آفتاب: رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: «شرایط کشور به گونه‌ای است که به محض آن که انتقادی را مطرح می‌کنیم می‌گویند از دولت انتقاد نکنید چرا که تضعیف می‌شود. این در حالی است که انتقاد باعث تقویت دولت خواهد شد و دولتی که انتقاد پذیر نباشد و جلوی آزادی بیان را بگیرد؛ عملاً در سراشیبی سقوط قرار خواهد گرفت. برای نجات دولت باید انتقاد کرد و حرف زد».


به گزارش سرویس سیاسی آفتاب، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی طی سخنانی در افتتاحیه همایش «اخلاق در اقتصاد» که با همکاری انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری و معاونت اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار شد، گفت: «علی رغم آن که انقلاب اسلامی یک انقلاب دینی، فرهنگی و اخلاقی بود و توقع می‌رفت که پس از انقلاب در تمام زوایای سیاست، اقتصاد، روابط اجتماعی و مسایل امنیتی شاهد حضور پررنگ اخلاق باشیم، اما متاسفانه باید گفت که این مهم آن چنان که انتظار می‌رفت به دست نیامده و اخلاق در کشور ما همچنان مظلوم است».

روحانی با یادآوری جایگاه رفیع اخلاق

” اختلاف آمارهای دولتی در برخی زمینه‌ها شاید قابل پذیرش باشد اما اظهارات متضاد مسئولان دولتی در بعضی موضوعات از جمله میزان افزایش تولید برق طی سه سال گذشته واقعاً انسان را حیرت‌زده می‌کند.... “

در قانون اساسی جمهوری اسلامی و اسناد بالادستی کشور از جمله سند چشم‌انداز بیست‌ ساله تاکید کرد: «برخی اندیشمندان اقتصادی گفته‌اند که علم اقتصاد در دنیای امروز از یک خلاء بزرگ یعنی «جدایی از اخلاق» رنج می‌برد. با این حال نمی‌توان انکار کرد که در بسیاری از موارد مباحث اقتصادی با مباحث اخلاقی کاملاً در هم تنیده شده و غیر قابل تفکیک هستند».

وی با اشاره به این که مسایلی مانند «سرمایه اجتماعی» و «وجدان کاری» از جمله مسایل اخلاقی‌ای هستند که مستقیماً در شاخص‌های اقتصادی نقش دارند، گفت: «یکی از مشکلات ایران بحران بهره‌وری است که مسایل اخلاقی مخصوصاً وجدان کاری و تعهد کاری از عوامل اصلی آن است. افزایش قابل توجه نرخ بهره‌وری در کشورهای اروپایی محصول ترکیب تخصص و تعهد در ساختارهای اقتصادی این کشورهاست اما به عکس در کشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود با سیر نزولی اخلاق و تعهد کاری، میزان بهره‌وری نیز روز به روز کاهش می‌یابد».

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر این که برخی از اقدامات اقتصادی نظیر مبارزه با فقر، بیکاری و تورم قبل از هر چیز دارای ارزش‌های اخلاقی هستند، گفت: «البته در مواردی اقتصاد با اخلاق به نوعی به تضاد می‌رسند. اخلاق به دنبال ارزش‌هایی چون ایثار و فداکاری و سخاوت و تعاون است اما اقتصاد به دنبال مطلوبیت و سود بیشتر است. همین مساله باعث می‌شود که در بعضی موارد بین اخلاق و اقتصاد
فاصله و گاهی هم تضاد ایجاد ‌شود».

روحانی ادامه داد: «در کشور ما سالیان متمادی این بحث مطرح بوده که توسعه بر عدالت مقدم است یا عدالت بر توسعه. این چالش قبل از هر چیز به خاطر این واقعیت است که مسیر رشد و توسعه اقتصادی یک کشور می‌تواند شکاف طبقاتی و فاصله طبقاتی در پی داشته باشد یا توسعه تکنولوژیک باعث افزایش بیکاری شود. اینجا جایی است که اقتصاد و اخلاق با یکدیگر ناسازگاری داشته و دچار نوعی تضاد می‌شوند».

عضو مجلس خبرگان افزود: «گاهی اوقات ممکن است تضاد بین اهم و مهم باشد که برخی نویسندگان آن را تضاد بین «اخلاق کبیر» و «اخلاق صغیر» خوانده‌اند. مثلاً ممکن است برای امنیت ملی کشور دست به اقداماتی بزنیم که با اخلاق کبیر سازگار است اما با اخلاق صغیر سازگاری ندارد. به عنوان نمونه اخلاق کبیر اجازه می‌دهد خانه‌ یک فرد را برای ساخت یک اتوبان و تامین مصالح چند میلیون نفر تخریب کنیم اما اخلاق صغیر می‌گوید تخریب خانه این فرد به این دلیل که او ناراضی است، مجاز نیست».

وی گفت: «در این موارد گاهی بحث‌های فقهی و حقوقی هم مطرح می‌شود. اساساً کار مجمع تشخیص مصلحت نظام در بسیاری موارد آن است که اخلاق کبیر را بر اخلاق صغیر ترجیح دهد».

روحانی هشدار داد: «فاصله گرفتن اخلاق از اقتصاد می‌تواند بسیار خطر آفرین و مشکل آفرین باشد مخصوصاً هنگامی که این موضوع با سیاست گره بخورد. در این شرایط فاصله گرفتن از اخلاق مشکلات خطرناکی را ایجاد می‌کند و در مواردی حتی ممکن است برای یک جامعه ویرانگر باشد».