همیشه ذهن مادران باردار با این اندیشه مشغول است كه چه كنم جنین سالمی داشته باشم و این نگرانی جزئی از فرآیند مادر‌شدن است. او فكر می‌كند چكار كند جنین داخل شكمش دچار مشكل نشود و اگر صاحب كودكی با نقایص مادرزادی شود، خود را سرزنش و فكر می‌كند مرتكب اشتباه خاصی شده است.در مورد تغذیه در بارداری، توصیه‌های فراوانی در عرف وجود دارد، اما واضح است مادر باردار باید از غذاهای سالم و تازه استفاده كند، از میوه و سبزی تا حد ممكن استفاده كند و گوشت و مواد پروتئینی را فراموش نكند. شیر و تخم‌مرغ هم جزو همین دسته مواد غذایی است.در سه ماهه اول ـ كه مهم‌ترین زمان تشكیل جنین و بسیار آسیب‌پذیر است ـ برای رشد نیاز چندانی به انرژی فراوان ندارد.پس مواد نشاسته‌ای مثل برنج ، نان و سیب‌زمینی و همین‌طور مواد پرانرژی چون روغن و كره چندان مورد نیاز نیست بلكه جنین از مواد ذخیره شده در بدن مادر به اندازه مورد نیازش برداشت می‌كند، اما مواد معدنی و ویتامین‌ها در درجه اول لازم است، زیرا برخی از این مواد در بدن مادر ذخیره نمی‌شود و بهتر است مادر، روزانه از مواد حاوی این مواد مغذی استفاده كند. مصرف سیب و ماهی در سه ماهه اول توصیه می‌شود.در برخی تحقیقات دیده شده مصرف این مواد بر هوش جنین موثر است. مهم‌ترین توصیه در این زمان آن است كه مادر از خوردن داروها بدون اجازه پزشك خودداری كند و تا آنجا كه ممكن است هیچ‌گونه عكس رادیولوژی نگیرد.در سه ماهه دوم و پس از آن به دلیل خونسازی در بدن جنین، نیاز مادر به آهن بشدت افزایش می‌یابد و باید از آهن مكمل به صورت دارو استفاده كند و در سه‌ماهه سوم، میزان مصرف مواد انرژی‌زا مثل برنج، نان و روغن افزاش یابد، زیرا در این زمان جنین بیشترین رشد را دارد.نكته مهم دیگر، پیشگیری از صدمات ژنتیكی است. این صدمات در 95 درصد موارد قابل‌پیش‌بینی نیست، پس مادر باید قبل از حاملگی با مصرف قرص اسید فولیك از احتمال این صدمات بكاهد. مصرف این قرص از قبل از بارداری تا پایان سه‌ماهه اول از بسیاری صدمات جنین مثل اختلالات رشد سستم عصبی نوزاد می‌كاهد.خوشبختانه با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی و سونوگرافی می‌توان بیش از 90 درصد بیماری‌های مادرزادی جنین را تشخیص داد و در هر مورد اقدام مناسبی كرد.سونوگرافی در 10 تا 14 هفتگی همراه با تست‌های غربالگری كه دو بار ـ ابتدا در 10 تا 14 هفتگی و دیگری در 15 تا 20 هفتگی ـ انجام می‌شود، بخوبی می‌تواند مشكلات ژنتیكی و مادرزادی جنین را نشان دهد.یك سونوگرافی مجدد در 18 تا 20 هفتگی می‌تواند مشكلاتی كه با آزمایش‌ها و سونوگرافی اولیه دیده نشده است، نشان دهد البته این‌روش‌ها صددرصد بیماری‌های جنین را نشان نمی‌دهد. در تمام این موارد باید دانست این روش‌ها، روش غربالگری است؛ یعنی موارد مشكوك را نشان می‌دهد و برای تشخیص قطعی نیاز به روش‌های پیچیده تشخیصی است. دكتر ثریا عالمی - جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان

واحد تندرستی و سلامت تبیان زنجان-