گفتگو با نابغه رياضيات؛ مبدع طرح كدبندی آيات قرآن(استادعلی بيات‌موحد)

[312]

علم محاسبات در خدمت تثبيت حفظ قرآن/ نابغه رياضيات؛ مبدع طرح كدبندی آيات قرآن

http://iqna.ir/fa/news_detail.php?ProdID=1260136

گروه مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد:
علی بيات‌موحد، نابغه رياضيات و سلطان سرزمين اعداد، امسال در بيست و يكمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن به ارائه طرح نوينی با عنوان كدبندی آيات قرآن جهت ماندگاری طولانی‌مدت در ذهن پرداخته است؛ دانشمندی كه نبوغ رياضيات خود را در خدمت قرآن به كار گرفته است.
در روزهای ابتدايی نمايشگاه بود كه غرفه‌ای در ميان چند غرفه خبرگزاری‌ها اضافه شد، با دو ميز و يك تخته سفيد كوچك و چند نوجوانی كه با يكی از اساتيد خود به دنبال راه‌اندازی غرفه‌ای كوچك جلوی دربی شيشه‌ای بودند.

به گزارش خبرگزاری بين‌المللی قرآن (ايكنا)، امسال در بيست و يكمين نمايشگاه بين‌المللی قرآن شاهد حضور غرفه‌های مختلف در بخش‌های مختلف بوديم، از بخش‌های پرزرق و برق و دكورهای خاص گرفته تا بخش‌های ساده‌تر و طرح‌های جالب‌تر؛ از بخش جايزه‌ها و هنرمندی هنرمندان گرفته تا بخش خبرگزاری‌ها و غرفه‌هايی كه در فضای محدود‌تری نسبت به سال گذشته در بخش انتهايی طبقه همكف مصلای امام‌خمينی(ره) در كنار يكديگر با فاصله‌ای واقع شده‌اند.

امااستاد در نظر اول چهره‌ای آشنا داشت، شايد خيلی‌ها با ديدن چهره استاد، به ياد مسابقاتی افتادند كه وی تمام محاسبات رياضی را به صورت ذهنی حساب كرده و برای مجری بيان می‌كرد و مخاطبان و بينندگان از هوش سرشاز اين فرد می‌گفتند و علمی كه در خدمت ارقام و محاسبات عددی به كار گرفته بود. استاد علی بيات‌موحد، دانشمندی كه در سال 2010 به عنوان دومين سورپرايز جهان لقب گرفت و روش محاسباتی وی در كنار 6 فرد ديگر در جهان، به عنوان روش‌های تحت آموزش معرفی شد، يعنی روش‌هايی كه قابل آموزش در جهان هستند.


حال استاد در فضايی محدود در نمايشگاه بين‌المللی قرآن به همراه چند نوجوان با دو ميز و تخته‌ای سفيد و كتاب‌هايی با عناوين جالب و متنوع حضور يافته است و نكته جالب‌تر اينكه، همين به ظاهر غرفه! شايد بسيار بيش از غرفه‌های پر زرق و برق نمايشگاه نظر مخاطبان و بازديدكنندگان را به خود جلب می‌كند و گاه چند رديف جمعيت جلوی ميزهای غرفه ساده استاد جمع می‌شوند تا شاهد نبوغ قهرمان رياضی خويش باشند، قهرمانی كه در خلال مصاحبه با وی، به سؤالات نوجوانانی پاسخ می‌داد كه جذر اعداد چند رقمی را از او به صورت ذهنی می‌پرسيدند و وی در ميان صحبت‌ها بدون وقفه ايجاد كردن در بحث خود، به سؤال پاسخ می‌داد. +↓

[312]

اما شايد اولين سؤالی كه به ذهن مخاطب برسد حضور استاد رياضيات و يا به قول مطبوعات و جرايد، سلطان سرزمين اعداد، در نمايشگاه قرآن است؛ كه البته بنری مرتبط با قرآن در كنار غرفه استاد ديده می‌شود با اين عنوان؛ «كدبندی آيات قرآن با استفاده از ارقام و اعداد» و به قول خود استاد، اينجا علم اعداد و ارقام در خدمت كتاب الهی واقع شده است.

علی بيات‌موحد در ابتدای گفت‌وگوی خود با خبرنگار ايكنا در رابطه با اينكه چه طور شد كه علم رياضيات را در خدمت قرآن در آورده است و اينكه طرح كدبندی آيات جهت روش‌های محاسبات ذهنی و تقويت حافظه كاربردی چيست، می‌گويد: من كلا برای تقويت حافظه به حفظ قرآن روی آوردم و در 10 سالگی آياتی از قرآن كريم را از حفظ كردم كه بعد از حفظ چيزهای ديگر مانند اشعار متوجه شدم، آيه‌بندی آيات قرآن و شماره‌دار بودن آيات خود می‌تواند به حفظ و تثبيت آنها كمك كند.

