روانشناسی در مقایسه با علوم دیگر و معرفی گرایش ها

[نارون1]

روانشناسی در مقایسه با علوم دیگر:



سوال اساسی که برای بسیاری افراد پیش می‌آید، این است که روان‌شناسی و روان‌پزشکی یا مشاوره چه تفاوتی با یکدیگر دارند. این تفاوت باید شناخته شود چون عدم شناخت آن، ممکن است ما را دچار سرگردانی کند .

در اینجا به معرفی چند رشته که شباهت زیادی با روانشناسی دارند و بررسی تفاوت آنها با این رشته می پردازیم.





• روانپزشک:

1-دارای درجه دکتری پزشکی به اضافه دوره تخصصی روان‌پزشکی است.
2-روانپزشک بعد از اخذ مدرک پزشکی و اتمام دوره کارورزی طب عمومی، یک دوره رزیدنسی سه تا چهار ساله ، آموزش روانپزشکی می بینند.
3-روان‌پزشکان می‌توانند برای بیماران دارو تجویز کنند.





• مشاور :

1-دارای حداقل چهار سال آموزش دانشگاهی در رشته های مشاوره

2-مشاوران اغلب با افراد بهنجار یا نسبتأ نا سازگار کار می کنند . به عقیده تیلر (1969) مشاوره خاص اشخاص بهنجار می باشد که در زمینه های مربوط به رشد و توسعه توانائیهای بالقوه خود مشکل دارند. در موارد ی که مددجو گرفتار پریشانی جدی نشده است و مشکلات او نیز از نوع مسائل و مشکلات افراد بهنجار می باشد .

3-حوزه‌های تخصصی شامل ازدواج، مشاوره خانواده، مشاوره تحصیلی و مشاوره اجتماعی می‌باشد.





• مددکار اجتماعی:

1-دارای تقریباً 2 سال آموزش دانشگاهی به همراه تکمیل دوره دستیاری و تجربه کار زیر نظر روان‌شناس یا مددکار اجتماعی.

2-برخی مددکاران اجتماعی ممکن است دارای مدرک کارشناسی ارشد در امور اجتماعی بوده و یا تجربه کارهای بالینی زیر نظر روان‌شناسان و دیگر متخصصان را داشته باشند.




• سرپرستار روان‌پزشکی:

1-دارای درجه کارشناسی ارشد یا بالاتر در پرستاری سلامت روانی یا روان‌پزشکی هستند.

2-سرپرستار روان‌پزشکی می‌تواند به ارزیابی بیمار و تشخیص اختلال بپردازد و نتیجه را به روان‌پزشک گزارش کند.

3-روان‌پزشک می‌تواند برخی از روان درمانی‌ها را به سرپرستار روان پزشکی محوّل کند.

4-سرپرستار روان‌پزشکی به عنوان پرستار متخصص بالینی در مکان‌های مختلف نظیر بیمارستان‌ها، درمانگاه‌های خصوصی، اورژانس‌های روان‌پزشکی و مراکز درمان اعتیاد و سوء مصرف مواد کار می‌کند.









مهمترین گرایشها و حیطه های تخصصی در روانشناسی:

از زمانی که روان شناسی به عنوان یک علم مستقل مطرح شده است، روان شناسان در زمینه موضوعات خاص، پژوهش های فراوانی به عمل آورده اند، به گونه ای که امروزه شاهد شاخه های مختلف روان شناسی هستیم.



متداول ترین شاخه های روان شناسی عبارت است از:



1-روان شناسی رشد و کودک:

روان شناسی کودک به مطالعه مستمر رشد از زمان تشکیل نطفه تا دوران بلوغ و نوجوانی می پردازد. موضوعاتی از قبیل نقش وراثت و محیط در شکل گیری شخصیت کودک، چگونگی رشد بدنی، ذهنی ،عاطفی، کلامی، اجتماعی ، حسی و حرکتی، همچنین نحوه بازی، خویشتن داری، تقلید و همانند سازی کودک و نوجوان و تحولات دوران بلوغ در این شاخه از روان شناسی مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد.





2-روان شناسی شخصیت :

در این شاخه از روان شناسی ابعاد مختلف شخصیت، جنبه های ادراکی، هیجانی، ارادی و بدنی افراد و چگونگی سازگاری فرد با محیط مورد مطالعه قرار می گیرد.





3-روان شناسی اجتماعی:

روان شناسی اجتماعی ازتعامل فرد و اجتماع، قانون های روانی گروه ها و سازمان های اجتماعی بحث می کند و در زمینه هایی از قبیل: معیارها و هنجارهای اجتماعی، مناسبات بین گروهی، باورهای عام، تکوین بازخوردها و تغییر نگرشها و نقش رسانه های جمعی به مطالعه و تحقیق می پردازد.





