ترمزهای abs

[مجید موحد]

abs

---

مواردايمني در كشورهاي توسعه*يافته جهان از اهميت فوق*العاده*اي برخوردار است به طوريكه كوچك*ترين خبري در خصوص ضعف ايمني خودرويي بر فروش آن تاثير فراواني دارد.

اما به نظر مي*رسد با وجود اينكه آمار تصادفات، ايران رادر رتبه دوم جدول جهاني قرار مي*دهد خودروسازان و خريداران خودرو به اين مواردآشنايي يا توجه كمتري دارند.

سيستم*هاي نوين ترمز مانند abs،esp و ebd با افزايشپايداري و فرمان*پذيري و... در زمان حادثه تا 40درصد از بروز تصادفات جلوگيريمي*كند.

ولي متاسفانه بسياري از خودروهايي كه در كشورهاي ديگرتجهيزات ايمني مثل abs و ايربگ توليد مي*شوند ازجمله ريو، در ايران براي كاهش هزينه*هاي توليد حذف و فقط در صورت سفارش مشتري برروي خودرو قرار مي*گيرند.

ويژگي مهم خودروهاي مجهز به سيستم ترمز ضد قفل يا ضدلغزش معروف به abs اين است كه از قفل شدن چرخ*ها حتيهنگامي كه راننده پدال ترمز را تا انتها فشار مي*دهد، جلوگيري مي*كند و مانع ازانحراف خودرو مي*شود.

به اين ترتيب مي*توان هنگام ترمزگيري خودرو را كنترلكرده و از موانع با اطمينان عبور كرد.

پيشرفت اين تكنولوژي به حدي رسيده است كه در هر لحظه بااستفاده از تناسب سرعت لاستيك*ها و كنترل آن، تعادل خودرو حفظ مي*شود.

سيستم ترمزهاي هيدروليك و abs*

ترمزهاي هيدروليك از سيستم*هاي مطمئن* ترمز محسوبمي*شود. اما اين سيستم در ابتدا داراي عيب*هاي بزرگي بود. اگر هر گاه به دليلي،شكستگي جزئي در يكي از لوله*هاي ترمزها به وجود مي*آمد در اثر نشت مايع ترمز ياوارد شدن هوا در سيستم، تمام سيستم ترمز از حالت فعاليت خود بيرون آمده و خطرآفرينمي*شد.

براي از ميان برداشتن اين عيب، خودروسازان و شركت*هايتوليد*كننده سيستم*هاي ترمز مجبور به تقسيم كردن نيروي ترمز از طريق فشار هيدروليكبه دو بخش شدند. يكي از اين بخش*ها به چرخ*هاي جلو و ديگري به بخش*هاي عقب فشاروارد مي*آورد طراحي و توليد اين سيستم جديد بسيار مثبت بود، ولي به نظر مي*رسيدآنچنان از خطرات احتمالي آن نمي*كاست، چرا كه در اين صورت ايجاد شكستگي درلوله*هاي ترمز جلو و قفل يا بلوكه*كردن چرخ*هاي عقب، خودرو به شدت به دور خودچرخيده و از كنترل خارج مي*شد.

اما سوئدي*ها راه*حل اين مشكل را پيدا كردند. كمپاني(ساب) saab ترمزهاي هيدروليك دو كاناله بهصورت ضربدري را طراحي و توليد كرد به اين صورت كه چرخ سمت راست جلو به همراه چرخ*سمتچپ عقب از يك كانال و چرخ سمت چپ جلو به همراه چرخ سمت راست عقب از كانال ديگرتغذيه مي*شدند.

ولي كمپاني**هاي خودروسازي ولوو و بي*ام*و بر روي طرحنسبتا بهتري كار كردند به اين ترتيب كه با هر دو چرخ جلو هر كدام از يك كانالتغذيه مي*شدند چرخ*هاي عقب نيز از كانال مستقلي بهره مي*بردند. در اين صورت در اثربروز اشكال يا شكستگي در يكي از لوله*هاي هيدروليك چرخ*ها تنها همان چرخ بود كهقابليت ترمزگيري را از دست مي*داد و در كنترل خودرو اشكال عمده**اي پيش نمي*آمداما سيستم ترمز در خودروها نيز در دنيا به سرعت ديگر بخش*ها رشد داشت و خوشبختانهدر حال حاضر ترمزهاي سه و چهاركاناله ضد بلوكه abs در بيشتر خودروها به صورت استاندارد وجود دارد.

طرز كار ترمز abs

ترمزهاي abs در بيان سادهدستگاهي الكترونيكي هستند كه در هنگام ترمزگيري باكنترل فشار (قطع و وصل كردنفشار) هيدروليك در كسري از ثانيه ارتباط لنت را با ديسك يا كاسه برقرار و قطعمي*كنند و تكرار سريع و مداوم اين عمل باعث از ميان رفتن حالت بلوكه كردن يا قفلكردن ترمزها مي*شود.

