آداب معاشرت از دیدګاه قرآن

["VICTOR"]

مطلب ديگرى که در قرآن کريم درباره پيغمبر اکرم(ص) مطرح شده اين است که کسانى براى مهمانى به خانه پيغمبر اکرم(ص) مى ‏آمدند; مثلا فرض کنيد که براى نهار دعوت مى‏ شدند اما ايشان دو ساعت پيش از ظهر مى‏ آمدند آن جا مى ‏نشستند تا موقعى که ناهار بياورند يا بعد از اين که ناهار مى‏ خورند مى ‏نشستند و مشغول صحبت کردن مى‏ شدند و پيغمبر اکرم(ص) خجالت مى‏ کشيدند از اين که بگويند من کار دارم، قرآن کريم به چنين کسانى مى ‏فرمايد که اگر به خانه پيغمبر دعوت شديد همان موقع غذا بياييد و جلوتر نياييد که مزاحم بشويد همچنين بعد از خوردن غذا ننشينيد. اينها چيزهايى است که موجب ناراحتى پيغمبر مى‏ شود ولى خجالت مى ‏کشد که به شما بگويد اما خدا خجالت نمى ‏کشد. در آيه 53 سوره احزاب مى‏ فرمايد: «يا ايها الذين آمنوا لاتدخلوا بيوت النبى الا ان يؤذن لکم الى طعام غير ناظرين اناه‏» در تفسير الميزان فرموده‏ اند که «غير ناظرين اناه‏» يعنى منتظر اين نباشيد که طرف غذا را بياورند، اشاره به کسانى است که جلوتر مى‏ رفتند مى ‏نشستند و منتظر بودند که چه وقت غذا مى‏ آورند و کى سفره مى‏ اندازند; يعنى موقع غذا برويد نه اين که دو ساعت جلوتر برويد و منتظر باشيد که غذا بياورند «غير ناظرين اناه‏» يعنى غير منتظرين حضور الطعام.

«ولکن اذا دعيتم فادخلوا» اما وقتى که دعوتتان مى ‏کنند همان وقت ‏برويد «فاذا طعمتم فانتشروا» و بعد از اين که غذايتان را خورديد برويد «ولامستانسين لحديث‏» نه اين که بنشينيد با يکديگر صحبت کنيد «ان ذلکم کان يؤذى النبى‏» اين کارها موجب اذيت و ناراحتى پيغمبر اکرم (ص) مى ‏شد «فيستحيى منکم‏» ولى خجالت مى‏ کشيد به شما بگويد «والله لايستحيى من الحق‏» اما خدا خجالت نمى ‏کشد که به شما بگويد که اين کارها را نکنيد.

اين مطلب هم قابل تعميم است. البته رعايت آن نسبت‏ به پيغمبر(ص) واجب است اما درباره ساير مومنين هم مطلوب است مخصوصا اگر موجب ايذاء و مزاحمت‏ باشد.

در اين زمينه داستانى يادم آمد که خيلى آموزنده است: يکى از اساتيد - حفظهم الله - از استاد خودشان، مرحوم حاج شيخ محمد کاظم شيرازى، خاطره ‏اى شنيده بودند که اين گونه نقل مى‏ کردند: يک روز نزديک مغرب از منزل بيرون آمدم ديدم مرحوم ميرزا محمد تقى شيرازى - اعلى الله مقامه - جلو منزل ما قدم مى ‏زنند تعجب کردم از اين که ايشان در اين موقع اين جا قدم مى ‏زنند، رفتم جلو و سلام کردم، معلوم شد که آمده بودند مبلغى پول به من بدهند. عرض کردم خوب بود مى‏ فرموديد من بيايم خدمتتان، چرا شما زحمت کشيديد؟ فرمود: من کارى با شما داشتم و مى‏ بايست ‏خودم بيايم. گفتم: چرا در نزديد؟ گفتند: مى‏ دانستم شما اين موقع ‏ها از منزل بيرون مى ‏آييد ديگر نخواستم مزاحم بشوم اين بود که قدم زدم تا شما بيرون بياييد! اين يکى از لطيف‏ترين آداب اسلامى است که در مردان خدا تجسم پيدا مى‏ کند و شخصيتى مانند چنين بزرگوارى که از مراجع تقليد بودند مثلا براى دادن شهريه به منزل شاگردش مى ‏آيد و جلو منزل او قدم مى‏ زند تا بيرون بيايد و راضى نمى ‏شود که با زدن در خانه، مزاحم او بشود!

خداى متعال بر درجات اين مرد بزرگ و ساير الگوهاى تقوا و فضيلت‏ بيفزايد و به ما توفيق بدهد که به ايشان اقتدا و تاسى کنيم و شباهتى به اولياى خدا پيدا کنيم.


منبع