مثانه بیش فعال

[سونای]

آقای دکتر صفری نژاد، ارولوژیست؛


مثانه بیش فعال

مثانه بیش فعال عبارت است از انقباضات ناگهانی و غیرقابل کنترل عضلات جدار مثانه.مثانه بیش فعال دارای دو خصوصیت عمده است:1. انقباض ناگهانی2. انقباض غیرقابل کنترل. احساس ادرار کردن در مثانه بیش فعال غیر قابل توقف است، این در صورتی است که مثانه ممکن است فقط حاوی چند میلی لیتر ادرار باشد




مثانه طبیعی به علت خاصیت ارتجاعی که دارد با پرشدن به تدریج متسع می شود، بدون این که فشار داخل آن بالا رود. وقتی حجم ادرار موجود در مثانه به یک اندازه معینی رسید با منقبض شدن عضلات جدار مثانه احساس ادرار کردن به فرد دست می دهد ولی باز انسان می تواند انقباضات مثانه را مهار کند تا در یک موقعیت مناسب مثانه خود را خالی کند. این فرایند می تواند دستخوش تغییرات زیادی قرار گیرد.


مثانه بیش فعال چیست؟
مثانه بیش فعال عبارت است از انقباضات ناگهانی و غیرقابل کنترل عضلات جدار مثانه؛
یعنی مثانه بیش فعال دارای 2 خصوصیت عمده است:
1. انقباض ناگهانی
2. انقباض غیرقابل کنترل.
این بیماران بلافاصله اگر نتوانند خود را به جای مناسب جهت تخلیه مثانه برسانند، دچار درجاتی از بی اختیاری ادراری خواهند شد. مثانه بیش فعال شدت و ضعف دارد، گاهی مثانه مثلا مثانه با 50 میلی لیتر ادرار دچار انقباض می شود و شدت تکرر ادرار در این افراد عاصی کننده است، طوری که از شدت تکرر ادرار قادر به خارج شدن از خانه نیستند و گاهی این شدت متوسط است، مثلا بیمار از صبح تا ظهر 10 بار به دستشویی می رود. احساس ادرار کردن در مثانه بیش فعال غیرقابل توقف است و این در صورتی است که مثانه ممکن است فقط حاوی چند میلی لیتر ادرار باشد.



علل مثانه بیش فعال کدام ها هستند؟
مثانه بیش فعال ناشی از اسپاسم یا انقباض عضلات جدار مثانه است. انقباض عضلات جدار مثانه توسط اعصاب مثانه اتفاق می افتد. در حقیقت مثانه بیش فعال یک بیماری عصب و عضله جدار مثانه است. انقباض و انبساط عضلات جدارمثانه تحت کنترل سیستم عصبی است. معمولا وقتی 300 میلی لیتر ادرار در مثانه جمع شود، سیگنال ها از مثانه به سیستم عصبی می روند و سبب انتقباض هماهنگ عضلات جدار مثانه می شوند. در سر راه ادرار یکی در گردن مثانه و دیگری در مجرای ادرار یک اسفنکتری وجود دارد که از ریزش ادرار جلوگیری می کنند. در حالت طبیعی مثانه تا 600 میلی لیتر ادرار را می تواند در خود جای دهد.
بیماری های شایع که سبب مثانه بیش فعال می شوند، عبارتند از:
• آسیب به نخاع شوکی
• سکته مغزی
• بیماری پارکینسون
• بیماری آلزایمر
• بیماری ام اس
• دیابت در بعضی موارد
• عفونت طول کشیده مثانه
• از بین رفتن خاصیت ارتجاعی عضلات جدار مثانه مثلا به علت بیماری سل
• سنگ مثانه
• تومور مثانه
• جراحی پروستات در مردان
• حاملگی های متعدد در زنان
علایم مثانه بیش فعال کدام ها هستند؟
علایم اصلی مثانه بیش فعال عبارتند از:
• تکرر ادرار
• احساس فوریت به ادرار کردن
• تکرر ادرار شبانه
• بی اختیاری ادراری فوریتی (یعنی اگر بیمار نتواند به فوریت مثانه خود را خالی کند، دچار بی اختیاری ادراری می شود).
مثانه بیش فعال سبب ایجاد مشکلات اجتماعی، شغلی، روانی، فیزیکی و جنسی می شود. این افراد با شروع رابطه زناشویی بلافاصله احساس فوریت به ادرار کردن پیدا می کنند.
مثانه بیش فعال را چگونه می توان تشخیص داد؟
برای تشخیص مثانه بیش فعال از مجموعه ای از موارد زیر می توان استفاده کرد:
• اخذ شرح حال از بیمار که خیلی کمک کننده است.
• انجام آزمایش و کشت ادرار
• تست یورودینامیک یا همان نوار مثانه که در مورد حجم مثانه، قابلیت انقباضی آن و فشارهای داخل مثانه و مجرای ادرار کمک زیادی می کند.
• سیستوسکوپی که با آن می توان به دقت مثانه و مجرا و ضایعات احتمالی در داخل آن مثل سنگ و تومور را تشخیص داد.
درمان مثانه بیش فعال:
برای درمان مثانه بیش فعال راه های درمانی زیادی وجود دارد و بسته به شرایط بیمار می توان از مجموعه ای از آن ها استفاده کرد:
• آموزش مثانه: بیمار آموزش داده می شود که چگونه در مقابل احساس فوریت به ادرار کردن مقاومت کند.
• برنامه برای خالی کردن مثانه: مثلا در ابتدا به بیمار گفته می شود که هر 2 ساعت مثانه خود را خالی کند و رفته رفته این مدت زیاد می شود.
• ورزش عضلات کف لگن
• دارو درمانی: برای درمان مثانه بیش فعال داروهای بسیار موثری وجود دارند که به بیمار کمک می کنند به زندگی طبیعی برگردد.
یک عده اقداماتی وجود دارند که بیمار می تواند در منزل برای کاهش مثانه بیش فعال انجام دهد:
• اگر وزن شما زیاد است باید آن را کاهش دهید.
• از مصرف زیاد کافیین (چای و قهوه) خودداری کنید.
• از شکلات، غذاهای تند، آجیل و نوشیدنی های گازدار کمتر استفاده کنید.
عوارض مثانه بیش فعال کدام ها هستند؟
• عفونت ادراری
• تحریک پوستی و زخم شدن آن به علت ادرار
• عفونت پوستی
• سنگ مثانه
افتادن و شکستگی به علت عجله در رساندن خود به دستشویی



منبع : هفت سیب