شنییدن کی بود مانند دیدن ؟

[طلیعه طلا]

شنیدی میگن فلانی گفته....
شنیدی فلانی چه کار کرده؟
شنیدی فلانی برا زن و بچه اش کجای دنیا خونه گرفته؟!
شنیدی؟
شنیدی؟
شنیدی؟!


چقدر از این شنیده ها درسته؟ اصلا چه شنیده ای درسته؟

یكی از مهمترین مشكلات ما در قرن حاضر است كه فقط با توجه به شنیده ها و گفته و حرف های مردم آبروی افراد را زیر سؤال می بریم .انسان های بی گناهی را مورد اتهام قرار می دهیم و با این كار احساس رضایت و خوشحالی می كنیم كه نمونه هایی از آن را در سال های اخیر و روزهای گذشته در مورد یک مداح و یک مشهور تلویزیونی و هزاران بازیگر یا فرد دیگری شاهد بودیم كه چگونه برخی از افراد فقط با توجه به شنیده ها و بدون هیچ دلیل و منطقی این افراد را در معرض اتهام قرار داده و آبروی آنها را ریختند.

قرآن مجید در این ارتباط آیات متعددی دارد كه از جمله آنها آیاتی است كه افراد را از تكیه بر ظن و گان خود مخصوصا در مسائل مهم به شدن نهی می كند و تمام مردم را به به پیوری از یقین دعوت می كند كه از جمله این آیات این آیه شریفه می باشد:
وَ ما یَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنی‏ مِنَ الْحَقِّ شَیْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ بِما یَفْعَلُون:
و بیشترشان جز از گمان پیروى نمى‏كنند [ولى‏] گمان به هیچ وجه [آدمى را] از حقیقت بى‏نیاز نمى ‏گرداند. آرى، خدا به آنچه مى ‏كنند داناست.( یونس 36)
سوءظن انسان را به تجسس در حال دیگران وا می دارد، تجسس سرچشمه غیبت و كم كم موجب می شود كه آبروی انسانی، به خطر بیفتد.



آگاه باشیم که بدگمانی گناه است

در سوره حجرات آیه 12، مۆمنان را از بسیاری از گمان ها درباره دیگران منع فرموده که مراد ، گمان سوء است ، نه گمان خیر، زیرا در آیه 12 سوره نور قرآن به گمان خیر که همان حسن ظن و گمان نیکو است ، تشویق کرده است ، در این آیه سخن از گمان بد نکردن درباره دیگری است و هرچند که گمان یکی از حالات چهارگانه یقین و گمان و شک و وهم است که به طور غیر اختیاری بر انسان عارض می شود و نمی تواند مورد امر و نهی قرار گیرد ، ولی مراد آن است که انسان آثار گمان را نباید بر آن بار کند و به چنین گمانی ترتیب اثر دهد و به گمان بدی که در حق دیگران میکند اعتنایی کند.

بنابراین اگر گمانی بد، در دل وی خطور کرد اشکالی ندارد ، ولی نباید بدان توجه کند و آثارش را بر آن مترتب سازد ، در روایات آمده است که یکی از چیزهایی که برای مۆمن نیکوست و راه خلاصی آن را دارد ، سوء ظن است که راه رهایی از آن ، بی توجهی و جامه عمل نپوشاندن به آن است. (وسائل الشیعه ج 8 ص 263)

هدف از این کار آن است که آبروی مۆمن حفظ شود ، زیرا مۆمن در پیشگاه خداوند از منزلت و جایگاه والا برخوردار است و آبروی او از جمله سه گانه هایی است که نمی توان متعرض آن شد ، مۆمن جان و مال و عرضش در امان است و آبرو و حفظ آن یکی از مهم ترین مسایلی است که نمیتوان آن را بی ارزش کرد و با تعرض به آن شخص را به خطر انداخت.
امیرمۆمنان علی(علیه السلام) می فرماید: « کارهای برادر دینی ات را بر بهترین وجه حمل کن و در سخن وی براساس بدگمانی داوری نکن ، مگر آنکه یقین به خلاف آن پیدا کنی » (کافی ، ج 2 ص 361)


خدا چند گناه را نمی بخشد

استاد فاطمی نیا در جلسه ای با ذکر چند نکته اخلاقی و عرفانی فرمودند:
خدمت آیت الله بهاالدینی رسیدم. گفتم آقا راز مقام و رتبه سید سکوت چه بود؟ آقا دست بالا آورد و اشاره به دهان کرد.خدا شاهد است الان مردم خیلی دست کم گرفته اند آبرو بردن را.
خدا چند گناه را نمی بخشد:
1- عمدا نماز نخواندن.
2- به ناحق آدم کشتن.
3- عقوق والدین
4- آبرو بردن.

