عدسي‌هاي تماسي (Contact Lense) وسايلي هستند كه عمدتاً براي اصلاح عيوب انكساري چشم بكار رفته و در زير پلك و روي سطح قرنيه چشم قرار مي‌گيرند. اين وسايل اپتيكي براي اولين بار در سال 1960 ميلادي و از ماده پلي متيل متاآيكريلات (PMMA) ساخته شدند. بتدريج با افزايش مصرف و كاربرد اين عدسي‌ها در ساخت آنها تحولات زيادي رخ داده و از مواد مختلف پلاستيكي جهت ساخت آنها استفاده گرديد، بطوريكه كاربرد آنها راحت‌تر و از نظر اپتيكي كيفيتي بهتر پيدا كردند.
- انواع لنزهاي تماسي

انواع مختلفي از لنزهاي تماسي وجود دارد اما بطور كلي در سه گروه طبقه‌بندي مي‌شوند :

1) لنزهاي سخت (Hard) از ماده PMMA ساخته شده و نسبت به عبور آب و گاز غير قابل نفوذ هستند. از آنجائيكه قرنيه چشم براي سلامت خود نياز به دريافت اكسيژن از اتمسفر مقابل خود دارد لذا مصرف اين لنزها مي‌تواند منجر به كاهش اكسيژن قرنيه گردد. به همين علت مصرف اين نوع لنز محدود به چند ساعت مي‌باشد. اين دسته از لنزها به علت سختي مي‌توانند بی منظمي سطح قرنيه را اصلاح نموده و لذا در موارديكه بيمار دچار آستيگماتيسم (نوعي عيب انكساري كه با بی منظمي سطح قرنيه همراهست) باشد، مصرف اين نوع لنز موجب بهبود قابل ملاحظه عيب انكساري و در نتيجه بهبود کیفیت دید بیمار می شود .تحمل این لنزها برای بیمار نسبت به سایر انواع لنز ها مشکل تر میباشد، ليكن عوارضي مثل عفونت و حساسيت در اين نوع لنز نسبت به ساير لنزها، كمتر مي‌باشد. * لنزهاي سخت عبور دهنده گاز (Rigid Gas Permeable)
حدفاصل لنزهاي نرم و سخت مي‌باشند. اين لنزها اكسيژن را از خود عبور مي‌دهند و نسبت به لنزهاي سخت قابل تحمل‌تر هستند. به علت نيمه سخت بودن، آستيگماتيسم را بهتر از لنزهاي نرم اصلاح مي‌كنند. اين لنزها نيز مانند لنزهاي سخت، روزانه استفاده مي‌شوند. قطر اين دو لنز بين 7 تا 10 ميلي‌متر بوده و تنها روي قرنيه قرار میگیرد. 2) لنزهاي نرم (Soft) اين دسته از لنزها از مواد پلاستيكي خاص حاوي 25 تا 79 درصد آب ساخته مي‌شوند، لذا اكسيژن و آب را بخوبي از خود عبور مي‌دهند. تحمل اين دسته از لنزها نسبت به لنزهاي قبلي بهتر بوده و بر حسب نوع آنها، مي‌توان آنها را از چند روز تا چند هفته استفاده نمود. به علت نرم بودن اين دسته از لنزها آستيگماتيسم را اصلاح نمي‌كنند. طول عمر آنها كمتر از ساير لنزها بوده و رسوب مواد روي آنها بيشتر است، ولي در هر صورت به علت تحمل بهتر آنها، مصرفي بيشتر از انواع ديگر لنز دارند. قطر اين لنزها حدود 14 ميلي‌متر بوده و علاوه بر سطح قرنيه قسمتي از صلبيه را نيز مي‌پوشانند. - موارد استفاده از لنزهاي تماسي
ظاهر شخصي و غيرقابل قبول بودن عينك، از دلايل اوليه استفاده از لنزهاي تماسي بود، ليكن با گذشت زمان موارد استفاده از اين لنزها و كاربرد آنها گسترش چشمگيري يافته است. به هر حال مصرف اين لنزها عمدتاً شامل موارد زير مي‌باشد :

1 - اصلاح عيوب انكساري (Refractive)