وی در ادامه تصريح می‌كند: حدود 30 هزار بيت شعر حفظ كردم و برای آن شروع به كدبندی كردم، در همه اين‌ها مثلا در اشعار مختلف در كتاب‌های مختلف رابطه ساختم و بحث اصلی بنده اين بود كه چون بيماری صرع دارم، برای ماندگاری در حافظه بلندمدت رابطه‌ای بسازم، چون مشكل اصلی حافظه اين است كه خوب حفظ می‌كند و بعد از گذشت مدتی مطالب به فراموشی سپرده می‌شود كه برای اين مورد بايد راه‌حلی انديشيده می‌شد.

بيات‌موحد با تشبيه موارد حفظيات به نهالی كه در ذهن كاشته می‌شود، اشاره می‌كند: ما بايد مطالب را در ذهن به صورت ريشه‌ای به حافظه بسپاريم تا طوفانی موجب كنده‌شدن آن نشود، پس اين ريشه است كه بايد در حقيقت درست شود نه اينكه تعداد نهال‌ها زياد شوند.

اين استاد با اشاره به لزوم نهادينه‌ كردن روش‌های حفظ درست در ميان مردم می‌گويد: من معتقدم كه خشت اول را بايد محكم بگذاريم، من روی اين خشت اول بيشتر كار كردم تا محكم‌تر نهاده شود، روش من هم بر پايه اعداد است چرا كه اعداد منطق‌پذير‌‌ترند.

مبدع طرح كدبندی آيات قرآن در توضيح اين حرف خود می‌افزايد: مثلا حروف فارسی 32 حرف هستند، الان بعد از سال‌ها تحصيل يكی بگويد حروف فارسی را از آخر به اول و يكی در ميان بگوييد می‌توانيد؟ خير، حالا اگر به شما بگويند اعداد را از 1000 به اول بر عكس بشماريد اين توانايی را ذهن داريد چرا كه اعداد منطق‌پذيرند.

[312]

بيات موحد می‌‌گويد: اين نظريه افلاطون و ارسطو است كه وقتی بچه‌ای متولد می‌شود دو چيز در ذهنش ماندگار خواهد بود، اشكال و ارقام به همين خاطر وقتی بچه‌ای متولد شد، وقتی سه‌‌سالگی اگر به او 3 تا خودكار بدهيد، جيغ می‌زند و 5 تا بدهيد می‌خندد يعنی در وی در سن كم، كميت را تشخيص می‌دهد، به او كاغذ و خودكار بدهيد می‌تواند محيط اطراف را نقاشی كند، ولی تا روزی كه مدرسه نرفته است، چون نمی‌تواند در حقيقت الف و ب را تفكيك كند، هيچ وقت نمی‌فهمدد الف و ب يعنی چی! اما در همان سن می‌تواند خريد كند، و باقی‌مانده پول خريد را دريافت كند اين يعنی تفريق را بلد است.

وی می‌افزايد: اين توانمندی‌های ذات در انسان است و پرورش دادن اين‌ها باعث می‌‌شود مطالب بهتر و ريشه‌ای‌تر در ذهن بماند و بنده از اين بُعد به اين مسأله نگاه كردم نه اينكه از بُعد محاسبات ذهنی؛ ولی عوام اين را از بُعد محاسبات ذهنی ديدند و بنده نيز مجبورم برای عموم برای اينكه برايشان جذاب باشد، به اين شكل بيان كنم.

مبدع طرح كدبندی آيات قرآن در ادامه ضمن اشاره به طرح كدبندی آيات قرآن می‌گويد: منطقی بين اعداد می‌توان تعريف كرد برای به حافظه سپردن ريشه‌ای تر، وقتی اطلاعات كنار هم قرار می‌گيرند، مثلا وقتی شماره جزء، شماره صفحه، شماره سوره، شماره آيه و شماره خط، كنار هم قرار می‌گيرد، يك عدد را می‌سازند، حال با روش‌های محاسبات و تثبيت ذهن برای هر آيه كدی ساخته می‌شود و به همين صورت به حافظه و به ذهن سپردنش، راحت‌تر می‌شود.

بيات موحد برای توضيح بيشتر در اين رابطه می‌گويد: سه تا حرف در كنار يكديگر جايگشت ندارند، يعنی مثلا ت و ب و پ در كنار يكديگر معنی ندارند، اما اعداد 1، 2 و 3 در كنار هم به هر صورتی معنا دارند يعنی جايگشت‌‌های مختلف دارند و اين جايگشت‌ها باعث می‌شود منطق‌پذيری در ذهن بالا رود و اين منطق‌پذيری باعث می‌شود كه نگه داشتن در ذهن در زمان طولانی‌مدت راحت‌تر شود.

