چرا ایرانیان در خارج از کشور موفق ترند؟

[محمد نظری گندشمین]

چرا ایرانیان در خارج از کشور موفق ترند؟

در خبرها داشتیم، نام 3 نفر از دانشمندان ایرانی در میان اسامی محققان دریافت کننده جایزه «جرقه نخستین»، به چشم می خورد. در کنار این سه دانشمند ایرانی، 93 نفر دیگر نیز این جایزه را دریافت می کنند. نام این سه دانشمند ایرانی، «علی خادم حسینی» از دانشگاه «نیومکزیکو» و «امیر اوستی مهر» از دانشگاه کرنل است. علی خادم حسینی، استادیار دانشگاه هاروارد در بخش علوم سلامت و پزشکی است. او محقق ارشد دانشگاه علوم مواد دانشگاه توکیو نیز محسوب می شود. یاسمین مستوفی استادیار دانشگاه مهندسی الکترونیک و رایانه دانشگاه نیومکزیکو است. او به خاطر تحقیقات در زمینه شکبه های حسگر موبایل متراکم و فعالیت های امیر اوستی مهر در سمت استادیار دانشکده رایانه دانشگاه کرنل، موسس انجمن مهندسی اطلاعات است. در کنار این ایرانیان می توان افراد ذیل را از میان ایرانیان موفق خارج از کشور ذکر کرد.

امید کردستانی معاون ارشد سایت Google، مدیر فنی سایت Yahoo

خانم کریستین امان پور خبرنگار ارشد بین المللی

خانم انوشه انصاری، رئیس موسسه تکنولوژی تل کام و اولین زن فضانورد دنیا

پروفسور مجید سمیعی، رئیس جراحان مغز جهان در آلمان

پیر امیدیار موسسه و رئیس شرکت Ebay، بنیانگذار تجارت الکترونیک در جهان

پرفسور محمد جمشیدی مدیر برنامه های داخلی ایستگاه فضایی ناسا

حسین اسلامبلچی رییس شرکت مخابرات آمریکا AT&T

خانم ماریا خرسند رییس شرکت اریکسون

فریار شیرزاد معاون وزارت بازرگانی آمریکا

قاسم اسرار عضو هیات مدیره ایستگاه فضایی ناسا

خانم آزاده تبارزاده دانشمند ایستگاه فضایی ناسا

پروفسور لطفی زاده استاد دانشگاه های آمریکا و پدر منطق فازی

کامپیوتر هوشمند و بنیانگذار نسل سوم کامپیوتر در جهان

حال این سوال پیش می آید که چه اتفاقی می افتد که ایرانیان در خارج از کشور موفق تر جلوه می کنند و تبدیل به شخصیت های تاثیرگذار علمی و فنی حوزه خود در سطح جهان می شوند.

در پاسخ به سوال فوق باید موارد ذیل را دلیل موفقیت بیشتر ایرانیان خارج از کشور ذکر کرد.

1 – تمرکز بر موضوع فعالیت:

ایرانیان که به خارج از کشور سفر می کنند و در آنجا مشغول فعالیت به ویژه فعالیت علمی و پژوهشی می شوند، براساس ساختار بروکراتیک کشورهای پیشرفته بر کار خود متمرکز می شوند. وظیفه و مسئولیت آنها مشخص و هدف فعالیت آنها نیز معین شده است. بنابراین پیشرفت علمی و پژوهشی آنها دور از ذهن نمی تواند باشد، ولی در داخل، پژوهشگران کشور به دلایل ساختاری و فکری در هزار و یک جا مشغول فعالیت می گردند، در موضوع خاص متمرکز نمی گردند و در تمامی حوزه های مرتبط و غیرمرتبط سرک می کشند. فضای فرهنگی جامعه نیز طوری است که انتظار دانستن هر چیزی را از افراد تحصیلکرده دارند و در آخر اینکه اگر شما به افراد تحصیلکرده کشور نظر کنید، آنها دارای چندین شغل رسمی و غیررسمی و چند پست مشاوره و غیره می با شند. بنابراین انتظار بالایی از آنها نداشته باشید.

2 – بستر آماده آموزش و پژوهش:

فعالیت علمی در کشورهای پیشرفته یک فعالیت نفسگیر نیست. پژوهشگر و دانشمند برای پژوهش و دانشورزی نباید جنگ کند. همه چیز برای او آماده است و او تنها باید به کار خود مشغول شود. بودجه های پژوهشی و آموزشی دارای درصد بالایی از تولید ناخالص داخلی کشورهای پیشرفته است و همه چیز برای آموزش و پژوهش آماده است. در حالی که در داخل پژوهشگر با موانع ساختاری و فکری زیادی روبه رو است. پژوهشگر خود باید همه چیز را مهیا کند. پژوهش پژوهشگر در نقشه علمی کشور تعیین کننده نیست و بالاخره پژوهشگر از حوزه پژوهش خارج و وارد حوزه های اجرا می گردد و عطای پژوهش را به لقای آن می بخشد.

3 – نقش راهبردی دولت:

در کشورهای پیشرفته که ایرانیان در آن موفق تر هستند، نقش دولت در سیاستگذاری مشخص است و حوزه های فعالیت دولت، شفاف و تعریف شده است. دولت سیاست گذاری می گند و نگاه راهبردی دارد و بخش خصوصی در آن موتور محرکه است.

سیاست گذاری راهبردی دولت همه چیز را در جای خود قرار می دهد و دیگر دولت در هر چیز سرک نمی کشد. در حالی که در کشور ما دولت به عنوان کارفرمای بزرگ در همه جا حضور دارد، بنابراین کار برای کارآفرینان به راحتی دیگر کشورها نیست.

4 – حمایت های نهادی:

در کشورهای خارجی، محققان، پژوهشگران، اساتید و کارآفرینان از حمایت های نهادی صنفی و پشتیبانی های تعریف شده سیستم کاری و اداری برخوردار هستند. اگر طرحی را کارآفرین یا پژوهشگری ارائه دهد در کمترین زمان بیشترین حمایت را جلب می کند و نهادهای مرتبط با طرح از آنها حمایت می کنند. درحالی که در کشور ما هرچقدر طرح و ایده شما مهم باشد حمایت های تعریف شده ای وجود ندارد. هر دستگاهی ساز خود را می زند و بانک ها امکانات مالی لازم را در اختیار شما قرار نمی دهند. بنابراین ایده ها و طرح ها معطل می مانند و سرانجام از دور خارج می گردد.

بنابراین اگر شرایط برای کارآفرینان، پژوهشگران و محققان کشور آماده شود، آنها نیز می توانند همانند هموطنان ما در خارج از کشور موفق باشند.