سنگ آسمانی بدنامی که برخوردش به زمین باعث نابودی و محو دایناسورهای بزرگ شد احتمالن دوتایی بوده: دو سیارک که به گرد یکدیگر می چرخیدند.
اور رایج اینست که آن سیارک دایناسورکُش، یک تَک سنگ آسمانی به قطر ۷ تا ۱۰ کیلومتر بوده است، ولی در واقع شاید دو سنگ بسیار از هم جدا بوده که مجموع قطر هر دوشان به اندازه ی ۷ تا ۱۰ کیلومتر بوده است.
این نتیجه ی غافلگیرکننده، دستاورد ارزیابی دوباره از نسبت دهانه های سیارکی روی زمین است که در اثر برخوردهای دوتایی پدید آمده اند. این میتواند خبر بدی برای کسانی هم باشد که امید به محافظت از دنیا در برابر برخوردهای فاجعه آمیز آینده دارند.
سطح زمین زخم هایی دارد که نشانگر برخورد سیارک های دوتایی هستد. برای نمونه، دریاچه های کلیرواتر
(Clearwater) نزدیک خلیج هادسون در کانادا در واقع دهانه های دوقلویی هستند که حدود ۲۹۰ میلیون سال پیش پدید آمدند. البته نمونه هایی مانند دریاچه های کلیرواتر کمیابند. از هر ۵۰ دهانه ی روی زمین تنها یکی به صورت جفتی است.
ناهمخوانی دوتایی ها
این یک معماست چون شمار سنگ هایی که در نزدیکی زمین به این سو و آن سو می روند نشان می دهد که سنگ های دوتایی به مراتب رایج تر از این هاست. کاتارینا میلیکوویچ از بنیاد فیزیک زمین در پاریس، فرانسه می گوید: «۱۵ سال است که دریافته ایم ۱۵ درصد سیارک های نزدیک زمین دوتایی هستند.» از آن جایی که برای همه ی سنگ ها شرایط برابر بوده، بنابراین ۱۵ درصد دهانه های برخوردی زمین می بایست در اثر برخوردهای دوتایی پدید آمده باشند. پس چرا به نظر می رسد شمار آن ها بسیار کم تر است؟
میلیکوویچ و همکارانش برای این موضوع یک توضیح یافته اند. آن ها برای برخورد سیارک های دوتایی به زمین، همانندسازی های رایانه ای انجام دادند و دریافتند که اغلب این برخوردهای دوتایی به یک تک دهانه می انجامد.
با توجه به این که یک دهانه می تواند قطری ۱۰ برابر قطر سیارکی که آن را پدید آورده داشته باشد، پس نتیجه ی میلیکوویچ و همکارانش منطقی به نظر می رسد. آن ها دریافتند که تنها موارد نامعمولی که از دو سیارک کوچک و بسیار جدا از هم پدید آمده باشند به دهانه های جفتی جداگانه و مشخص می انجامند. همانندسازی های این پژوهشگران تایید کرد که سیارک های دوقلوی که این قدر جدا باشند هم به اندازه ی کافی کمیاب هستند که بتوانند توضیح دهند چرا تنها ۲ درصد دهانه های برخوردی روی زمین دوتایی است.
یک برداشت ضمنی آشکار اینست که سیارک های دوقلویی که به زمین خورده اند بیش از آن چیزی هستند که در پیشینه ی دهانه های زمین ثبت شده - این باعث پیچیده تر شدن تلاش ها برای جلوگیری از برخوردهای آینده نیز می شود.
نه کاملا" متقارن
ین همانندسازی ها همچنین نشان می دهند می توان تشخیص داد کدام یک از تک دهانه های زمین از برخوردهای دوتایی پدید آمده اند. چنین دهانه هایی می بایست به میزان اندکی نامتقارن باشند و نیز این که دهانه ی نزدیک چیکشلوب در مکزیک - همان که گمان می رود ناشی از برخورد یک سیارک در ۶۵.۵ میلیون سال پیش بوده و دایناسورها را نابود کرده - یک نامزد نیرومند برای دوتایی بودن است.
میلکوویچ می گوید: «در گودال چیکشلوب نامتقارنی های مهمی دیده می شود. ارزش آن را دارد که پدیدآورنده اش را یک سیارک دوتایی در نظر بگیریم.»
پتر پراوک از آکادمی علوم جمهوری چک در اوندریوف هم در این موضوع که ویژگی های این دهانه از آن یک نامزد ویژه ی احتمالی ساخته، با میلکوویچ همرای است.
بررسی ناهنجاری های گرانشی که در اثر یک برخورد به وجود آمده نیز روشی نیرومند برای دانستن چیزهای بیشتر درباره ی یک دهانه است - به ویژه آن دهانه هایی که اکنون رویشان پوشیده شده، مانند دهانه ی چیکشلوب. پراوک میگوید پیمایش های تازه ی گرانشی که روی ناحیه ی برخوردی چیکشلوب انجام شده، از دیدگاه میلکوویچ پشتیبانی می کند. وی میگوید: «این شواهد هم نشان می دهند که دهانه ی چیکشلوب احتمالن از برخورد یک سیارک دوتایی شکل گرفته است.»
سیارک دوتایی چیکشلوب چه شکلی می توانسته داشته باشد؟ همانندسازی های میلکوویچ، به همراه قطر حدودن ۱۸۰ کیلومتری این دهانه، و شکل آن، نشان می دهد که این سیارک احتمالن از دو سنگ تشکیل شده بوده با مجموع قطر ۷ تا ۱۰ کیلومتر: همان قطری که پیش تر، برای تک سیارک مجرم در نظر گرفته شده بود. فاصله ی این دو سنگ احتمالن به ۸۰ کیلومتر می رسیده ولی به گفته ی میلکوویچ: «این اعداد تنها دستور کار هستند.»
ژان لوک مارکو از دانشگاه لوس آنجلس کالیفرنیا می گوید: «از مدت ها پیش گمان این وجود داشت که سیارک های دوقلو می توانند دهانه های یکتا پدید آورند. پژوهش تازه این گمان را در جایگاه تحلیلی استواری قرار می دهد.»
علاقه مندی ها (Bookmarks)