کمک کنید تا حسادت نکند

[zoh_reh]

کمک کنید تا حسادت نکند

---

ورود نوزاد دوم به خانواده برای كودك اول، بحران بزرگی را به وجود میآورد اما بر اساس چگونگی رفتار والدین با فرزند بزرگتر، ممكن است او حسود و كینه‌توز بار آید یا مهربان و دور از حسد. از این رفتار مطلعید؟

---

او كه تا آن زمان مورد توجه والدین بوده است با آمدن نوزادی دیگر موقعیتش را در خطر می‌بیند و احساس ناخوشایندی پیدا می‌كند. از یك طرف دوست دارد به او بپیوندد و از طرفی احساس می‌كند جایگاه خود را از دست داده است. حالا برادر یا خواهر جدید، مركز توجه والدین شده است. پس روی تخت او می‌خوابد، اصرار دارد شیشه شیر را او در دهانش بگذارد، نوزاد را در بغل گرفته، محكم می‌فشارد و...

هیجان حسادت در 14، 15 ماهگی كاملاً دیده شده است. یعنی اگر مادر یك نوزاد 14 ماهه، نوزاد دیگری را در آغوش بگیرد، نوزاد خودش واكنش نشان می‌دهد.
گاهی اوقات حسادت خود را به صورت تغییر رفتار خود نشان می‌دهد. مثلاً رختخواب خود را تر می‌كند یا به مكیدن شست خود مبادرت می‌ورزد و گاهی اوقات از خوردن غذا خودداری می‌كند یا از برخورد با اشیاء ترس نشان می‌دهد. از جمع، گوشه‌گیری و تظاهر به بی‌اعتنایی می‌كند، با رقیب خود دشمنی و بدرفتاری می‌كند و از شخص مورد علاقه دوری می‌كند.
هدف بچه‌ها از اجرای این گونه اعمال، جلب توجه مادر و منحصر نمودن علاقه و محبت او به خویشتن است. در حقیقت آن‌ها از این وسیله دفاعی برای برخورد با موقعیت نامطلوب استفاده می‌كنند.
حسادت در میان بچه‌ها در سال‌های سوم و چهارم زندگی بیش از سایر اوقات است.

چند توصیه برای رفتار با فرزندی كه به نوزاد جدید حسادت می‌كند:
1- این كه كودك 5 ساله به نوزاد حسادت كند امری طبیعی است. او مجبور است شرایط جدیدی را تحمل كند. از این پس در هر آنچه داشته، باید با دیگری شریك شود؛ پس احساس او را درك كنید. به هیچ وجه نباید با رفتارمان آن حس حسادت را تقویت كنیم.
2- او را در فعالیت‌های مربوط به شیرخوار شركت دهید تا احساس طرد شدن نكند. مثلاً او را با مسئولیت نگهداری نوزاد درگیر كنید، از او بخواهید پوشك نوزاد را برایتان بیاورد. وقتی شما در اتاق نیستید او را سرگرم كند. هنگامی كه نوزاد گریه می‌كند آرام به پشت نوزاد بزند و او را ساكت كند.
3- اگر اصرار دارد نوزاد را در آغوش بگیرد با رعایت نكات ایمنی این اجازه را به او بدهید. به او یاد بدهید چگونه نوزاد را بغل كند و در طول روز بگذارید نوزاد را در آغوش بگیرد.
4- رفتارهای مناسب كودك را تشویق كنید؛ مثلاً بگویید از این كه در عوض كردن لباس كوچولو به من كمك كردی متشكرم، تو خیلی خوب به من كمك می‌كنی.
5- زمانی را در طول روز به فرزند اول اختصاص دهید و حتی سعی كنید چند دقیقه با او تنها باشید. احساس خود را به او نشان دهید و بگویید كه دوستش دارید تا او نیز احساسات خود را برای شما بیان كند. حتی زمانی خیلی كوتاه او را در آغوش بگیرید. اگر عادت داشته روی زانوی شما بنشیند باز هم این امكان را در اختیارش قرار دهید.
6- واكنش‌های نوزاد را برایش توصیف كنید، مثلاً بگویید: او دوست دارد تو به‌آرامی با او رفتار كنی. این توضیحات موجب بهتر شدن روابط بین آنان و لذت بردن از وجود یكدیگر خواهد شد.




