چرا عذرخواهی ام را قبول نکرد؟

[zoh_reh]

چرا عذرخواهی‌ا‌م را قبول نکرد؟

---

بزرگ‌ترین مانع بر سر راه پذیرش یک معذرت‌خواهی، غرور آن شخصی است که دارد عذرخواهی می‌کند.

---

غرور نمی‌گذارد که ما شرم‌مان را اظهار کنیم. غرور نمی‌گذارد که معذرت‌خواهی‌مان را درست بیان کنیم. برای عذرخواهی موثر، باید در درجه اول این را قبول کنیم که اشتباه از جانب خودمان بوده. باید در ذهن خودمان این را قبول کنیم که ما ارزشی از ارزش‌های انسانی را زیر پا گذاشته‌ایم و حالا با این عذرخواهی‌، فقط دل یک نفر را خوش نمی‌کنیم، بلکه احترام آن ارزش انسانی را هم حفظ می‌کنیم. صادقانه باید به اشتباه‌مان اعتراف کنیم و از اظهار شرمندگی، هراسی نداشته باشیم.



غرور و خودخواهی، رایج‌ترین دلیل برای شکست یک عذرخواهی است. آدم‌های مغرور، معمولا توجه چندانی به دلخور شدن دیگران، نشان نمی‌دهند. آنها حتی اگر متاسف بشوند، از این بابت متاسف می‌شوند که چرا دیگر مثل قبل مورد احترام و علاقه‌ی فردِ رنجیده نیستند، نه این که چرا باعث رنجش او شده‌اند. نوع معذرت‌خواهی یک آدم مغرور، معمولا این‌گونه است: «من متاسفم که این قضیه پیش آمد» به جای این که «من بابت کاری که کردم، متاسفم.» می‌بینید؟ آدم مغرور حتی به هنگام عذرخواهی هم سعی می‌کند که اشتباه را به گردن خودش نیندازد.


یکی دیگر از دلایل شکست عذرخواهی، این است که اشتباه‌مان را به هنگام عذرخواهی، خیلی کوچک و ناچیز جلوه بدهیم. در چنین مواردی، حتی خود معذرت‌خواهی هم باعث رنجش مجدد می‌شود.



زمان هم البته عنصر مهمی است. کی عذرخواهی کنیم؟ برای یک رنجش ساده، مثلا وقتی که حرف کسی را قطع می‌کنیم و اصطلاحا وسط حرفش می‌پریم، اگر بلافاصله عذرخواهی نکنیم، ممکن است دیگر دیر شود و عذرخواهی‌مان تاثیرش را از دست بدهد. برای یک دلخوری شدید، مثلا بابت این که یک نفر را در جمع تحقیر کرده‌ایم، عذرخواهیِ بلافاصله صورت خوشی ندارد. حتی کار را بدتر می‌کند چون حواس همه جمع، روی آن موضوع متمرکز می‌شود و دلگیری فرد را از ما بیشتر می‌کند. برای عذرخواهی در چنین مواردی، باید سنجیده‌تر و حساب‌شده‌تر اقدام کنیم.



اما بزرگ‌ترین و بدترین مانع بر سر راه یک عذرخواهی موثر، این است که ما ـ به غلط ـ تصور کنیم که معذرت‌خواهی نشانه‌ای از ضعف شخصیت است و موجب سرشکستگی‌مان می‌شود. این که وقتی کسی را رنجانده‌ایم، اصلا به روی خودمان نیاوریم و بگذاریم زمان همه چیز را حل کند، خام‌ترین تصمیم ممکن است. عذرخواهی نمادی از استحکام شخصیتی است. نمادی از صداقت است چراکه صادقانه اعتراف می‌کنیم ما اشتباه کردیم. نمادی از سخاوت است چراکه می‌خواهیم با شکستن خودمان، یک رابطه ویران را بازسازی کنیم. نمادی از جسارت است چرا که این ریسک وجود دارد که طرف مقابل‌مان اصلا عذرمان را نپذیرد و حرمت‌مان را بشکند. اما آموزه‌های دینی به ما آموخته‌اند تا زمانی که حواس‌مان باشد که ما آدم‌هایی جایزالخطا هستیم و روی زمین خدا، خودمان را با خدا اشتباه نگیریم، هنوز نشانه‌هایی از خیر و صلاح در ما وجود دارد.



در بحث معذرت‌خواهی، تصویر و تصوری که آدم‌ها از خودشان دارند، خیلی مهم است. هر وقت که این تصویر و تصور ـ‌ به نحوی از انحا ـ مخدوش شود، معمولا یک رنجشی به وجود می‌آید که اگر بخواهیم آن را از بین ببریم، باید برویم سراغ عذرخواهی. در نظر بگیرید که شما خودتان را کارمند نمونه یک اداره می‌دانید. هر روز صبح، سر وقت به سر کارتان می‌آیید و وظایف کاری‌تان را به درستی انجام می‌دهید. اما یک روز، رییس اداره بدون هیچ دلیل مشخصی، از کار شما در مقابل سایر همکاران‌تان انتقاد می‌کند، یا توبیخ‌تان می‌کند. قطعا می‌رنجید، چرا که احساس می‌کنید تصویر و تصوری که خودتان از خودتان داشته‌اید، در ذهن رییس‌تان و حتی در ذهن خودتان مخدوش شده است. دوای چنین رنجشی ـ و چنین رنجش‌هایی ـ فقط و فقط عذرخواهی است. اما نه هر عذرخواهی ساده و ساختگی، بلکه یک عذرخواهی صحیح.




تبیان