فرهنگ لغت «كامل» قرآن به زبان انگليسی؛ اثری فراتر از يك ترجمه

[نسیم بهآر]

گروه بين‌الملل: در ترجمه‌های مختلف قرآن به زبان‌ انگليسی، معنای واژگان بدون توضيحات اضافی از عربی به زبان مقصد برگردانده می‌شود و در جريان اين انتقال معنی، بسياری از نكات و مفاهيم از دست می‌روند؛ فرهنگ لغت‌ «كامل» از اين نظر، اثری فراتر از يك ترجمه انگليسی است.

انوار مجيب فاروغی، مؤلف پاكستانی فرهنگ لغت «كامل» قرآن كريم به زبان انگليسی، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) با بيان اين مطلب گفت: كار گردآوری اين لغت‌نامه قرآن را 15 سال پيش آغاز كردم. در ابتدا تسلط كامل بر قواعد زبان عربی پيدا كردم كه اين كار مدت زمان زيادی وقت گرفت. پس از آن مطالعه متن عربی قرآن كريم را آغاز كردم و پس از مدت زمان نسبتاً طولانی، مطالعه كل قرآن را به پايان رساندم، در اثنای اين مطالعات به پيشنهاد دوستان به فكر گردآوری يك لغت‌نامه قرآنی افتادم كه در آن واژگان قرآن كريم به تفكيك سوره‌ها، به زبان انگليسی تبيين و توضيح داده شود تا مخاطبان انگليسی‌زبان بتوانند با سهولت و بدون واسطه از متن قرآن كريم بهره ببرند.

فرهنگ لغت «كامل» قرآن به زبان انگليسی

وی گفت: بنابراين تأليف فرهنگ لغات قرآن را آغاز كردم و در حال حاضر تأليف جلد اول آن به پايان رسيده كه شامل 617 صفحه به سايز A4 است. در مجموع، اين لغتنامه 6 جلد و 4 هزار صفحه خواهد داشت.

فاروغی با اشاره به اين كه نمونه اين لغت‌نامه قرآنی تا به حال گردآوری و تأليف نشده است، ادامه داد: در اين لغت‌نامه نه‌تنها معنای تك تك واژگان قرآن به انگليسی آورده شده، بلكه تلاش شده است تا معنی عبارات قرآن نيز به صورت دقيق با تحليل واژگان به مخاطب انگليسی‌زبان منتقل شود.

وی افزود: اين لغت‌نامه يك ترجمه ساده از قرآن كريم نيست؛ بلكه بيش از آن است. در همه ترجمه‌های موجود قرآن، معنای واژگان قرآن بدون ارائه هيچ‌گونه توضيح و تحليلی از زبان عربی به زبان مقصد برگردانده می‌شود و در جريان اين انتقال معنی، بسياری از نكات و معانی از دست می‌روند، اما در اين لغت‌نامه تلاش شده است كه متن و زبان قرآن برای مخاطب انگليسی‌زبان توضيح داده شود، لذا فرهنگ لغت‌ «كامل» از اين نظر، اثری پرمحتواتر از يك ترجمه انگليسی قرآن كريم است.

انوار فاروغی عنوان كرد: اولين جلد اين لغت‌نامه شامل چهار سوره فاتحه، بقره، آل عمران و نساء بوده كه بيش از 5 جزء قرآن كريم را در بر گرفته است.

وی افزود: در اين فرهنگ لغت، معانی و توضيحات كلمات هر آيه به همان ترتيب كه در قرآن آمده، ارائه شده است، حتی اگر اين كلمات پيش از آن نيز توضيح داده شده باشند نيز در جای خود مجددا، توضيح داده خواهند شد، زيرا در غير اين صورت پيدا كردن كلمه‌ای كه پيش‌تر در صفحات قبل توضيح داده شده برای مخاطب بسيار دشوار خواهد بود، علاوه بر آن برخی از كلمات در جملات مختلف معانی متعددی دارند كه بايد به دقت توضيح داده شوند.