این گناهان این قدر نحس هستند که صاحبانشان گاهی موفق به توبه نمی شوند.
پسر یکی از بزرگان علما که در زمان خودش استادالعلما بود، برای من تعریف می کرد:"به پدرم گفتم پدر تو دریای علم هستی. اگر بنا باشد یک نصیحت به من بکنی چه می گویی؟
می گفت پدرم سرش را انداخت پایین. بعد سرش را بالا آورد و گفت آبروی کسی را نبر!"الان در زمان ما هیئتی ها، مسجدی ها و مقدس ها آبرو می برند.
عزیز من اسلام می خواهد آبروی فرد حفظ شود. شما با این مشکل داری؟

دقت کنید که بعضی ها با زبانشان می روند جهنم. روایت داریم که می فرماید اغلب جهنمی ها، جهنمی زبان هستند.فکر نکنید همه شراب می خورند و از دیوار مردم بالا می روند.
یک مشت مومن مقدس را می آورند جهنم. ای آقا تو که همیشه هیئت بودی! مسجد بودی! بله.
توی صفوف جماعت می نشینند آبرو می برند.

امیرالمومنین به حارث همدانی می فرماید: اگر هر چه را که می شنوی بگویی؛ دروغ گو هستی.
حیثیت مردم چیزی است كه در قرآن خیلی گران است و در میان ما خیلی ارزان است. امام صادق(علیه السلام) در مسجد الحرام ایستاده بود فرمود‌: ای كعبه خیلی عزیزی بعد فرمود آبروی مۆمن از كعبه عزیزتر است.

همه گناهان را اگر انجام دادی جهنمی می‌شوی اما آبروریزی را همین كه دوست داری آبرویش را بریزی گرچه آبرو نریزی دوست داشتن هم گناه كبیره است: «إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفَاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ» (النور/19)
كسانی كه دوست دارند در مومنین آبروریزی كنند ولو كاری نكنی، كسی كه لذت ببرد یك مسلمانی خراب بشود همین علاقه‌اش عذاب دردناكی برای آنها هست یعنی همه گناهان روی (یفعلون) آن گناه است ولی گناه آبرو روی(یحبون) است.

امام صادق(علیه السلام) فرمود : اگر كسی مۆمنی را خراب كند نمی‌میرد مگر اینكه خودش به همان بلا مبتلا می‌شود.
(مَنْ رَوَى عَلَى مُۆْمِنٍ رِوَایَةً) الكافی ج2 ص358- اگر كسی چیزی را نقل كند علیه یك مسلمان(یُرِیدُ بِهَا شَیْنَهُ وَ هَدْمَ مُرُوءَتِهِ)
فقط توی دلش اراده کند که آن فرد را پیش دیگران خراب کند و از چشم مردم بیاندازد
(لِیَسْقُطَ مِنْ أَعْیُنِ النَّاسِ،
اینها قطعاً در خط شیطان هستند
(أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ وَلَایَتِهِ إِلَى وَلَایَةِ الشَّیْطَانِ) ،(فَلَا یَقْبَلُهُ الشَّیْطَانُ)
شیطان هم او را قبول ندارد.


امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) فرمودند(أَقْرَبُ مَا یَكُونُ الْعَبْدُ إِلَى الْكُفْرِ) الكافی ج 2 ص 354 - نزدیكترین وقت هایی كه انسان از ایمان به دایره كفر ملحق می‌شود این است كه (أَنْ یُوَاخِیَ الرَّجُلَ عَلَى الدِّینِ فَیُحْصِیَ عَلَیْهِ عَثَرَاتِهِ وَ زَلَّاتِهِ لِیُعَنِّفَهُ بِهَا یَوْماً)
یواشكی با او رفیق می شود و با او ارتباط برقرار می کند كه عیب هایش را كشف كند بعد این را نگه دارد ، یك روزی او را خراب كند.


پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: «مَنْ أَذَاعَ فَاحِشَةً كَانَ كَمُبْتَدِئِهَا »(كافی، ج‏2، ص‏356)
اگر کسی گناه کسی را پخش کند، انگار خودش هم همان گناه را انجام داده است.


پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: «لَا تَطْلُبُوا عَثَرَاتِ الْمُۆْمِنِینَ فَإِنَّ مَنْ تَتَبَّعَ عَثَرَاتِ أَخِیهِ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَثَرَاتِهِ وَ مَنْ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَثَرَاتِهِ یَفْضَحْهُ وَ لَوْ فِی جَوْفِ بَیْتِهِ»(كافی، ج‏2، ص‏355)
هرکسی آبروی مومنی را بریزد، خداوند آبروی او را می‎ریزد. حتی اگر در خانه‌ی خودش هم باشد.


امام سجاد علیه السلام از خداوند كمالاتی را می‌خواهد و اخلاق كریمه كه یكی از آن‌ها نگهداری آبروی مۆمن است كه:
(وَ مَا أَجْرَى عَلَى لِسَانِی مِنْ لَفْظَةِ فُحْشٍ أَوْ هُجْرٍ أَوْ شَتْمِ عِرْضٍ)
خدایا مرا حفظ كن از این كه با زبان آبروی مۆمنی را ریخته و شهادت بدهم به باطل.


منابع:

سایت حوزه
اندیشه قم
بیانات حجت الاسلام قرائتی
بیانات آیت الله فاطمی نیا