لنزهاي تماسي داراي قدرتهاي متفاوتي مي‌باشند، لذا موقعي كه روي سطح قرنيه قرار مي‌گيرند، مي‌توانند عيب انكساري چشم را همانند عينك اصلاح نموده و موجب بهبود و اصلاح ديد بيمار گردند. از آنجائيكه اين وسايل با قرار گرفتن روي سطح قرنيه، امكان اصلاح بی منظمي‌هاي سطح آن را فراهم مي‌كنند لذا در موارديكه بيمار مبتلا به آستيگماتيسم مي‌باشد و نيز بيماريهايي مثل كراتوكونوس (قوز قرنيه) باشد، اصلاح عيب انكساري بخوبي صورت گرفته و كيفيت ديد بيمار بهبود قابل ملاحظه ایخواهد داشت. لنزهاي تماسي همچنين موجب كاهش پراكندگي نور كه در هنگام استفاده از عينك‌هاي با شماره بالا ديده مي‌شود، مي‌گردند. به هر حال بيشترين مصرف اين نوع لنزها، اصلاح عيوب انكساري و جايگزيني عينك مي‌باشد. در سال‌هاي اخير با توجه به انجام روشهاي جراحي بخصوص اعمال جراحي ليزري (ليزيك و پي ‌آر كي) مصرف اين لنزها رو به كاهش گذاشته است. 2 - استفاده درماني (Therapeutic)

از كاربردهاي مهم لنزهاي تماسي، استفاده آنها در بيماراني است كه دچار آسيب سطح قرنيه شده‌اند. بدنبال برخي آسيب‌هاي سطح قرنيه مثل سوختگي‌هاي شيميايي سطح قرنيه يا كندگي قسمت وسيعي از اپي‌تليوم آن جهت بهبود سريعتر، مي‌توان از دسته‌اي از لنزهاي نرم بنام لنزهاي پانسماني (Bandage) استفاده نمود. بدنبال اعمال جراحي ليزري مثل پي آر كي (PRK) نيز از اين لنزها جهت پانسمان موقتي تا بازسازي كامل اپي‌تليوم قرنيه استفاده مي‌گردد. 3 - استفاده جهت موارد زيبايي (Casmeses)

در سال‌هاي اخير دسته‌اي از لنزهاي نرم بصورت رنگي ساخته شدند تا در افراديكه دچار كدورت و لك قرنيه هستند با قرار گرفتن روي سطح قرنيه، موجب تغيير رنگ آن شده و بدين ترتيب ظاهر نازيباي موجود در چشم فرد از بين برود. بتدريج مصرف اين لنزها در افراد عادي رو به افزايش گذاشته، بطوريكه امروزه مصرف آنها بخصوص در بين جوانان جهت مصارف زيبايي و تغيير رنگ چشم‌ها شيوع زيادي يافته است. همچنين اين دسته از لنزها مي‌توانند داراي قدرت انكساري متناسب با چشم فرد بوده، لذاعيب انكساري بيمار را نيز همزمان برطرف كنند. يكي از مشكلات خاص اين دسته از لنزها، ثابت بودن اندازه مردمك در آنها است. لذا ممكن است با جابجا شدن لنز در سطح قرنيه، مردمك چشم بيمار توسط لنز پوشيده شود و ديد بيمار كاهش يابد. همچنين در موقع شب با باز شدن مردمك بيمار (جهت عبور نور بيشتر به چشم فرد) با توجه به ثابت بودن اندازه مردمك در اين لنزها بيمار دچار اختلال ديد مي‌گردد. - موارد محدوديت استفاده از لنزهاي تماسي

در صورت وجود بيماري‌هاي چشمي از قبيل خشكي شديد چشم، التهابات داخل چشمي، عفونت‌هاي سطحي چشم و پلك‌ها، سابقه گلوكوم (آب سياه) و عمل جراحي آن استفاده از لنزهاي تماسي ممنوع است. در صورت ناتواني جسمي بيمار در استفاده و يا تميز كردن و ضدعفوني نمودن لنزها نيز نبايد از اين وسايل استفاده نمود.
عوارض استفاده از لنزهاي تماسي

يكي از عوارض شايع مصرف لنزهاي تماسي خراشيدگي سطح قرنيه به علت مصرف دراز مدت و كاهش اكسيژن‌گيري قرنيه مي‌باشد كه در صورت عدم تشخيص و درمان به موقع، مي‌تواند موجب عفونت و آبسه قرنيه گردد كه مهم‌ترين و بدخيم‌ترين عارضه مصرف لنز بوده و مي‌تواند منجر به از دست رفتن ديد بيمار گردد از علل شايع عفونت قرنيه، استفاده از مواد تميزكننده و ضدعفوني كننده غيراستاندارد، ساخته شده توسط خود فرد مي‌باشد. حساسيت به مواد مورداستفاده در موقع تميز و ضدعفوني كردن لنز و نيز حساسيت به خود لنز از عوارض شايع مصرف اين وسايل مي‌باشد كه بخصوص در موارديكه سابقه مصرف آنها زياد باشد، به وفور ديده مي‌شود. در اين موارد قطع مصرف لنز و درمان كافي تا موقع بهبود كامل توصيه مي‌گردد منبع:پردیس