وی می‌افزايد: شما يك اسم منطقی را در ذهن بيشتر نگه می‌داريد يا اسم بی منطق را؟ خوب طبيعتا اسمی كه معنا داشته باشد و منطقی داشته باشد راحت‌تر به ذهن سپرده می‌شود. اعداد چون هميشه معنی دارند در كنار هم پس راحت‌تر قابل يادآوری هستند. وقتی شخص اين توانمندی را پيدا می‌كند، اعتماد به نفسش نيز بالا می‌رود، استرسش در تقويت حافظه كم می‌شود، و مشكلات تمركزی خود را می‌تواند راحت‌تر حل كند.

[312]

بيات موحد اظهار می‌كند: شخص اگر حافظ قرآن باشد، بايد بتواند در هر شرايطی محفوظات خود را تثبيت كند و اين خود می‌تواند در حقيقت استرس فرد را فوق‌العاده كاهش دهد. من وقتی با شما صحبت می‌كنم بايد بتوانم تمركز خود را كنترل كنم. مثلا اگر 10 تا آيه را حفظ كرده و يا به دنيال تثبيت آن هستم، به خاطر شرايط و آلودگی‌های صوتی محيط نبايد ناتوان از انجام كار خود باشم پس بايد مهارت‌های تمركز را در خود افزايش دهم.

وی در پاسخ به اين سؤال كه بهره‌مندی از علم اعداد و ارضام نياز به استعداد خاصی دارد يا هر كسی با هر ذهنی می‌تواند اين كار را انجام دهد، می‌گويد: ذهن انعطاف‌پذيری فوق‌العاده بالايی دارد و انسان می‌تواند از تمام توانمندی‌های ذهن خود استفاده كند و اين بحث ثابت شده‌ای است، يعنی هر كس می‌تواند اين توانايی را در ذهن خود پرورش دهد؛ ما می‌خواهيم در حقيقت بدانيم چه قدر ذهن‌ها هدفمند هستند، اما افراد بايد اين را بپذيرند، وقتی شخص دو سؤال را جواب دهد و با روشی ساده در هر سنی بتواند، ضرب و تقسيم اعداد چند رقمی را به راحتی انجام دهد، پس همين نشان می‌دهد، توانمند است.

وی در پاسخ به اين سؤال كه چرا نمايشگاه قرآن برای ارائه طرح خود انتخاب كرده است، می‌گويد: مخاطبان نمايشگاه قرآن از هر قشری هستند، وقتی خانواده‌ها و افراد بدانند، برای ارائه طرح‌های پرورش ذهن توسط اعداد می‌توانند به راحتی اقدام كرده و آموزش ببينند، طبعا در موارد مختلف يعنی همان حفظ قرآن نيز اين روش‌ها را به كار خواهند بست. البته بنده در نمايشگاه‌های ديگر هم حضور می‌يابم، چرا كه تقويت حافظه می‌تواند مديريت بحران را در افراد افزايش دهد و اين در حالی‌ است كه افراد با سه ماه تمرين و يادگيری محاسبات، می‌توانند اين روش را به كار بندند.

اين دانشمند رياضيات در رابطه با روش آموزشی و استاندارد بودن آن در جهان می‌گويد: ما 35 نفر در سطح دنيا بوديم كه بنده رتبه 2 را در رشته سورپرايز در جام جهانی سوپر مغز‌های جهان در آلمان كسب كردم اما از اين ميان 7 نفر انتخاب شدند كه روش قابل آموزش در سطح جهان ارائه دادند كه بنده يكی از اين 7 نفر بودم.

مبدع طرح كدبندی آيات قرآن در رابطه با هدف كلی طرح خود می‌افزايد: ما هدفمان اين نبود كه ضرب و تقسيم را انجام دهيم و ساده‌تر كنيم، ما هدفمان اين بود كه مديريت‌های ذهنمان را بالا ببريم؛ يعنی در دنيايی كه سرعت همه چيز چندين برابر شده، عكس‌العمل ذهن هم بايد سريع‌تر باشد؛ ما شعارمان اين است كه در دنيای كامپيوتر ذهن بايد همگام با كاپيوتر باشد، نه متكی به كامپيوتر؛ در اين صورت آمار و تصادفات و خسارت‌های اجتماعی نيز كم می‌شود و اين‌ها خود در عوامل اجتماعی خيلی مؤثر است.

استاد بيات می‌افزايد: يكی از مهم‌ترين مواردی كه می‌توان از اين روش به بهترين صورت بهره برد، حفظ قرآن است كه می‌تواند در زمينه راه‌های ثبت محفوظات بسيار مؤثرتر باشد، در واقع ما نگاهمان فقط حفظ نيست، بلكه نگاه مديريتی بر حافظه است كه حفاظ قرآن می‌توانند در اين زمينه بسيار بهره‌مند شوند.

