تبعید یا زندانیان خود خواسته معماری؛ رم کولهاس و هرمنوتیک دیوار در دوران حبس بزرگ


پروژه تبعید یا زندانیان خود خواسته معماری که در سال 1972 خلق شد، مجموعه ایست از هجده ترسیم، ابرنگ و کولاژ که توسط رم کولهاس، مدلن ریزندورپ، الیا و زئو زنگلیش افریده شدند. هر هجده تصویر با نوشته هایی تدوین شده بودند که مخاطب می توانست ان ها را همچون سناریوهای واقعی یا خیالی یک متروپل معاصر در نظر اورد، این استریوبردهای تصویری شلوغ، بازتابی بود از تفکرات اولیه رم کولهاس به عنوان یک روزنامه نگار و فیلنامه نویس. این پروژه نهایتا تبدیل به محرکی شد برای شکل دادن به دفتر معماری متروپل یا اُ ام ای به سال 1975.
واژه تبعید در عنوان پروژه، اشاره دارد به برلین غربی در دوران جنگ سرد؛ شهری محاط با دیواری ممنوعه، زندانی در مقیاس متروپل، واژه ی خودخواسته نیز تاکیدی است بر تمام ان هایی به صورت کاملا اگاهانه و داوطلبانه در برلین غربی پناه گرفته بودند. این انگاره ذهنی تبدیل به گستره ای شد برای بروز فرهنگ نوین شهری ای که برایندی بود از نواوری و تخریب. نواره یکی از این پروژه ها بود؛ دیوارْ شهری با کردیدرهای دسترسی ای که در بافت شهری لندن تزریق شده اند.
فراریان خسته تسلیم می شوند دیوار تیره ای را تصویر می کند که به نوعی استانه ایست برای شهرِ زندانی، در پس زمینه نماهایی از اسمانخراش هایی دیده می شود که در یک پردازش حرارتی ترسیم شده اند و انسوی دیوار سر به اسمان کشیده اند، در پیش زمینه تبعیدِ زندانیان خودخواسته به سوی گذرگاه دیده می شود، وضعیتی که کولهاس اینگونه تشریحش می کند"حالتی ممتد از اشفتگی و هذیان بزک شده، همهمه ای از نمادها". این در هم تابی پیچیده و بعضا غامض تصاویر در تصویر سهم بندی می تواند به اشاره کولهاس مبنی بر "همهمه ای از نمادها" معنا دهد؛ ان چهره های روستایی که در حال دعا کردن هستند از نقاشی ژان فرانسوا میله به نام انجلوس گرفته شده اند و سنگ مرمر نیز عملا از دل کارهای میس ون دروهه به عنوان قهرمان معماری مدرن بیرون امده است. شمایل های میله دوباره سازی تفاسیر توهم زای سالوادور دالی در نقاشی اش تحت عنوان خاطره گویی های باستانی انجلوس میله می باشند، در واقع تدقیق ارجاعات سورئال دالی در کار و القا روش انتقادی ـ پارانوید وی زیر متنِ کلانْ روایت کولهاس در تبعید یا زندانیان خود خواسته معماری است.
به مرور زمان که کارهای دفتر اُ اِم ای راه خود را در دنیای معماری گشود، طرح پارک تجاوز ـ مکانی که در ان توهمات خصمانه امکان بروز می یابند ـ تاثیر خود را بر معماران جوان نشان داد، ترکیبی از شبکه های چهارگوش با محورهای مورب نه فقط در اثار معمارانی همچون الدو رُسی خود نمایی کرد بلکه بر معماری بریتانیایی به نام جیمز استرلینگ نیز تاثیر گذاشت.
نواره، پیکره بندی اصلی پروژه و دیوار در قامت یک وضعیت زیستی
نواره یا دیوار شهری در نگاهی پلانیمتریک
سهم بندی، بخشی از پروژه که کولهاس از ان به عنوان تصویر با نمادپردازی وافر یاد می کند
روستاییان در حال دعا کردن از فرانسوا میله، نقاش فرانسوی
خاطره گویی های باستانی انجلوس از سالوادر دالی، سورئالیسم همیشه در اثار کولهاس نقشی عمیق و البته کمتر دیده شده داشته است
فراریان خسته تسلیم می شوند، تمرکز بر گذرگاه و دیوار و مقیاس انسانی و اقتصاد دو سوی دیوار
فراریان خسته تسلیم می شوند، تمرکز بر گذرگاه و دیوار و مقیاس انسانی و اقتصاد دو سوی دیوار
فراریان خسته تسلیم می شوند، تمرکز بر گذرگاه و دیوار و مقیاس انسانی و اقتصاد دو سوی دیوار
پارک تخطی، فرار از روایت رسمی