4-روان شناسی بالینی:

این رشته از روان شناسی ویژگی های شخصیتی، اختلالات عاطفی و مشکلات رفتاری افراد را با بهره گیری از ابزارهای روان شناختی مورد بررسی و درمان قرار می دهد.






5-روان شناسی کودکان استثنایی:

روان شناسی کودکان استثنایی به مطالعه ویژگی های جسمی، روانی، حسی، حرکتی، شناختی و اجتماعی کودکان عقب مانده ذهنی، نابینا و نیمه نابینا، ناشنوا و نیمه ناشنوا، ناسازگار، مصروع، کودکان معلول جسمی- حرکتی، دانش آموزان مبتلا به اختلال خاص در یادگیری و کودکان و نوجوانان تیز هوش و خلاق می پردازد. این شاخه از روان شناسی همچنین در زمینه علل مختلف معلولیت، راه های پیشگیری از معلولیت و روش های اصلاح و ترمیم نارسایی ها و اختلالات رفتاری مباحثی را مطرح می کند.




6-روان شناسی تربیتی

این رشته از روان شناسی تلاش دارد اصول، قوانین و یافته های روان شناسی و شاخه های مختلف آن را در قلمرو تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار دهد. در روان شناسی تربیتی موضوعاتی از قبیل: روشهای مختلف یادگیری و قوانین آن، فرایند تفکر و اندیشیدن، یادآوری و به یادسپاری، حافظه و فراموشی، هوش و انگیزش، سنجش و اندازه گیری و کاربرد آزمون های روانی، نقش معلم و متعلم در انتقال یادگیری، شرایط و موقعیت یادگیری، انضباط و پیشرفت تحصیلی مورد توجه و مطالعه قرار می گیرد.





7-روانشناسی قانونی

روانشناسانی که در این حوزه فعالیت می کنند اصول روانشناختی را در جنبه های قانونی به کار می بندند. از جمله این فعالیت ها می توان به مطالعه رفتارهای مجرمانه و درمان انها و یا کار در دستگاه های قضایی اشاره کرد.





8-روانشناسی صنعتی و سازمانی

روانشناسان این رشته اصول روانشناختی را در جنبه های مختلف محیط کار مثل بهره وری و رفتار به کار می بندند. برخی از این روانشناسان در زمینه هایی مانند عوامل انسانی، ارگونومی(شرایط محیط کار)، و تعامل بین انسان و کامپیوتر کار می¬کنند. پژوهش این شاخه به عنوان پژوهش کاربردی شناخته می شود زیرا در پی حل مسائل و مشکلات دنیای واقعی است.





9-روان شناسی مدرسه (آموزشی)

روان شناسان این رشته در قالب سیستم آموزشی فعالیت می¬کنند و به کودکان در زمینه های اجتماعی، عاطفی و درسی کمک می نماید. این روانشناسان با معلمان، والدین و دانش آموزان برای یافتن راه حلهای مسائل درسی، اجتماعی و عاطفی همکاری می کنند. اغلب روانشناسان مدرسه در مدارس ابتدایی و راهنمایی فعالیت می کنند ولی بعضی از آنها نیز در کلینیک های خصوصی، بیمارستانها و دانشگاه ها کار می کنند. برخی دیگر از آنها خصوصاٌ آنهایی که درجه دکترا در این شاخه دارند، به عنوان مشاور به فعالیت خصوصی می پردازند.






10-زیست روانشناسی (نوروسایکولوژی)

این شاخه روانشناسی با عناوینی از قبیل روانشناسی اعصاب و روانشناسی زیست شناختی شناخته می شود. زیست روانشناسان به مطالعه رابطه بین مغز و رفتار، مانند اینکه چگونه مغز و سیستم اعصاب بر روی تفکرات، حالتها و احساسات تأثیر می گذارند می پردازند. این شاخه را می توان به صورت ترکیبی از روانشناسی و علم اعصاب در نظر گرفت.







11-روانسنجی

به مطالعه و بررسی چگونگی سنجش و اندازه گیری ویژگی های روانی می پردازد.





12-روانشناسی سلامت

روانشناسی سلامت عبارت است از شناسایی رفتارها و سبک‌های زندگی فردی که بر سلامت جسمی یک فرد تاثیر می‌گذارند. پیشگیری و درمان بیماری، شناسایی عوامل خطرزایی که با بیماری مرتبط است، بهبود بخشیدن به نظام‌های مراقب بهداشتی از طریق شناسایی تمرین‌ها خوب و شکل دادن به افکار عمومی، در جهت سلامت مردم کمک کرده است.





منبع:

سایت روان

[نارون1]

البته گرایش " روانشناسی عمومی " در این تقسیم بندی آورده نشده است .....