مشخصات ظاهری:
الف) سر: درنمای جلوی سر بخشهای زیر قابل مشاهده است:
1- لب بالائی که شکافدار بوده و شکاف مزبور تا سوراخهای بینی میرسد، در حالیکه لب پائینی تقسیم نشده است.
2- در آرواره بالائی دو جفت دندان پیشین مشاهده میشود. جفت جلوئی بزرگ و جلو آمده و یک جفت کوچک و در عقب جفت اول قرار دارند. آرواره پائینی فقط یک جفت دندان پیشین دارد.
3- چشمهای برآمده که پلکهای بالائی و پائینی و پلک سوم یا غشاء چشمک زن که از گوشه داخلی چشم بطور عرضی کشیده شده است. آنها را میپوشاند.
4- اندامهای حسی بالای لب بالائی (whiskers).
5- گوشهای بزرگ خارجی
ب) تنه: از دو بخش تشکیل شده است؛ یکی سینه که محکم بوده و بوسیله دندهها نگهداری میشود و دیگری ناحیه شکم که نرم است. در جانور ماده تعداد 4 تا 5 جفت غده پستان در سطح شکمی سینه و شکم دیده میشود. سر بوسیله گردن متحرک از تنه جدا میشود. پاهای عقبی بخوبی رشد کرده، در حالیکه پاهای جلوئی نسبتاً ضعیف میباشند. پاهای جلوئی 5 انگشت و پاهای عقبی 4 انگشت دارند. با باز نمودن اندامهای حرکتی عقبی از یکدیگر اندامهای زیر را تعیین نمائید.
1- مخرج که در پای دم واقع شده است.
2- ناحیه بدون مو در دو طرف مخرج که غدد مولد بو (perineal gland) در آنجا باز میشوند.
3- منفذ ادراری تناسلی در حیوان نر یصورت سوراخی در انتهای پنیس میباشد که در دو طرف آن کیسههای بیضه قرار دارند. در جانور ماده این منفذ بصورت شکافی (vulva) میباشد.
مطالعه اندامهای داخلی
الف) احشاء شکمی:شکافی طولی در سطح شکمی در خط میانی از ناحیه شرمگاهی بین دو پا تا غضروف استخوان سینه ایجاد کرده و پس از برداشتن پوست و عضلات شکم احشاء را نمایان سازید و دستگاههای مختلف را بشرح زیر مطالعه نمائید:
دستگاه گوارش: پس از باز نمودن حفره شکمی بدون آنکه اندامهای درونی را جابجا نمائید، بخشهای زیر قابل مشاهده میباشد:
1- کبد بزرگ، لبدار به رنگ قرمز 2- معده 3- سنگوم گوارش تیره رنگ که در عرض حفره شکمی کشیده شده است. 4- قولون (Colon) چینخورده به موازات سکوم. 5- قسمتهائی از بخش انتهائی روده باریک (Ileum) برنگ صورتی. 6- مثانه، در موقیکه پر از ادرار باشد بخوبی قابل مشاهده است.
قبل از مراحل بعدی تشریح مثانه را با فشار دادن آن تخلیه نمائید. 7- دیافراگم که حفره شکمی را از قفسه سینه جدا میکند. 8- صفاق (peritoneum) که بصورت ورقه شکاف نرمی سطح حفره شکمی را آستر کرده است. احشاء بوسیله روده بند (Mesentery) از دیواره شکم آویزان هستند. پس از مشاهده اندامهای بالا در وضعیت دست نخورده، با باز نمودن احشاء از یکدیگر بقیه قسمتهای دستگاه گوارش را بشرح زیر مطالعه نمائید.
دوازدهه (duodenum) یا بخش ابتدائی روده باریک که U شکل است و به انتهای بخش پیلوریک معده متصل است. راست روده (Rectum) در عرض شاخه عقبی دوازدهه واقع شده است و بوسیله مواد دفعی درون آن قابل تشخیص میباشد. در بین دو شاخه دوازدهه لوزالمعده قرار دارد که به رنگ صورتی است. مجرای پانکراس در شاخه دوم دوازدهه باز میشود، آنرا پیدا نمائید. علاوه بر اندامهای فوق بخشهای زیر را معین نموده و شکل کاملی ازدستگاه گوارش رسم نمائید: 1- معده: بخش کاردیاک و پیلوریک را مشخص سازید 2- طحال نسبتاً کشیده و بزرگ نزدیک معده. 3- کیسه صفرا به رنگ سبز تیره، کنار کبد جای دارد و با برگرداندن دوازدهه محل اتصال مجرای صفراوی را در پشت آن تعیین نمائید.
دستگاه ادراری تناسلی نر، شامل اندامهای زیر است:
1- کلیه ها که به دیواره پشتی بدن چسبیدهاند، به غده فوق کلیوی توجه نمائید.
2- لولههای جاذب که ادرار را از کلیهها دور میکنند.
3- مثانه که لولههای جاذب در سطح پشتی به آن متصل میشوند. با کنار زدن مثانه به یک طرف کیسه اسپرم (seminal vesicle) را در سطح پشتی آن ملاحظه کنید.
4- لولههای اسپرم بر (vasa deferentia)، این لولهها وارد کیسه اسپرم میشوند.
5- بیضهها (Testes) که در داخل کیسه بیضه بطرف خارج دیواره شکم قراردارند.
