گام محققان در درمان بدون عوارض سرطان کودکان با ناقل‌های «حباب در حباب»

[سونای]

دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا در سان‌دیگو در مراحل ابتدایی شیوه‌ای هستند که از حباب‌های درون حباب برای انتقال داروهای شیمی‌درمانی استفاده کرده و می‌تواند در آینده به کاهش عوارض جانبی چشمگیر این شیوه درمانی منجر شود. عوارض جانبی رایج‌ترین درمانهای شیمی درمانی از چگونگی عملکرد آنها نشات می‌گیرند. سلولها در زمان تکثیر خارج از کنترل سرطانی می‌شوند از این رو داروهای شیمی‌درمانی تمام سلولهای حاضر در فرآیند تکثیر را هدف قرار داده و می‌کشند.
آسیب‌های ناخواسته شیمی‌درمانی تا میزان زیادی شامل سلولهایی بسیار تکثیر شونده مانند سلولهای مغز استخوان، فولیکول مو و سیستم گوارشی می‌شوند. هنگامی که سلولهای سالم مورد هدف این درمانها قرار می‌گیرند،‌ مرده و مرگ آنها باعث علائم زیادی مانند ریزش مو، درد و ضعف سیستم ایمنی می‌شود. این محققان قصد دارند تا عمل انتقال دارو را انتخابی‌تر کنند چرا تنها درصد کمی از داروها به تومور رسیده و مابقی در بدن باقی مانده و منجر به عوارض جانبی می‌شوند. این محققان می‌دانستند که اگر داروها تنها درون تومور آزاد شوند می‌توانند این عوارض را تا حد زیادی کاهش دهند از این رو به ایجاد طرحی برای قرار دادن آنها درون یک ناقل حباب مانند به اندازه سلولهای خونی پرداختند. هر ناقل به این شکل ساخته می‌شود که یک حباب گاز با یک حباب دیگر پوشانده شده و به عنوان یک لایه تثبیت‌کننده خارجی، ‌دارو را در خود محفوظ نگه می‌دارد.
تا زمانی که این دارورسان‌ها بدون آسیب باقی بمانند، داروها محفوظ مانده و سلولهای تکثیر شده سالم را از بین نمی‌برند. پزشکان اغلب از حبابهای مشابه برای دستیابی به تصاویر واضح‌تر در سونوگرافی استفاده می‌کنند. هنگامی که فراصوت مشابه انواع مورد استفاده برای مشاهده جنین در سونوگرافی بر روی یک تومور بکار می‌رود، ممکن است با حبابهای نزدیک برخورد کند. سپس گاز درون هر حباب داخل پوشش حبابی بزرگتر منبسط شده و منجر به آزاد شدن دارو شود.
با متمرکز کردن فراصوت بر روی مناطق تومور، داروهای شیمی‌درمانی تنها در جای مورد نیاز آزاد شده و از مورد هدف قرار گرفتن سلولهای سالم جلوگیری خواهد شد. این شیوه در مراحل پژوهشی ابتدایی خود با آزمایشات بر روی سلول انسانی و حیوانی قرار داشته و حتی تا کارآزمایی‌های بالینی اولیه هنوز چندین سال فاصله دارد اما این محققان در تلاش برای ایمن‌تر و موثرتر کردن این سیستم انتقال دارو برای شیمی‌درمانی هستند. از آنجایی که این داروها باید با امواج فراصوت که بطور مستقیم تومور را هدف قرار داده، فعال می‌شوند، سیستم انتقال ریزحباب با برخی از سرطانها که معمولا با شیمی‌درمانی درمان می‌شوند، کار نمی‌کند. این بدان جهت است که باید جای تومور برای این نوع درمان مشخص باشد؛ این درحالیست که در بیماری سخت، مناطق گسترده‌ای درگیر شده‌اند که حتی جای تومور بطور دقیق در آنها معلوم نیست.
طبق پیش‌بینی این محققان، این شیوه در کاهش اندازه تومورهای بزرگ پیش از عمل جراحی بویژه در سرطانهای پستان، تخمدان، پروستات،‌ مثانه و گره غدد لنفاوی بیشترین استفاده را خواهد داشت. این درمان در سرطانهای خون که جایگاه مشخصی ندارند، کاربرد ندارد چرا که تعیین اهداف فراصوت بسیار مشکل است. یکی از نویدبخشترین کاربردهای این شیوه انتقال در درمان تومورهای سرطانی کودکان است که جراحی یک شیوه ایمن برای آنها بشمار نمی‌رود.
گام بعدی این محققان جایگزینی حبابها با مواد ریزتر نانوذرات بوده که داروها را به شکل مایع و نه گاز در خود محفوظ نگه می‌دارند و شیوه پایدارتری در انتقال داروهای شیمی‌درمانی است. حبابهای کنونی از زمان گردش چند دقیقه‌ای در بدن برخوردارند؛ چرا که بطور قابل ملاحظه‌ای فشرده شده و به سرعت در زمان عبور از کنار اعضای بدن حل می‌شوند. اما با نانوذرات کوچکتر در ترکیب با ثبات بیشتر این زمان تا چند ساعت افزایش یافته که منجر به حرکت خودروهای بیشتر به سوی تومور و آزادسازی دارو با فراصوت خواهد شد. این پژوهش در مجله Ultrasonics منتشر شده است.

پزشکی بالینی