشر زير اساس در هر روز بايد به قسمتهاي مساوي و به طول 150 تا 200 متر در هر خط عبور تقسيم گردد ودرهر قسمت يك آزمايش دانسيته در جا طبق روش آشتو انجام گيرد . در صورتي كه تراكم نسبي بدست آمده كمتر از حد مجاز باشد بايد لايه كوبيده شده شخم و سپس با آب پاشي و غلطك زني آنقدر كوبيده گردد تا تراكم نسبي قيد شده تامين گردد .
سطوحي كه كوبيدن آنها باغلطك‌هاي خودرو امكان پذير نباشد مي‌توان از وسايل كوبنده موتوري كوچك استفاده نمود مشروط به اينكه تراكم مورد نظر تامين گردد .
هر نوع ناهمواري كه بهنگام و يا بعداز غلطك زني ظاهر شود با برداشتن قسمتي از مصالح در نقاط مرتفع و يا اضافه نمودن مصالح در نقاط پست بايداصلاح گردد.
حداكثر ضخامت هر لايه كوبيده شده از قشر زير اساس برابر با 15 سانتي متر مي باشد رقوم سطح تمام شده هر لايه از قشر زير اساس و قبل از پوشش با لايه بعدي با توجه به نميرخ هاي طولي وعرضي اندازه گيري مي‌شود در هر نقطه اختلاف بين رقوم هاي مورد نظر و آنچه ساخته شده نبايد از 2± سانتيمتر تجاوز نمايد .
حفاظت سطح راه بهنگام اجراي عمليات
بمنظور حفاظت مشخصات قشر زير اساس پيمانكار بايد برنامه اجرايي عمليات قشر زير اساس را طوري تنظيم كند كه پس از پخش و كوبيدن قشر زير اساس و حصول اطمينان از دارا بودن مشخصات مورد نظر روي آن با مصالح قشر بعدي پوشيده شود وهمچنين از عبور و مرور وسايل نقليه و ماشين آلات راه سازي روي آن بايد جلوگيري نمود .
اساس : Base
قشري از مصالح سنگي و يا مخلوطي از مصالح سنگ و مواد چسبنده قير و يا سيمان (اساس قيري، سيماني) با مشخصات فني معين و به ضخامت محاسبه شده مشخص كه بر روي بستر آماده شده راه و يا قشر زير اساس به منظور تحمل بارهاي وارده از جانب قشر رويه قرار ميگيرد . قشر ناميده ميشود.
اساس شني يا سنگي
اساس شني يا سنگي استخوان بندي است از مصالح سنگي با مشخصات فني معين را به ابعاد هندسي مورد نظر بر روي قشر زير اساس و يا بسته رو سازي راه قرار گرفته و طبق شرايط فني قيد شده با رطوبت مناسب كوبيده شود.
از عبور و مرور وسائل نقليه پس از اتمام عمليات بر روي قشر اساس بايد بشدت خودداري نمود زيرا باعث مي‌شود كه بيس شن زده گردد و در اين صورت بايد دانه‌هاي جدا شده را تيغ زده و بعداز آب پاشي و كوبيدن آن توسط غلطك و پس از خشك شدن بيس علميات قير پاشي انجام گردد ضخامت‌هاي بيس ـ ساب بيس – ساب گريد به صورت استاندارد 15 سانتي متر مي‌باشد هر چه كه ارتفاع خاكبرداري زياد باشد عرض بستر زياد مي‌شود به علت اينكه عرض پاشنه خاكريزي بيشتر مي‌گردد.
هر چه كه ارتفاع خاكريز بيشتر باشد عرض پاشنه خاكريزي اضافه مي‌گردد.عرض پاشنه خاكريز بر اساس شيب شيرواني خاكريزي كه توسط مشاور ابلاغ مي‌شود تعيين مي‌گردد.
اندود سطحي (تك كت)
پخش يك لايه بسيار نازك آمولسيون قير روي سطح آسفالتي يا بتني به منظور آغشته نمودن سطوح مزبور و ايجاد چسبندگي با قشر آسفالتي كه متعاقباً روي آن پخش مي‌شود اندود سطحي يا تك كت ناميده مي‌شود.
