استاد محمود فرشچیان را بیشتر بشناسیم

[Almas Parsi]

استاد محمود فرشچیان

محمود فرشچیان , در سال 1308 هجری شمسی در اصفهان بدنیا آمد.
پدرش از هنرمندان قالیباف و از تجار فرش بود که این خود زمینه ای برای تشویق پسر به سمت هنر شد.
محمود فرشچیان در دوران کودکی , از روی نقش های قالی , طرح می کشید . وی در این باره می گوید :

4 سالگی را خوب به یاد دارم . روی زمین می نشستم و نقش های قالی را روی کاغذ می کشیدم . پدرم هم از این وضعیت راضی بود.

تحصیلات مقدماتی هنر نقاشی را در محضر استاد میرزا آقا امامی اصفهانی گذراند . او در این دوران یاد گرفت که در کار هنر باید سخت کوش و عاشق باشد. از این دوره می گوید :

حاج میرزا آقا امامی , نقش آهو به من داد و گفت تا از روی آن نقاشی کنم . تا صبح روز بعد حدود 200 طرح در اندازه و جهت های مختلف کشیدم . برای استاد باور کردنی نبود و از آن به بعد مورد تشویق و تایید ایشان قرار گرفتم

سپس نزد استاد بهادری رفت. استاد عیسی بهادری , نابغه قالی , مینیاتور و رنگ روغن بود. بتدریج روح فرشچیان سرشار از رنگ ها و نقش های زیبا لطیف تر گشت و او را به سمت ادبیات و شعرهای عرفانی کشاند تا جاییکه خود نیز گاه شعر می سرود. تلفیق این دو هنر با هم سبب شد مینیاتور هایش حال و هوایی رویایی و شاعرانه به خود بگیرد.

بماند سالها این نظم و ترتیب ز ما هر ذره خاک افتاده جایی
غرض نقشی است کز ما بازماند که هستی را نمی بینم بقایی
مگر صاحبدلی از روی رحمت کند بر حال درویشان دعایی

پس از آموزش نزد استاد امامی و بهادری و گذراندن دوره دانش آموختگی در مدرسه هنرهای زیبای اصفهان , به اروپا سفر کرد . چندین سال مشغول مطالعه درباره آثار هنرمندان غربی بود. پس از مطالعه و تحقیق , به ایران بازگشت و در اداره کل هنرهای زیبای تهران مشغول به کار شد و به ریاست اداره ملی و استادی دانشکده هنر های زیبای دانشگاه تهران درآمد.

به عقیده فرشچیان مینیاتور ایرانی یک هنر خیالی است . در نقاشی های خیالی کشورهای دیگر مانند چین , تصاویر خیالی از طبیعت و حیوانات و اشیاء هستند اما در مینیاتور ایرانی , روح , حس و معنویت انسانی به تصویر کشیده می شود . از اینرو , محتوای آثار استاد , ادبیات عرفانی , باورهای مذهبی , حالات درونی انسان و حیوانات , آواز پرندگان و ریزش باران است.
تمامی آثار استاد , زیبا و پرمعنا هستند اما از معروفترین آنها می توان به تابلو ضامن آهو اشاره کرد. که طرحی از شمایل امام رضا علیه السلام می باشد.

درباره این تابلو می گوید:

اول میخواستم امام را از پشت سر طراحی کنم، ولی مقتضیات تابلو ایجاب می کرد که ایشان را از روبرو تصویر نمایم. وقتی به صورت حضرت رسیدم، نتوانستم آنگونه که می خواهم طرح را کار کنم. صورت، روزها و ساعت ها دست نخورده ماند. بعدازظهر یک روز، مثل همیشه که هنگام نقاشی وضو می گیرم، وضو گرفتم و رو به مشهد ایستادم و زیارت خاصه ی حضرت را خواندم، بعد رفتم سراغ تابلو و قلم را گرفتم و شروع کردم. بدون آنکه قلم را بردارم یا طرح را عوض کنم، صورت را ساختم. وقتی هم که تمام شد دیگر تغییری در آن ایجاد نکردم

از دیگر آثار معروف ایشان :
پنجمین روز آفرینش

در این اثر , استاد تمامی مخلوقات زمینی و آسمانی را بتصویر کشیده که در حال حمد و ستایش پروردگار می باشند.

عصر عاشورا

این اثر توسط خود ایشان به آستان قدس رضوی هدیه شده است. در مورد این تابلو می گوید :

3 سال پیش از انقلاب روز عاشورا مادرم مرا نصیحت کرد و گفت : به روضه گوش کن تا چند کلمه حرف حساب بشنوی. من به ایشان گفتم : اول در اتاقم کاری دارم بعد خواهم رفت. حال عجیبی به من دست داد . وارد اتاق شدم قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم , تابلویی شد که الان هست. بدون هیچ تغییری.

ستایش

آخرین تابلوی ایشان ستایش است . که به گفته استاد , برداشتی از مفهوم آیه یسبح لله ما فی السماوات و ما فی الارض می باشد

و طراحی ضریح امام رضا که هفت سال طول کشید , نیز از شاهکارهای استاد می باشد.
به مناسبت کتاب پنجم استاد , فیلم مستندی با عنوان عشق پرداز به کارگردانی محمدهادی کاویانی و با بازی عزت ا... انتظامی , پرویز پورحسینی و صدای زیبا بروفه , در نکوداشت او ساخته شد. کارهای استاد آنچنان تاثیر گزار و ستودنی است که فقط از یک نابغه میتوان چنین شاهکارهایی انتظار داشت . پروفسور امبرتو بالدینی , استاد کرسی تاریخ هنر و رئیس دانشگاه هنر فلورانس ایتالیا در مورد استاد چنین گفته :

برای دریافت باطنی یا درونی کار فرشچیان دیدی ژرف نگر لازم است و صبری زمان گیر. فرشچیان در حوزه ی نقاشی ایرانی یک نقطه ی عطف و پدیده ی شگرف به شمار می آید

ویا زینچوک، منتقد و هنرشناس موزه ی شوچنگو کیف اکراین :

تنها هنرمندی که نشانی از خداوند بخشنده ی مهربان دراوست می تواند شاهکارهایی این چنین بی مانند بیافریند که در آنها کردارهای معنوی و دستاوردهای انسانی، تا این حد محسوس و طبیعی بازتاب یافته است

استاد فرشچیان اکنون در ایالت نیوجرسی آمریکا زندگی میکند و سفرهای دوره ای به ایران دارد. ایشان سه فرزند به نامهای علی مراد , فاطمه و لیلا دارند. دکتر علی مراد فرشچیان پزشک است و در ایالت فلوریدا زندگی میکند. فاطمه نیز دانش آموخته رشته پزشکی که فوت کرد و لیلا فرشچیان تحلیلگر رفتار است و ساکن نیوجرسی می باشد.
از افتخارات استاد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• قراردادن نام وی در فهرست روشنفکران قرن 21
• نشان درجه یک هنر
• تندیس طلایی اسکار ایتالیا
• نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
• تندیس طلایی اروپایی هنر , ایتالیا
• دیپلم آکادمیک اروپا ,ایتالیا
• دیپلم لیاقت دانشگاه هنر ایتالیا
• جایزه اول وزارت فرهنگ و هنر ایران
• مدال طلایی جشنواره بین المللی هنر , بلژیک
• مدال طلایی هنر نظامی ایران

منبع : یک دوست دات کام