چگونگی روابط دختر و پسر از دیدگاه قرآن و روایات

[Almas Parsi]

چگونگی روابط دختر و پسر از دیدگاه قرآن و روایات



در زمینه چگونگی روابط دختر و پسر از دیدگاه قرآن و روایات به اینجا رسیدیم که در ایجاد و شکل گیری رابطه ای نا درست مجموعه عواملی موثر است که می توان از میان آنها به نگاه نا مناسب و خود آرایی اشاره کرد . در این مقاله سعی داریم دیگر زمینه های ایجاد ارتباطی نا متعادل را بررسی کنیم و راهکارهایی را برای پیشگیری از آن برای شما بازگو کنیم.
1- طنازی در سخن: یعنی زنان در برابر مردان آهنگ سخن گفتن را نازك و لطیف كنند، تا دل او را دچار ریبه و خیال های شیطانی نموده شهوتش را برانگیزانند و در نتیجه آن مردی كه در دل بیمار است به طمع بیفتد . منظور از بیماری دل نداشتن نیروی ایمان است، آن نیرویی كه آدمی را از میل به سوی شهوات باز می دارد. (1) قرآن كریم برای جلوگیری از روابط ناسالم میان زنان و مردان می فرماید: "نازك و نرم با مردان سخن مگوئید مبادا آنكه دلش بیمار است به طمع افتد بلكه درست و نیكو سخن بگویید."(احزاب. 32) تاثیر كلام به قدری است كه مولای متقیان از سلام كردن به زنان جوان خودداری می كند و می فرماید: "می ترسم از این كه صدای آنها مرا خوش آید و از اجرم كاسته شود."(2)


سخن معمولی و مستقیم بگویید، سخنی كه شرع و عرف اسلامی (نه هر عرفی) آن را بپسندد و آن سخنی است كه تنها مدلول خود را برساند، نه اینكه كرشمه و ناز را بر آن اضافه كنید
2- تأخیر در ازدواج: زن و مرد، مكمل نیازهای روحی و روانی یكدیگرند و هر یك بدون دیگری احساس فقر و نیاز می نماید. زن به دنبال تقدیس از جانب مرد و در آرزوی این است كه تنها ملكه كاخ عشق و محبتش باشد. (3) و به قول ویل دورانت: زن فقط وقتی زنده است كه معشوق باشد و توجه كردن به او مایه حیات اوست. (4) و مرد نیازمند كسی است كه قلبش برای او بتپد و با گرمی نگاه و كلام پرمهرش، او را در مواجهه با ناملایمات زندگی امید بخشد و خلاصه اینكه "هر یك از ما، در جدایی فقط نیمه ای از انسان است و همیشه نگران آن نیم دیگر است"(5) تا زمانی كه دختر و پسر جوان این نیاز فطری را از راه ازدواج تأمین نكرده و به آرامش روانی نرسیده باشند در معرض خطر هستند. لذا رسول خدا(ص) فرمود: آن كس كه ازدواج كند نیمی از دینش را حفظ كرده است." (6)



3- بستر اجتماعی: یك عامل بسیار مهم در ایجاد چنین روابطی، وجود زمینه ای اجتماعی و گاه پنهان در میان جوانان است. اگر در جامعه جوان چنین افكاری رایج شود كه داشتن دوست پسر و یا دوست دختر، نشانه قدرت و جاذبه اجتماعی است و یا این اندیشه كه داشتن چنین روابط، نشانه بزرگ شدن است و یا پیداكردن دوست برای یكدیگر را بخشی از پیمان دوستی به شمار آورند، روز به روز بر میزان این روابط افزوده خواهد شد. برای رهایی از این زمینه فساد راهكارهایی وجود دارد كه عبارتند از:


الف - اصلاح فرهنگ جامعه: اگر چنین افكاری در جامعه رسوخ كرده باشد بر مسئولین فرهنگی جامعه واجب است كه تمام امكانات و تلاش خود را در اصلاح فرهنگ جامعه به كار بگیرند زیرا تا فرهنگسازی درست صورت نگیرد خرده كارها نتیجه مطلوب را به همراه نخواهد داشت.


ب - دقت در انتخاب همنشین: باید راههای صحیح دوست یابی را آموزش داد تا جوانان با دید باز و اندیشمندانه همنشین و دوست خود را انتخاب نمایند.