این کیسه بوسیله مجرائی بنام مجرای کشالهرانی (Inguinal canal) به حفره شکمی متصل میشود. با فشار پنیس و پاره کردن کیسه بیضه یکی از آنها را خارج سازید. حال دنباله مجرای اسپرم را بطرف بیضهها تعقیب کرده تا جائیکه لولههای باریک و پیچخورده، اپیدیدیم (Epididymes) را پیدا نمائید. اپیدیدم شامل دو بخش است یکی بالائی بنام کاپوت (Capuy) و دیگری پائینی بنام کاندا (Canda) میباشد.
6- مجرای ادراری تناسلی urethra) این بخش دیده نمیشود مگر آنکه بندلگنی را قطع نمائید، کیسه اسپرم در سطح پشتی این مجرا وارد آن میشود.
7- پنیس (penis) که در یک غلاف پوستی بنام (prepuce) قرار دارد. مجرای ادراری از طریق آن به خارج باز میشود.
8- غدد مولد بو که بین مجرای ادراری تناسلی و رکتوم واقع شده اند. .9- غده پروستات توده لب داری است که ترشحاتش در نزدیکی سمینال ویزکول به مجرای ادراری تناسلی می ریزد. در عقب غده پروستات ، غده کوپر (Cowpers glands) واقع شده اند که عمل آن ها ناشناخته است.و این غدد به خوبی قابل دیدن نیستند.
دستگاه ادراری تناسلی ماده: پس از خارج نمودن لوله گوارش و برداشتن بخش شکمی میانی کمربند لگنی ، دستگاه ادراری تناسلی جانور غده را مطالعه نموده و بخش های زیر را در آن معیین کرده و شکل بکشید.
1- کلیه ها، غدد فوق کلیوی، میزنای
2- تخمدان ها کوچک، بیضی شکل بوده و در عقب کلیه ها به دیواره پشتی بدن متصل اند. تخمدان ها ممکن است به وسیله چربی و بافت پیوندی پوشیده شده و آشکار نباشند.
3- مجرای تخم بر (اویداکت) که شامل بخشهای زیر است .
الف – بخش جلویی اویداکت پیچ خخورده بوده و لوله های فالوپ (Fallopian tube) نامیده می شود. ابتدای لوله های فالوپ، قیف های بزرگ واقع اند و تخمدان ها را در بر می گیرند. بخش عقبی اویداکت تشکیل رحم ها را می دهد که دیواره آن ضخیم است و محل رشد جنین می باشد.
ب – مهبل (Vagina) که از اتصال رحم ها به وجود امده است.
ج – ویستیبول (Vestibula) اندامی است که مثانه و مجرای ادراری تناسلی کوتاه در آن باز می شود.
د – مجرای ادراری تناسلی که توسط منفذ خارجی (Vulva) به بیرون می ریزد.
خ – غدد مولد بو و غدد راست روده ای (Vactal gland) همانند جنس نر وجود دارد. غدد کوپر کوچک و یا وجود ندارند. غده پروستات نیز موجود نمی باشد.
ب) باز کردن قفسه سینه و مطالعه اندام های آن:
یک شکاف در ابتدای خخط میانی جلو دیافراگم ایجاد کرده سپس شکاف را به سمت دو طرف قفسه سینه و دیواره جانبی به طرف سطح پشتی ادامه دهید. اما نه تا اندازه ای که دیافراگم کنده شود. حال بریدگی های دو طرف را به طرف بالا تا ناحیه گردن ادامه داده و در محل دومین دنده متوقف نمایید. در این موقع بخش های بریده شده را که شامل سطح شکمی قفسه سینه می باشد به طرف بالا بلند کنید و اندام های درون قفسه سینه را در جای خود به شرح زیر معین نمایید .
1- شش ها: به رنگ صورتی، شش راست از چهار لب و شش چپ از دو لب تشکیل شده است.به هر شش یک نایژه متصل است که از نای منشعب می شود. به حلقه های غضروفی نای توجه کنید. حنجره در ابتدای نای قرار دارد ، در صورت امکان شکاف حنجره و اپیگلوت را ببنید.
2- آبشامه شش ها : که در اطراف آن ها کشیده شده و شش ها را به جدار قفسه سینه متصل می کند.
3- دنده ها و ماهیچه های بین آن ها
4- قلب: که درون پریکارپ قرار دارد. در جانور جوان بخشی از قلب به وسیله غده تیموس که از بافت صورتی نرمی تشکیل شده ، پوشیده شده است. حال غده تیموس را برداشته و قلب و رگهای مربوط به آن را بدون آنکه از بدن خارج نمایید تا آنجا که امکان دارد تعیین محل نموده و مطالعه کنید. سپس رگهای مربوط به قلب را تا آنجا که امکان دارد تا فاصله ای دورتر از قلب بریده و قلب را از قفسه سینه خارج کرده و از بخش های مختلف ان شکل بکشید.
مطالعه مغز خرگوش: چون برای باز کردن جمجمه باید ان را به مدت چهار روز در محلول اسید کلریدریک 10 درصد بگذارید تا استخوان ها نرم شده ، لذا بخش های مغز را از روی مولاژ موجود در آزمایشگاه مطالعه نموده و شکل بکشید
علاقه مندی ها (Bookmarks)