7- توصیه‌ای كه به والدین می‌شود، این است كه قبل از تولد فرزند دوم تمام مسائل را برای بچه اول توضیح دهند و اثرات مثبت برادر و خواهر داشتن و اثرات منفی تنهایی را برایش بیان كنند.
8- بعد از تولد فرزند دوم این مسئله را رعایت كنند كه تمام حواس‌ها و ذهن‌ها عطف به بچه دوم نشود و در تمام كارها از بچه اول كمك گرفته و او را در بزرگ كردن بچه دخیل كنند. از طرف دیگر زمانی كه خانواده و بستگان شما فرزند جدید را ملاقات می‌كنند به آن‌ها یادآوری كنید كه به كودك بزرگ‌تر نیز توجه كنند.
9- اهمیت دادن به كودك و نظرخواهی از او این احساس را در كودك به وجود می‌آورد كه هنوز برای خانواده‌اش عزیز و محترم است و احساس بزرگی می‌كند.
10- اگر كودك بزرگ‌تر اشتباه جزئی كرد چشمپوشی كنید و اگر عمداً یا غیر عمد به نوزاد ضرر زد، مناسب و معقولانه رفتار كنید و به خاطر داشته باشید كه دعوا كردن او فقط باعث ازدیاد حسادتش می‌شود. فرض كنید كودك 4 ساله شما به طور عمد دستش به چشم نوزاد خورده و او گریه می‌كند. شما می‌توانید در حال بغل كردن نوزاد به كودك 4 ساله خود بگویید: حتماً حواست پرت شده بود كه مواظبش نبودی، درسته؟ حالا بیا كمك كن ببینم به چشم او آسیبی خورده یا نه. وقتی كودك ببیند كه شما او را از خود نمی‌رانید و با منطق با او صحبت می‌كنید، می‌فهمد كه دلیلی برای حسادت وجود ندارد.
11- او را از خود دور نكنید. مثلاً والدینی كه برای سهولت كار خود، فرزند بزرگ‌ترشان را برای مدت طولانی پیش پدربزرگ و مادربزرگ یا پیش هر آشنای دیگری می‌فرستند تأثیر مخربی روی رفتار خود بر جای می‌گذارند. البته خیلی خوب است كه والدین از كمك نزدیكان هم بهره بگیرند اما تمام كودكان حق دارند نزد والدین خود زندگی كنند و نباید آن‌ها را از حقشان دور كنید.

12- پدر خانواده هنگامی كه وارد خانه می‌شود، بلافاصله سراغ نوزاد نرود بلكه ابتدا به سوی فرزند بزرگ‌تر رفته، پس از كمی بازی و صحبت با او نزد نوزاد برود و در بدو ورود هرگز از فرزند اول سۆال نكنید حال نوزاد چطور است؟
13- در حضور فرزند اول نباید فرزند دوم را زیاد ناز و نوازش كرد. باید مراقب باشید كه هنگام صحبت با فرزند بزرگ‌تر زیاد او را نصیحت نكنید كه «تو بزرگ‌تر هستی، تو باید رعایت كنی، تو باید همیشه گذشت كنی و...» چرا كه این صحبت‌ها ممكن است فرزندان اول را كمی آزرده كند.
14- مواظب باشید تا نشانه‌های اضطراب را در كودكان بموقع تشخیص دهید. نشانه‌هایی مثل ناخن جویدن، مكیدن انگشت، شب‌ادراری، لكنت زبان، بیقراری و پرخاشگری، ترس، كابوس و... اگر در او دیده شوند باید دید از چه موقع و به چه مدت به وجود آمده
در بیشتر موارد، این نشانه‌ها با ورود نوزاد شروع شده یا شدت یافته‌اند. این نشان می‌دهد والدین نتوانسته‌اند كودك خود را با ورود نوزاد سازگار كنند و باید رفتار خود را تعدیل كنند یا حتی در صورت لزوم با یك مشاور صحبت كنند.

تبیان