اين پژوهشگر و مترجم قرآن در ادامه گفت: در اين 15 سالی كه در حال كار بر روی اين فرهنگ لغت قرآن كريم هستم، روزانه بين 10 تا 12 ساعت وقت صرف اين كار می‌كنم و تاكنون تايپ و تصحيح اولين جلد آن به پايان رسيده است. در حال حاضر كار نگارش پيش‌نويس جلد دوم آغاز شده است كه پس از اتمام، تايپ و مجدداً بازبينی خواهد شد. به همين ترتيب 4 جلد ديگر نيز در سال‌های آينده انجام خواهد شد.

مؤلف فرهنگ لغت كامل قرآن كريم:

در تأليف اين فرهنگ لغت، عقايد هيچ فرقه و مذهب خاصی انعكاس داده نشده و تنها متن قرآن كريم عاری از هرگونه تفاسير اضافی ارائه شده است

وی افزود: جمع‌آوری و نگارش اين لغت‌نامه يك كار تمام وقت است. مراحل تايپ، بازبينی و اصلاح، نيز بسيار طولانی و وقت‌گير هستند؛ هر صفحه بايد چندين بار بازبينی شود تا هيچ‌گونه ايرادی باقی نماند، با اين همه پيش‌بينی می‌شود كه تهيه 5 جلد باقی مانده، 5 سال به طول انجامد.

فاروغی خاطرنشان كرد: جلد اول اين فرهنگ لغت هنوز به چاپ نرسيده است، زيرا در جست‌وجوی ناشری مورد اطمينان هستيم كه بتوانيم كار طبع اين اثر را به او بسپاريم.

وی همچنين گفت: هيچ نهاد يا شخصی تاكنون از اين اثر حمايت مالی نكرده است و من به هزينه خود و با همكاری خانواده اين كار را انجام داده‌ام. من يك بازنشسته هستم و به دليل اشتغال به اين اثر كه كاری تمام وقت است، فعاليت ديگری ندارم.

اين پژوهشگر قرآنی افزود: در گردآوری اين فرهنگ لغت تمامی تلاش خود را كرده‌ام تا جايی‌كه می‌توانم به انگليسی‌زبانان كمك كنم كه متن عربی قرآن كريم را به صورت مستقيم درك كنند و با قرآن به درستی آشنا شوند.

انوار فاروغی تأكيد كرد: لازم به ذكر است در تأليف فرهنگ لغت كامل قرآن، عقايد هيچ فرقه و مذهب خاصی انعكاس داده نشده و تنها متن قرآن كريم عاری از هرگونه تفاسير اضافی ارائه شده است.

وی در ادامه در رابطه با ديگر فرهنگ لغت‌های قرآنی موجود، گفت: پيش از شروع تأليف اين فرهنگ، تعدادی از فرهنگ‌ واژگان قرآن را كه به صورت آنلاين به آن‌ها دسترسی داشتم و يا امكان تهيه آن‌ها برای من فراهم بود، مطالعه كردم. بايد بگويم اين لغت‌نامه‌ها عمدتاً ترجمه واژگان قرآن هستند و به درك متن و پيام قرآن كريم هيچ كمكی نمی‌كنند و فقط معانی كلمات به صورت الفبايی بيان شده و در آن‌ها زبان قرآن با تحليل واژگان توضيح داده نشده است.

انوار مجيب فاروغی، مؤلف فرهنگ لغت كامل قرآن كريم به زبان انگليسی در پايان گفت: در تنظيم اين فرهنگ لغت از تعدادی از ترجمه‌ها و تفاسير معتبر قرآن كريم، كتاب‌های قواعد عربی و لغت‌نامه‌های عربی استفاده شده است و اميدوارم كه اين اثر در شناخت بهتر و عميق‌تر قرآن كريم كمك مؤثری برای مخاطبان انگليسی‌زبان باشد.

منبع