پاك كردن سطح راه:
قبل از پخش آمولسيون قير جهت تك كت مي‌بايستي با جا روي مكانيكي تماسه سطح راه يا قسمتي كه آلوده به گرد و غبار مي‌باشد نموده بطوريكه سطح راه عاري از هرگونه گرد و غبار و خاك و مواد زائد ديگر باشد چنانچه در بعضي از قسمتهاي سطح راه گل آلود باشد مي‌بايستي قبلاً با آب شسته شود.
چنانچه دو يا چند قشر آسفالت در فاصله كوتاه بطور متعالي روي يكديگر پخش گردند بشرط اينكه باران روي سطح آسفالته نباريده و آلوده به گرد و غبار نباشد با نظر دستگاه نظارت مي‌توان از پخش شده داراي انعطاف پذيري كافي بوده و چسبندگي بين لايه ها به واسطه وجود فيلم قير در سطح دانه‌ها آسفالت امكانپذير است.
وسائل اجراي كار:
1ـ جا روي مكانيكي و يا هواي فشرده و در صورت لزوم ماشين آبپاشي
2ـ دستگاه پخش آمولسيون قير
پخش كن آمولسيون قير بايد كاملا مجهز و بدون عيب و تنظيم شده باشد بطوريكه بتوان آمولسيون قير را بطور يكنواخت و به مقدار معين در عرض تعيين شده پخش نمايد.
براي اين منظور بايد دستگاه پخش كن مجهز به سرعت سنج باشد از سرعت دستگاه را به حسب متر يا فوت در دقيقه نشان دهد پمپ دستگاه پخش كن بايد داراي تاكو متري باشد كه بوسيله آن بتوان مقدار آمولسيون بتوان مقدار آمولسيون قير كه از لوله‌هاي پخش كن خارج ميگردد بر حسب ليتر در دقيقه كنترل نمود.
در صورت لزوم و با توجه به درجه حرارت هوا ، دستگاه پخش آمولسيون قير بايد مجهز به گرمكن بوده تا بتواند آنرا به حدود درجه حرارت لازم براي پخش برساند طول لوله‌هاي پخش شده بايد به طور عادي حدود 4 متر بوده و براي عرض‌هاي كمتر يا بيشتر قابل تنظيم باشد.
دستگاه پخش آمولسيون قير هر روز پس از خاتمه كار بايد با نفت سفيد يا مواد مشابه كاملا شسته گردد.
مخازن آمولسيون قير بايد در مقابل سرما محافظت شود تا آمولسيون قير يخ نزد مخازن مزبور بايد در بسته باشد تا آمولسيون قير در معرض هوا قرار نگرفته و گلبول‌هاي آن در سطوح آمولسيون قير دلمه نشود.
در موقع پخش امولسيون قير بطوريكه نبايد درجه حرارت هوا در محل كار كمتر از 10درجه سانتيگراد است ضرورت يابد پخش امولسيون قير بايد با موافقت دستگاه نظارت و پيش‌بيني هاي لازمه بعمل آيد ولي به هر حال اندود سطحي در مواقعي كه درجه حرارت كمتر از 5 درجه سانتيگراد است نبايد انجام شود.
اندود نفوذي (پريمكت)
پخش يك لايه قير مخلوط با گرانروي كه در سطح شني راه اندود نفوذي يا اصطلاحاً پريمكت ناميده مي‌شود .
اندود نفوذي به منظور آماده نمودن سطح راه شني جهت پخش قشر آسفالت انجام مي گردد قير پريمكت كه در سطح راه شني پخش ميگردد. در داخل خلل و فرج آن نفوذ نموده و علاوه بر تحكيم سطح شني راه سبب تسهيل چسبندگي قشر آسفالت به بدنه راه مي‌گردد.
بيش از 10 درجه و موقعي كه هوا رو به سردي ميرود بيش از 15 درجه سانتيگراد باشد.
آسفالت سطحي يك لايه اي و دو لايه اي پخش يك لايه قير روي سطح آماده راه كه بلافاصله روي آن مصالح شكسته و تميز پخش گردد آسفالت سطحي ناميده مي‌شود.
