در معادله ی زندگی،آینده هیچ وقت با گذشته برابر نیست.

آنتونی رابینز
ارتباطات مجازی،چالش یا فرصت؟!

انسان امروز توسط ارتباطات نامرئی احاطه شده و روز به روز واقعیت خودرا

به عنوان یک سوژه ی ا نسا نی از دست می د هد وبه شی ناپیدا و پنهان

شده در پشت خطوط وامواج الکترونیکی و پرتو های نوری تبدیل می شود

که گاه تنها صدا یی از خود به جای می گذارد . اگر تلفن و رایا نه را محصول

دوران مدرن بدا نیم ،پدیده ی پیامک،بلوتوث،چت،ایمیل و ... از دستاورد های

پست مدرنیسم به شمار می روند . ا ین گذار تاریخی با حاکم کردن و

میدان د ادن به فضای مجازی ،انسان را از حضور علنی محروم کرده و به

عینیت او آسیب زده است.


جهان مجازی و سلامت روان


قرن بیست و یکم با مجازی سازی ارتباطات شروع شد.ابر رسا نه ها بیش

از آ نچه که مخاطب انتظار وظرفیت دارد ،به او ارا ئه می کنند. بین جهانی

شدن و فضای مجازی ،ارتباطی دو سویه بر قرار است.از طرفی می توان

جهانی شدن را عامل پدید آیی فضای مجازی دانست و فرو پاشی مرز های

انسانی را به آن نسبت داد و از طرف دیگر،گسترده بودن ارتباطات مجازی و

ماهیت وبی مکانی و بی زمانی و فاگیر بودن آن و بارش فکری نا به هنگام

آن را عامل شکستن مرز های سنتی و قبیله ای و یکپارچه سازی ارزش

های انسانی دانست.به این ترتیب ، جهان رفنه رفته از وضعیت دیالوگ

(گفت وگو)خارج شده و به سوی مونولاگ(تک صدایی)پیش رفته است،

و یکی،همه را مجا ب می کند که گفتما ن او را بپذیرند. در یک فضای

ارتبا طی واقعی که به طور معمول در حضور یک یا چند نفر بارز است،

طرفین با مخاطب قرار دادن همدیگر،اطلاعا تی هر چند اندک معاوضه

می کنند و به حریم یکدیگر نیز آسیب نمی زنند اما در فضای مجازی هم

چون اینترنت ،پیا مک ،چت و ... طرفین ماجرا،آن کمترین اطلاعا ت

درست را نیز از همدیگر دریغ میکنند.در پشت پرده ی این ما جرا،

افرادی قرار دارند که شا ید هیچ شنا ختی از همدیگر ندارند و گا ه آدرس

های اشتباه به یکدیگر می دهند تا نشانی از خود بر جای نگذارند و

این ها همه سلامت روانی افراد را با چا لش جدی ، موا جه کرده است.

ارتباط چیست؟

ارتباط ،فرایندی تبادلی است که به طور معمول ،هدف خاصی را دنبال می کند و حیطه ی آن بسیار گسترده می باشد. انواع ارتباط عبارتند از:

ارتباط شفاهی(کلامی):
ابزار آن کلمه و زبان است مانند تماس تلفنی و ...
ارتباط کتبی(متنی):
بیش تر از طریق نوستار و با ابزار قلم و کاغذ صورت می گیرد مانند نا مه نگاری و ...
ارتباط سازنده:
این نوع ارتباط به طور معمول با هدف اطلاع رسانی و انجام امور روز مره به طور شایسته صورت می گیرد.
ارتباط ویرانگر:
هدف این نوع ارتباط به طور معمول،تخریب دیگری است.
ارتباط واقعی:
این نوع ارتباط در حضور دیگری صورت می گیرد و به طور معمول رو در رو است. افراد همدیگر را می بینند و هم از طریق کلام و هم از طریق زبان بدن به یکدیگر بازخورد می دهند.
ارتباط مجازی:
گونه ای ارتباط غیر حضوری است که محصول دوزان مدرن می باشد وروز به روز دامنه ی آن گسترده تر می شود.
مزایای ارتباط مجازی
بی شک هیچ گونه ارتبا طی بدون سودمندی نیست ،کم ترین مزیت آن،بازخوردی است که فرد درباره ی خود از دیگری می گیرد.فضای مجازی،وضعیت گفتمانی جدیدی را برای بشر امروز که در نهایت ازدهام و تنگنای وقت به سر می برد،ایجاد نموده است.این فرصت گفتمانی به تولید معانی و نما د های جدیدی نیز منجر شده و به افزایش دامنه ی آگاهی و هوشمندی بشر کمک کرده است.

روان پریشی گفتاری

بسته به شخصیت طرفین،گاه این گفتمان میتواند حائز لذتی دردناک باشد و با وجود درد آور بودن،لذت بخش باشد و به میزانی که طرفین مورد سوء استفاده ی عا طفی یکدیگر قرار می گیرند،عطش شان برای ادامه دادن بیشتر می شود.
حرف های غیر اخلاقی را با وجود بار تخریبی آن،ما یلند که بشنوند و بگویند.استفاده از استعاره های غیر اخلاقی،شوخی های سیاه،دروغ گویی و جعل واقعیت،ارتباط را از حالت نرمال خارج می کند.
این ارتباط چون خارج از روابط انسانی سازنده است و افراد به راحتی و حتی بدون مجوز به فضای شخصی دیگر وارد می شوند،از این رو زمینه ی مشاج ره ی لفظی زود تر فراهم می شود و طرفین به این خاطر که تعهدی برای رعا یت حریم یکدیگر ندارند،از هیچ لفظ و کلمه ی تحقیر آمیز و خشونت باری دریغ نمی ورزند.
دو رهیافت ممکن
همان طور که اشاره شد،وسایل ارتباطی مدرن،چنان احاطه ای بر زندگی بشر امروز پیدا کرده اند که به راحتی نمی توان از آن ها فرار کرد چرا که رابطه ی تنگا تنگ با زندگی روز مره ی افراد پیدا کرده اند.عدم رعایت احتیاط در کاربرد آن ها می تواند خطرناک باشد و پیامد های ناگواری بر جای بگذارد.
بازگشت به طبیعت:برگشت به طبیعت حیا ت انسانی و عدم استفا ده از این قبیل وسایل،جز در موارد اضطراری،شاید بتواند سر سام آوری آن ها را تا حد زیادی کاهش دهد و تسکینی بر درد ها باشد.به عنوان نمونه ، تلفن همراه،وسیله ای ارتبا طی که بیش تر برای دسترسی دیگران به ما به کار می رود ،در حالی که ما تعهدی نداریم مدام در دسترس دیگران با شیم.خیلی راحت می توان قید داشتن آن را زد و از گوش به زنگی مدام که خود موجب سلب آرامش است،رهایی یافت.
استفاده ی هدفمند:اصل مهمی که به کارگیری آن می تواند ثمر بخش باشد،استفاده ی برنامه ریزی شده از این قبیل وسایل ارتبا طی است.
در واقع چه الزامی وجود دارد که ما مدام تنها یی مان را با خیره شدن به شبکه های ماهواره ای و تلویزیونی و ارتباط اینترنتی پر کنیم؟! بی شک،جا یگزین های بهتری وجود دارند مشروط بر آنکه هزینه ی منفعت روانی خود را در نظر بگیریم.

وظیفه ی آدمی است که در پی شتاختن آن چه نمی داند،بر آید.

افلاطون