رسول خدا(ص) می فرمایند: "دین و منش هر شخصی، متناسب با دوست و همراه است." (7)
4- مرحله رشد: اریكسون سن 12 - 20 سالگی را مرحله احساس هویت در مقابل سردرگمی هویت می داند و می گوید مشكل این دوره خطر آشفتگی نقش به ویژه هویت جنسی و شغلی نوجوان است. در بعضی موارد جوانانی كه قادر به رو در رویی با سردرگمی نقش جنسی و شغلی خود نیستند، هویتی منفی را انتخاب می كنند و به هویت ها و نقش هایی متكی می شوند كه به صورت نامطلوب ترین و خطرناك ترین اعمال به آنها عرضه شده است(8) یكی از این رفتارهای جایگزین، برقراری ارتباطهای ناسالم است.برای پیشگیری از بروز این مشكل، باید به نوجوان و جوان در هویت یابی كمك كرد تا بتواند برای خویشتن، تصویری رضایت بخش و امیدآفرین به دست آورد. عمل انسان مترتب بر شاكله او است به این معنا كه عمل هرچه باشد مناسب با اخلاق آدمی است پس شاكله یا هویت نسبت به عمل، نظیر روح جاری در بدن است. (9) بنابراین بر والدین و مسئولین تعلیم و تربیت واجب است كه در راه "هویت یابی جنسی" به جوانان كمك كنند تا تصویر روشنی از جنسیت خود و نقش های مربوط به آن، برخوردهای اجتماعی و دوستی دختران و پسران و عشق و امثال آن پیدا كنند.


5- عدم تقید خانواده به مسائل دینی: جوانان اولین برخوردها و معاشرت های ناسالم و مختلط را در خانه تجربه می كنند.فرهنگ خانواده است كه حد و مرزها را به فرزندان می آموزد. لذا قرآن كریم می فرماید: "ای مومنان! خود و خانواده خویش را از آتش دوزخ نگاه دارید."(تحریم. 6) یعنی خود و زن و بچه خود را تعلیم خیر دهید و ادب نمایید. (10) و در نگهداری خانواده همین بس كه به آنها امر كنید بدان چه كه خدا امر كرده و نهی كنید از آنچه خدا نهی كرده است. (11)


اگر خانواده ها حدود شرعی را در روابطشان مراعات نكنند، دیگر چه انتظاری از جوانان با آن شرایط روحی و هیجانی می توان داشت
6- بی توجهی به نیازهای جوانان در خانه: جوانان به محبت، برقراری صمیمیت، تنوع، تفریح و هر چیزی كه شور و نشاط آنان را حفظ كند، نیازمند هستند. اگر والدین این نیازها را تأمین نكنند، خود آنان دست به كار می شوند و از آنجا كه معمولا جوانان شتابزده و ناپخته عمل می كنند، از هر طریقی برای رفع نیاز خود اقدام می كنند. نكته دیگری كه باید به آن توجه داشت، پرهیز از بیكاری است. خداوند متعال به پیامبر گرامی اسلام(ص) توصیه می فرماید: "هنگامی كه از كار مهمی فارغ شدی خود را به كار دیگری مشغول كن"(انشراح. 7) والدین باید برای اوقات فراغت جوانان خود برنامه داشته باشند. فعالیت های اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و تفریحی علاوه بر اینكه آنها را از بسیاری از فسادها حفظ می كنند، در رشد ابعاد مختلف جوان موثر است. والدین در برخورد با جوانان باید طریق اعتدال را پیش بگیرند و از هرگونه افراط، تفریط، برخورد خشك، خشن و انعطاف ناپذیر خودداری كنند. و در ضمن نظارت و كنترل نامحسوس بر رفت و آمد و رفتارهای آنان، شخصیت و حریم خصوصی آنان راحفظ نمایند زیرا اگر شخصیت او از بین برود و عزت و كرامتی نداشته باشد، هیچ امید خیری در او نیست. (12) و از سرزنش و ملامت نیز پرهیز كنند كه آتش لجاجت را در آنان شعله ورتر می كند. (13)


پی نوشت:


1) المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ج 16، ص. 461


2) شیخ حر عاملی، آداب معاشرت، ص. 67


3) مرتضی مطهری، نظام حقوق زن در اسلام، ص. 148


4) ویل دورانت، لذات فلسفه، ص. 141


5) ابوالقاسم مقیمی حاجی، جوانان و روابط، ص 7، به نقل از لذات فلسفه. 122


6) میزان الحكمه، ج 4، ص 272، حدیث. 7807


7) میزان الحكمه ، ج 5، ص 297، حدیث. 10221


8) روانشناسی رشد (2) ، دفتر همكاری حوزه و دانشگاه، ص. 782


9) المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ج 13، ص. 262


10) الدر المنثور، ج 6، ص. 244


11) كافی، ج 5، ص. 62


12) شرح غرر و درر، آمدی، ج 1، ص. 394


13) میزان الحكمه ، ج 8، ص 485، حدیث. 17831