کشف داروهاي جديد بر اساس تجربيات دنياي وحش

[سونای]

ميمون‌ها، پروانه‌ها و زنبورها براي مقابله با انگل‌ها از مواد گياهي استفاده مي‌کنند و آنها را براي مداواي فرزندان خود هم به کار مي‌برند. دانشمندان اميدوارند بتوانند بر اساس تجربيات دنياي وحش، داروهاي جديدي کشف کنند. بيست و پنج سال پيش در جنگل‌هاي تانزانيا ميشائيل هوفمن و همکارانش رفتار اعجاب‌انگيز شامپانزه‌ا‌ي ماده را مشاهده کردند که ظاهرا از ناراحتي معده رنج مي‌برد. اين شامپانزه به سمت بوته‌‌اي رفت، چندين شاخه از آن را چيد و پس از جدا کردن پوسته و برگ گياه، به جويدن شاخه مشغول شد. بچه او هم خواست اين گياه را امتحان کند، اما پس از گذاشتن تکه‌اي در دهان، فورا آن را تف کرد زيرا شاخه‌ اين گياه به شدت تلخ است. شامپانزه‌ها معمولا علاقه‌اي به اين گياه نشان نمي‌دهند. در اين مورد نيز شانپانزه‌ ماده مي‌خواست از آن تنها به عنوان دارو استفاده کند. پس از مشاهده اين صحنه پژوهشگران شيوه‌هايي را که حيوانات براي مداواي خود به کار مي‌برند، دقيق‌تر بررسي کردند و متوجه شدند که نه تنها شامپانزه‌ها بلکه حشرات و کرم‌ها نيز براي حفاظت خود در برابر انگل و بيماري روش‌هاي مختص به خود را دارند. تيمي پژوهشي از دانشگاه «اموري (Emory)» در آتلانتا در مجله‌ علمي «Science» مجموعه‌اي از مشاهدات علمي را در اين زمينه منتشر کرده‌ است. اين مشاهدات نشان مي‌دهند که حيوانات شيوه‌هاي اعجاب‌انگيزي براي مقابله با بيماري، نه تنها براي خود بلکه براي فرزندانشان و همينطور ديگر اعضاي گروه به کار مي‌برند. حيوانات در کنار خوردن گياهان دارويي، از روش‌هاي شگفت‌انگيز ديگري نيز براي محافظت خود در قبال بيماري‌ها استفاده مي‌کنند. به طور مثال نوعي مگس براي محافظت از تخم‌هاي خود در برابر انگل، آنها را در باقي‌مانده غذا و ميوه‌هايي قرار مي‌دهد که در آنها الکل زيادي وجود دارد. ميزان الکل بالا به لارو اين مگس آسيبي نمي‌رساند و انگل‌ها را دور نگاه مي‌دارد. در آمريکاي شمالي نيز نوعي پروانه وجود دارد که معمولا روي انواع مختلف گل «خرگ» تخم‌گذاري مي‌کند. اما در صورتي که ماده‌ اين پروانه مورد هجوم انگل‌ها قرار گرفته باشد، تخم‌هاي خود را تنها بر روي نوعي گياه خاص مي‌گذارد. اين نوع گياه ميزان بالايي چربي گياهي دارد که جلوي رشد انگل ها را مي‌گيرد. زنبورهاي عسل هم براي دور نگاه داشتن قارچ و ميکروب در کندوهاي خود از صمغ درخت استفاده مي‌کنند. پديده‌ عجيب ديگري نيز در مکزيک مشاهده شده است. در آنجا گنجشک‌ها ته‌سيگار جمع‌آوري مي‌کنند و آنها را براي راندن کنه‌سانان در لانه خود قرار مي‌دهند. پژوهشگران در مقاله مربوط به اين موضوع در مجله «Science» به اهميت بررسي بيشتر در مورد شيوه‌هاي مورد استفاده‌ حيوانات براي مقابله با بيماري تاکيد کرده‌اند. زيرا گياهاني که حيوانات از آنها به عنوان دارو استفاده مي‌کنند، مي‌توانند منبع خوبي براي کشف داروهاي جديد باشند.

منبع: نشریه سپید شماره ۳۴۷