مقدمه:
متاسفانه در رسانه ها با نشان دادن تصویر ناو حمزه ، یاد از ناوچه جوشن کرده و مشخصات جوشن را ذکر میکنند که این ها میتواند ریشه در گمنامی این ناو داشته باشد ، بنده بیاد گذشته تمام سعی خود را کرده ام تا در این مقاله ، شما را تا حدودی با این ناو عجیب و غریب آشنا کنم .
ناو آموزشی حمزه ، پیش از انقلاب تحت عنوان government yacht و برابر طبقه بندی دریائی کرجی تفریحی ، (yacht) و با نام شهسوار و هویت "کشتی تفریحی شاه در دریای خزر" شناخته میشد که با انقلاب اسلامی و طی تغییر و تحولاتی که قدرت بیشتر دریایی ما را در دریای خزر میطلبید ، تبدیل به یک ناو تدارکاتی رزمی "Attack Cargo Ship" و در عین حال با ماهیت آموزشی شد .
تاریخچه:
این کشتی بنابر منابعی مکتوب از تاریخ کشتی های ساخته شده ، در سال 1936 در روستای Bolnes هلند و با نام Shahsavar ساخته شده ، با این اوصاف اگر بخواهیم به این منبع استناد کنیم ، با حسابی سر انگشتی این ناو چیزی حدود 77 سال سن دارد! برای اطلاعات بیشتر عرض میکنم که روستای Bolnes هلند از توابع Ridderkerk در هلند جنوبی است که اقتصاد این روستا از طریق کشاورزی و تا سال 1986 از طریق کشتی سازی نیز تامین میشد و حمزه ی ما در محوطه Boele این شرکت ساخته شده است .
شهسوار سابق!
مشخصات فیزیکی و فنی:
ناو حمزه یا شهسوار سابق از دو موتور 1300 اسب بخاری Stork دیزل ، معادل با 970 کیلووات بهره مند است که با تناژ جابجایی 580 تن سرعتی معادل 15 گره دریایی را به آن میبخشد . در باب ابعاد هم این شناور این شناور 52 متر طول و 7.65 متر عرض داشته و دارای 3.25 متر آبخور است .
شرح حال حمزه:
زیاد دور از ذهن نیست اگر ناو حمزه با شناسه ی 802 را اولین دستاورد نظامی ایران در حوزه ناوگان نظامی دریای خزر بنامیم . حدود دو دهه است که مناقشات راجع به میزان مالکیت دریای خزر بین کشورهای هم جوار شامل ایران، آذربایجان، ترکمنستان، روسیه، وقزاقستان بر سر چند مساله اصلی من جمله منابع (نفت و گاز)، تحدید حدود آبی سطح و بستر دریا و سهم ماهیگیری این کشورها بالا گرفته است و در چند سال اخیر ، هر کدام از این کشورها سعی کرده اند به هر نحوی که شده ، ناوگان دریایی خود را در این دریاچه تقویت کنند . از این رو میبینیم که با افزایش دامنه ی این مناقشات و فقر مشهود ایران در دریای خزر ، حمزه بعنوان یک ضرب الاجل به پا میخیزد و طلایه دار و پیش آهنگ دستاوردهای بزرگ نیروی دریایی راهبردی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر میشود .
این خود دستاورد بزرگی است که شناوری با ماهیت غیر نظامی و عمری هفتاد هشتاد ساله را ، به یک ناو رزمی تبدیل کرده ایم "به نقل از منبعی ناو حمزه ، قدیمی ترین ناو موشک انداز در جهان است" . در واقع حمزه بصورت فوری و البته کوتاه مدت ، آماده ی پاسخگویی به نیاز های نداجا در دریای خزر شده است و آن اندیشه های بلند مدتی که امروزه تبدیل به ناوچه های جوشن و بالاتر از همه و در اوج شکوفایی ناوشکن جماران2 در دریای خزر شده است ، پا بر روی شانه های حمزه گذاشته اند و به این مقام ها رسیده اند .
قابل توجه است که آورده اند ، این ناو ابتدا با تسلیحات سبک و بدون سایر تجهیزات دریایی مسئولیت گشت زنی در آب های ساحلی خزر را بر عهده گرفته بود که با یک شناور جنگی جمهوری آذربایجان که وارد آب های ایران در دریای خزر شده بود رویارو شده و پس از آن به 2 یا 4 مقر موشک ضد کشتی نور "C-802" در پاشنه ناو مسلح میشود و مسئولیتی سنگین تر از سابق را بر دوش میگیرد . به جزء این موشک ها ، یک قبضه توپ 20 میلیمتری اورلیکن و دو مسلسل سنگین 12.7 میلیمتری دوشگا از دیگر تسلیحات این شناور هستند .
توضیح تصویر: در مراسم مشترك دانش آموختگی، تحلیف و اعطای سردوشی دانشجویان دانشگاههای افسری ارتش - دانشگاه علوم دریایی امام خمینی ره نوشهر سال 1388 با حضور آیت الله خامنه ای مدظله العالی
بر طبق برخی منابع ذکر شده است که این ناو در بندر انزلی پهلو گرفته است و مسئولیت گشت زنی معمولا بصورت هفتگی را از بندر انزلی تا نوشهر را برعهده دارد . ناو حمزه در دیگر وظیفه ی خود ، یعنی یکی از وظایف اصلی اش ، کار آموزش دانشجویان علوم دریایی نوشهر را در کنار بالگردهای 212 بر عهده دارد و در عین حال به عمل اسکورت و دفع تهاجم و تهدید مانند آنچه که بر او گذشت میپردازد.
دانشگاه علوم و فنون دريايي امام خميني (ره) نوشهر دارای رشته های ناوبري و فرماندهي كشتي، مهندسي مكانيك، مهندسي الكترونيك و مخابرات دريايي، مديريت و كميسر دريايي و تفنگدار دريايي است که در برخی از آموزش های خود از این ناو بهره میبرد .
ویرایش و تکمیل:
آخرین مطالب که امروز "یک روز پس از ارسال مطلب" در مورد حمزه فهمیدم ، اینکه یکبار در اوت 1941 در شوروی توقیف شده است و عنوان قدیمی ترین ناو موشک انداز جهان را نیز از آن خود دارد ...
پایان/ ...
مولف به رغم آنکه در گرداوری این اثر از پژوهش های عمیق در منابع اینترنتی و آرای استوار متخصصان اهل فن بهره برده ، حاصل کار خود را عاری از خطا و اشتباه و خلا احتمالی نمیداند و با فروتنی که لازمه ی هر کار علمی است ، دست نقادان اهل فن و متخصصان نکته سنج را فشره و ایشان را به نقد این اثر و ارائه ی رهنمود های راه گشایشان دعوت میکند .
منبع: انجمن ارتشی دات کام ، چاکر شما Amir-Azad
علاقه مندی ها (Bookmarks)