براکیوپودا

[ابراهیم ناظمی]

براکیوپودا از نظر چینه شناسی و تعیین سن طبقات بسیار مهم بوده و فسیل آنها در طبقات دوران اول و دوم خیلی فراوان است . براکیوپودا انفرادی بوده و تولید مثل آنها جنسی است غشاء آنها دوکفه ای و ابعاد آنها در حدود چند سانتیمتر است


براکیوپودا حیوانات دریایی هستند و قسمتهای نرم بدن آنها بوسیله 2 کفه محافظت می شود و از دو کفه ایها بعلت نامساوی بودن دو کفه و متساوی الاضلاع بودن هر کفه تمیز داده می شود. براکیوپودا در کف آبهای کم عمق زندگی می کنند و باستثناء حالت لاروی در یک نقطه ثابت هستند و این اتصال به جسم خارجی بوسیله ساقه یا زوائد و خارهایی که در سطح کفه وجود دارد صورت می گیرد.




براکیوپودا ها بر حسب وجود یا عدم وجود دندانه اتصال به دو دسته Inarticulata, Articulata تقسیم شده‌اند . اما این تقسیم بندی طبیعی نیست مگر اینکه تقسیم بندی براساس حالات تکامل غشاء صورت گیرد. بطور کلی مهمترین مشخصاتی که در تقسیم بندی براکیوپود ها بکار برده می شود عبارتست از :

1. حالات تکامل غشاء
2. ارتباط و رشد کفه ها
3. حالت و شکل دهانه ساقه
4. حالت و شکل بازوان واسکلت آن
5. تعدادی از مشخصات داخلی بدن از جمله ماهیچه
6. ساختمان میکروسکوپی غشاء
7. شکل ، اندازه و تزئینات غشاء
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   بازوپایان امروزی در تمام دریاها زندگی می کنند و بیشتر در قسمتهای سخت نواحی ساحلی تا عمق 200 متر دیده می شوند. انواعی که خیلی نزدیک بساحل باشند کمیاب اند.
   بعضی از گونه ها حتی تا عمق 600 متری نیز دیده می شوند. بعضی از آنها در عمق زیاد (آبهای سرد ) و برخی در عمق کم (آبهای گرم ) زندگی می کنند. انتشار جغرافیایی آنهائیکه در عمق زیاد زندگی می کنند بیشتر است .
   بازوپایان بصورت فسیل خیلی زیاد دیده می شوند و اغلب صدفشان بخوبی محفوظ مانده اند . انتشار زمین شناسی آنها خیلی زیاد است و بسیاری از آنها جزو فسیلهای مشخص می باشند تشخیص جنس و گونه همیشه آسان نمی باشد زیرا ساختمان داخلی آنها اغلب قابل رویت نیست و چه بسا دو بازوپا که از حیث شکل باهم شبیهند دارای 2 دستگاه بازویی کاملا" مختلف می باشند. تکامل آنها بتدریج انجام گرفته و از فسیلهای رخساره ای بشمار می روند . بعضی که دارای صدف ضخیم و تزئینات بوده ساحلی هستند و برخی دیگر که دارای صدف نازک و صاف می باشند در نواحی عمیق زندگی می کرده اند. بعضی از خانواده بازوپایان از دوره کامبرین تا به امروز وجود دارند.درکوههای نواحی خیج وفریزی مقادیر زیادی از آنها موجود است.