وی تأكيد می‌كند: بايد از علم منطق‌پذير اعداد در بحث حفظ سوره‌ها استفاده كرد. شما صد‌ها آيه «والذين امنو...» در قرآن داريد، شخص می‌تواند با استفاده از كدبندی و كدگذاری آيات، متوجه شود كه اين «يا ايها الذين امنو...» مال كدام سوره است، پس راحت‌تر می‌تواند در زمينه حفظ و تثبيت خود مديريت كند.

بيات موحد در ادامه می‌افزايد: اين‌ها بحث ريشه‌ای ماست، ولی متأسفانه همكاری نشده است. شما وقتی به آيه 30 يك سوره می‌رسيد، مجبوريد 29 آيه قبلی را بخوانيد، و تمركز در زمينه به قدری مورد اهميت است كه در برخی از مسابقات می‌تواند حفاظ را بسيار ياری دهد.

استاد بيات‌موحد گرچه در گفته‌های خود عنوان می‌كند كه حضور در نمايشگاه را به عنوان يك اطلاع‌رسانی می‌دانم و برای كسب درآمد نمی‌آيم اما كاش مسئولان مرتبط با كمی تيزبينی و دقت، در نحوه ارائه غرفه به شركت‌كنندگان، با اساتيدی كه دغدغه‌وار به اين محافل و همايش‌های جمعی می‌آيند نظری می‌افكندند؛ و شايد با كمی دقت در نوع طرح‌های ارائه شده و خدمتی كه توسط اين طرح‌ها به مخاطبان قرآنی كشور رسانده می‌شد، بهتر می‌توانستند در زمينه ارائه يا عدم ارائه غرفه تصميم‌گيری كنند.

....
در پايان يادآور می‌شود، استاد بيات‌موحد با وجود بيماری صرع كه از سنين كودكی با آن دست‌ به گريبان شده به دنبال راهی جهت ماندگاری محفوظات در حافظه بوده است، وی كه از درمان بيماری خود نااميد نشده است، امروزه به عنوان يكی از دانشمندان و مشاهير صرع، در بخش دانشمندان در كنار اسامی 8 دانشمند ديگری از جمله ارسطو، آلفرد نوبل، گريگور مندل عنوان شده است.

[312]

زندگی‌نامه علی بيات‌موحد

علی بيات‌موحد در سال ۱۳۴۸ در زنجان متولد شد. از سن هفت سالگی محاسبات ذهنی را با جمع اعداد فرا گرفت و در دوران تحصيل روش‌هايی را برای محاسبات ذهنی آن‌ها ابداع كرد. وی در حال حاضر مشغول كارهای تحقيقاتی بروی اعداد و اتفاقات اعداد و همچنين سمينارهای آموزشی و بهرهٔ ذهنی و مديريت زمان و محاسبات بر روی زلزله است.

موفقیت‌های پژوهشی

برگزيده ويژه دهمين جشنواره بين المللی خوارزمی در زمينه طراحی روشهای جديد ذهنی در عمليات رياضی(۱۳۷۵)

كسب تائيديه ۱۵۰۰۰ فرمول ابداعی از يونسكو در زمينه محاسبات ذهنی وكاربرد آن‌ها

كسب مدال برنز مخترعين نمايشگاه باسل سوريه ۲۰۰۳

كسب رتبه ششم جهان در جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان

كسب رتبه اول تقسيم و تناسبات آلمان۲۰۰۴

كسب رتبه چهارم جذر آلمان۲۰۰۴

كسب رتبه هشتم جمع آلمان۲۰۰۴

بی رقيب در محاسبات لگاريتم اعدادو ريشه‌های اعداد بدون محدوديت رقم

كسب رتبه دوم پيدا كردن اعداد اول در دومين دوره جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان ۲۰۰۶(جام جهانی سوپر مغزهای جهان)

كسب رتبه چهارم جذردر دومين دوره جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان ۲۰۰۶

كسب رتبه پنجم ك م م و مخرج مشترك در دومين دوره جام جهانی محاسبات ذهنی آلمان ۲۰۰۶

كسب رتبه اول جهانی تقسيم باركود ۳۷ رقم اعشار در جام جهانی سوپر مغزهای جهان آلمان (۲۰۱۰)

كسب رتبه دوم جهانی Surprise درجام جهانی سوپر مغز‌های جهان آلمان (۲۰۱۰)

ارائه رشته سرعت انتقال و محاسبات ذهنی كاربردی در آموزش ضمن خدمت در آموزش و پرورش و ثبت آن به صورت دو مرحله مصوب با كدهای ۹۱۷۰۱۹۳۳۴ و ۹۱۷۰۱۹۳۳۳ شده است.