نيازهاي نوجوانان

[Almas Parsi]

نيازهاي نوجوانان روان شناسان از نيازهاي انسان فهرست‌هاي متنوّع و متعددي ارائه داده‌اند. مربيان و معلمان گرامي در مسير شناخت و هدايت نسل نوجوان و جوان نيازهاي آنان و کيفيت برآورده شدن آن نيازها را نبايد فراموش کنند بلکه بايد خواسته‌هاي آنها را بشناسند و در جهت سازندگي آنان بکوشند. از طرفي بايد راهي را برگزينيم که آنها براي برآورده شدن نيازهايشان اقدام نمايند و هم براي توقعاتشان حدّ و مرزي قائل گردند. نيازهاي نوجوانان، گوناگون و متعدد است و ما در اينجا به برخي از تقسيم‌بندي‌هاي نيازها که توسط روان شناسان ارائه شده است اشاره مي‌کنيم. ((موري)) کليه نيازها را به دو دسته تقسيم مي‌کند: 1- نيازهائي که منشاء دروني دارند مانند نياز به آب و هوا، نيازهاي جنسي، نياز به دفع و تخليه و اجتناب از آسيب و درد. 2- نيازهايي که منشاء ذهني و فکري دارند مانند نياز به موفقيّت، هويت، استقلال، وابستگي، کمال‌طلبي و ... ((فرويد)) معتقد بود که بشر داراي دو نوع غريزه اساسي است: 1- غريزه زندگي: شامل نيازهاي جنسي و حفظ نفس. 2- غريزه مرگ: شامل گرايش‌هاي خود آزاري و خودکشي، احساسات پرخاشگرانه و خصمانه نسبت به ديگران. ((آلفرد آدلر)) گرايش به داشتن پايگاه اجتماعي را برجسته‌ترين نياز انسان مي‌‌داند به نظر او مردم مي‌خواهند مهمّ و انديشمند باشند و بيشتر فعاليّت‌هاي آنها اختصاص به رفع اين نياز دارد. ((هربرت کارل)) معتقد است که حفظ و نگهداري و نيز ارتقاء و اعتدال انسان از طريق ارضاء چهار نياز اصلي تأمين مي‌گردد. 1- نياز به امنيت فيزيکي. 2- نياز به امنيت عاطفي. 3- نياز به پيشرفت و موفقيت. 4- نياز به پايگاه اجتماعي. ((مزلو)) در يک طبقه‌بندي منطقي‌تر و پيشرفته‌تر، کمال طلبي را عالي‌ترين مرحله از نيازهاي انساني مي‌‌داند. او طبقه‌بندي نيازها را در پنج سطح از پايين‌ترين تا بالاترين سطح به اين شرح ارائه مي‌دهد. 1- نيازهاي فيزيولوژيک مانند گرسنگي، تشنگي، جنس و ... 2- نياز به امنيت مانند نياز به ثبات، نظم و ايمني. 3- نياز به دوست داشتن و تعلّق داشتن مانند نياز به محبت، ابراز وجود و هميشگي با ديگران. 4- نياز به عزّت نفس مانند نياز به احترام و موفقيّت و اعتبار و حيثيّت و ... 5- نياز به کمال‌طلبي که بالاترين مرحله از نيازهاي انساني است. نوع فهرست‌بندي اين نيازها از اهميّت خاصي برخوردار است زيرا به نظر مي‌رسد که با رشد و تکامل هنجار فرد و هماهنگ است. از طرفي نيل تدريجي به عالي‌ترين مرحله از نيازها بستگي به خود فرد و نيز ويژگي‌هاي جامعه‌اي که در آن زيست مي‌کند دارد. مربيان و معلمان هنگام تجزيه و تحليل رفتار دانش‌آموزان بايد فهرستي از اين نيازها را در ذهن داشته باشند تا بتوانند تحليلي درست از رفتارها، انگيزه‌ها و علّت‌ها ارائه نمايند. نيازهاي جوانان و نوجوانان گسترده و متنوع است و داراي زيرمجموعه‌هاي فراواني است که در اين بحث نمي‌گنجد. 1- نيازهاي زيستي 2- نيازهاي رواني 3- نيازهاي اقتصادي 4- نيازهاي فرهنگي 5- نيازهاي عقيدتي 6- نيازهاي اجتماعي، سياسي 7- نياز به شناخت ارزش‌ها و موقعيّت‌ها علاوه بر نيازهاي کلِّي، فيزيکي، اجتماعي، رواني و ... هر فرد عاداتي را هم فرا مي‌گيرد. اين عادات داراي نيروي خاصي است و هماهنگ با يک نياز اساسي نيز عمل مي‌کند مثلاً شخصي که ياد بگيرد فوتبال بازي کند و با مطالعه کند داراي نيازهائي است که با شخص ديگري که اين عادات خاص را فرا نگرفته متفاوت است. چنين است که هنگام تحليل و درک شناخت اينکه چرا دانش‌آموزان برانگيخته مي‌شوند تا کاري انجام دهند مربّي بايد نيازهاي اساسي و عادات و رغبت‌هاي فرد را مورد توجّه قرار دهد. چگونگي عملکرد نيازها اگر نيازي طرح گردد و ارضاء نشود فرد احساس ناآرامي و بي‌قراري مي‌کند و اين تنش باعث عدم تعادل در فرد مي‌گردد تا اينکه براي بر طرف کردن اين حالت به فعاليّت با هدف مشخصي بپردازد و با اين فعاليّت تعادل را در خود بوجود آورد مثلاً: فرد گرسنه در جستجوي غذا برمي‌آيد. فرد خسته آرزوي استراحت مي‌کند. فردي که به او بي‌توجه شده است در تلاش جلب توجّه و رسيدن به پايگاه اجتماعي برمي‌آيد. زماني که نيازي برآورده شد يک حالت موقت از آرامش و تعادل در فرد بوجود مي‌آيد و فعاليّت در جهت مورد نظر متوقف مي‌شود. منبع : سلامت نیوز