اين نوع آسفالت معمولا در دو لايه و در مواردي در يك لايه بندرت در سه لايه پخش مي‌شود. كه بترتيب آسفالت سطحي يك لايه اي و دو لايه اي و سه لايه اي ناميده مي‌شود.
ضخامت آسفالت سطحي يك لايه‌اي تقريباً معادل اندازه ماكزيمم اسمي مصالح مي‌باشد.
و ضخامت آسفالت سطحي دو لايه معادل اندازه ماكزيمم اسمي مصالح لايه اول است.
كليه نقاط ضعيف سطح راه شني (قشر اساس) مانند چاله يا نشست بايستي با مصالحي كه در ساختمان قشر اساس بكار رفته است مرمت شود بهر حال تمامي سطح راه بايستي پروفيله و ضمنا فاقد هرگونه مواد سست يا شل باشد .
بطوريكه قسمت هاي مرمت شده و ضعيف مشابه ساير قسمتهاي راه را داشته باشد.
در مورد راههاي شني مي‌بايستي عمليات بترتيبي برنامه ريزي گردد كه بالافاصله پس از آماده شدن قشر اساس و قبل از عبور ترافيك از روي آن عمليات آسفالت سطحي انجام گيرد به نحوي كه راه كاملا پروفيله و شيب‌هاي طولي و عرضي آن تامين شده باشد.
وسائل اجراي كار
وسائلي كه براي اجراي آسفالت سطحي لازم مي‌باشد به شرح زير است.
جاروي مكانيكي و يا هواي فشرده و در صورت لزوم ماشين آبپاش غلطك چرخ لاستيكي سه تن ، عرض كوبيده غلطك چرخ لاستيكي بايد بيش از 150 سانتي متر بوده و وزن آن قابل تغيير و فشار سطح تماس آن حداقل 40 پوند بر اينچ مربع باشد.
پخش كن مكانيكي براي مصالح سنگي كه بتوان دقيقاً آنرا براي پخش مقدار معيني از مصالح در متر مربع ميزان كرد.
دستگاه پخش آمولسيون قير و يا قير پاش.
پخش و كوبيدن مصالح سنگي
پخش مصالح سنگي بايد با وسائل پخش كن مكانيكي كه در شرح وسائل اجراي كار قبلا ذكر شده است انجام گيرد قبل از ريختن قير كاميون‌هاي حاصل مصالح سنگي بايد در محل كار آماده باشند كاميون‌هاي حاصل مصالح سنگي بايد از عقب به جود حركت كنند تا ابتدا مصالح سنگي روي قير پخش شود و سپس چرخ كاميون از روي آن عبور كند.
مصالح سنگي بايد بلافاصله پس از پاشيدن قير يا آمولسيون روي سطح راه پخش شود بالافاصله بعداز پخش مصالح سنگي بايد عمل غلطك زني شروع شود تا دانه هاي مصالح سنگي كاملاً به قير و سطح راه بچسبد.
براي هر پخش كن مصالح سنگي لاقل بايستي دو غلطك چرخ لاستيكي بكار برده شود عمل غلطك زني نبايد پس از عمل آمدن قير ا دامه يابد زيرا دانه‌هاي مصالح سنگي در جاي خود لق شده و از سطح راه كنده ميشود در هر حال فاصله زماني بين پخش مصالح سنگي لايه اول و پاشيدن قير لايه دوم نبايد از 48 ساعت كمتر باشد قبل از پخش قير لايه دوم بايد با جارو مكانيكي خرده سنگهاي اضافي لايه اول از سطح راه پاك گردد.
لكه گيري
قسمتي از جاده را كه خراب شده است ابتدا با مشخصات هندسي شخص مربع و يا مستطيل يا كمپرسور كنده و سپس با جارو كردن و تميز كردن سطح آن قير را در كف و ديواره‌هاي لكه مي ريزيم و بايد ديواره لكه و كف آن به هم عمود باشند پس با دو غلطك لاستيكي و فلزي روي آن تردد شود تا كاملاً متراكم گردد