اهميت اين گونه ترمزها نيز بيشتر در سطوح خيس و لغزندهيا ترمزگيري در سرعت*هاي بالا بيشتر نمايان مي*شود. در اين گونه موارد راننده ازكنترل كامل بر روي وسائل نقليه خود برخوردار است و اما شايد بتوان گفت تنها نكتهمنفي در مورد ترمزهاي abs صداي نسبتاشديد آنها در هنگام ترمزگيري بر روي سطوح بسيار لغزنده است.

اين صداي لرزان كه به درون كابين نفوذ مي*كند و زير پدالترمز حس و شنيده مي*شود راننده*اي را كه تجربه ترمزگيري در اين شرايط ندارد بهاشتباه مي*اندازد كه احتمالا قسمتي از سيستم ترمز خودرواش در حال خرد شدن است و بههمين دليل راننده ممكن است به اشتباه از فشار پاي خود بر روي پدال ترمز بكاهد.

به تازگي استفاده از سيستم*هاي كمكي و تقويت كنندهالكترونيكي و مكانيكي نيز براي هر چه بهتر كردن فعاليت ترمزها بر روي انواعخودروهاي جديد به كار گرفته مي*شود اين سيستم*ها با وارد آوردن اندك فشاري به پدالترمز فعال شده و بهترين نتيجه را در اختيار راننده قرار مي*دهد.

ترمزگيري صحيح با abs

در شرايط بحراني (مواجه شدن با موانع) فورا پدال كلاچ راگرفته و با تمام نيرو به طور مداوم روي پدال ترمز فشار دهيد.

در اين زمان abs شروع به كاركرده و شما قادر خواهيد بود خودروي خود را در مسير دلخواه هدايت كرده و از برخوردبا موانع جلوگيري كنيد.

دو قانون مهم هنگام ترمزگيري با سيستمabs

1 -فورا كلاچ را بگيريد و با تمام نيرو روي پدال ترمز بهطور مداوم فشار دهيد.

2 -با وجود ترمزگيري كامل، خودرو را در مسير دلخواههدايت كنيد.

لامپ هشدار دهنده abs

از ويژگي*هاي اصلي سيستم abs اين است كه دايما خود را به صورت الكترونيكي كنترل مي*كند.

روي صفحه نمايش دهنده*ها مقابل راننده يك لامپ هشداردهنده وجود دارد كه روي آن كلمه anti-lock نوشتهشده است.

هر گاه اشكالي در عملكرد سيستم abs ايجاد شود اين لامپ روشن خواهد شد.

هنگام روشن شدن خودرو اين لامپ حدود چهار ثانيه روشنخواهد شد كه در اين زمان سيستم مشغول كنترل كردن خود است.

در صورت خاموش شدن لامپ سيستم عملكرد صحيح خود را داشتهو در غير اين صورت روشن ماندن لامپ هشدار دهنده چه قبل از حركت و چه هنگام حركتخودرو راننده را از بروز اشكال آگاه خواهد كرد.

مزاياي سيستم abs

سيستم ترمز مجهز به abs قادر است وضعيت ايمن*تري را براي خودرو ايجاد كند.

كاهش خط قرمز افزايش پايداري خودرو در جاده*هاي لغزندهافزايش كنترل فرمان كاهش اثر شرايط متفاوت جاده بر روي لاستيك*ها، كاهش* مقدارلرزش لاستيك و سيستم تعليق در ترمز و پايداري خودرو در جاده*هاي ناهمگن به هنگامترمز شديد از فوايد اين سيستم است.

نكات ايمني

با اين كه سيستم abs داراي ايمني بالايي است، ولي وجود آن در خودرو نبايد باعث سرپيچي رانندهاز رعايت مقررات رانندگي به خصوص سرعت*هاي غيرمجاز، رعايت نكردن فاصله ايمني وسرعت مناسب در پيچ*ها شود.

به عبارت ديگر بهره*مندي از سيستم*هاي ايمني به معنايناديده گرفتن ايمني نيست.

انجام تغييرات شخصي در خودرو (مثلا ترمز، بدنه*ها و ياچرخ*ها) مي*تواند بر عملكرد سيستم abs تاثير منفيبگذارد.

با وجود اين در حال حاضر سيستم ترمزabs مطمئن**ترين ترمزي است كه تكنولوژي آن در صنعتخودروي ما وارد شده است و شايد روزي شاهد باشيم كه با بالا رفتن تقاضاي عمومي برايخودروهاي مجهز به ترمز abs اعمال فشار ازسوي راهنمايي و رانندگي ديگر خودرويي بدون ترمز abs توليد و عرضه نشود.