آموزش لهجه اصفهانی دستور زبان اصفهانی ( توصیف قواعد لهجه اصفهانی)

[Almas Parsi]

آموزش لهجه اصفهانی
دستور زبان اصفهانی ( توصیف قواعد لهجه اصفهانی)


1) مضاف و موصوف هميشه " ي " ميگردد . مثال :

درِ باغ ---> دري باغ

گل قشنگ ---> گلي قشنگ

آدم خوب ---> آدمي خُب



2) " د " ما قبل ساکن تبديل به " ت " ميشود . مثال :

پرايد ---> پرايت

آرد ---> آرت



3)" و " ساکنِ آخرِ کلمه به " ب " قلب مي شود . مثال :

گاو ---> گاب


4) اصولآ در هر کجا که کسره قشنگ باشد فتحه بکار مي رود و در هر کجا که فتحه کلمه را زيبا مي کند کسره بکار مي رود .


مثال براي فتحه:

اَز ---> اِز

قفَس ---> قفِس

اَزَش ---> اِزِش

بِزَن ---> بِزِن



مثال براي کسره:

اِمروز ---> اَمروز

حِيفِ ---> حَيفِس


5) صدای " اُ " جايگاهي نداشته و به " او " تبديل مي شود . مثال :

شما ---> شوما

کجا ---> کوجا

خوبه ---> خُبِس

چادر ---> چادور ---> چادِر



6) حرف " و " در قالب حرف ربطي به " آ " تبديل مي شود . مثال :

من و تو و حسن ---> منا تو آ حسن


**اصولآ خودِ " آ " به عنوان يک حرف ربط به کار مي رود . مثال :

من هسَم , آ بابامم هسَن


**در ضمن حرف " آ " به معني " به علاوه ( + ) " هم به کار مي رود. مثال :

5+4+3 ----> 5 آ 4 آ 3



7) حرف " ه " در لهجه اصفهاني به نوعي نابود شده است . مثال :

بچه ها ---> بِچا

گربه ها ---> گُربا

مي جهد ---> مي جِد



** "ه " در آخر کلمات فعل به " د " ساکن بدل مي شود . مثال:

بِره ---> بِردِ

بشه ---> بِشِد



** " ه " به " ي " تبديل مي شود. مثال

بهتر ---> بيتَرِس

گربه ---> گربيِه



** "ه " به " و " بدل مي شود . مثال :

ما هم مي آئيم ---> ما وَم مي يَيم


** "ه " به " ش " تبديل ميشود . مثال :

بهش مي گم ---> بِشِش مي گم
البته این مورد بیشتر مربوط به اهالیی محترم حومه اصفهان هست

نکته : به غير از اول شخص مفرد ؛ حروف " خوا " به " خ " تبديل مي شود . مثال :

مي خواي ---> مي خَي



8) در برخي از افعال حرف " ي " به " اوي " تبديل مي شود . مثال :

مي گي ---> مي گوي


9)اگر حرف اول کلمه " ب " يا " ن " باشد و حرف سوم " ي " باشد ، يک "ي " بعد از " ب " يا " ن " اضافه مي شود . مثال

بگير ---> بيگير

بشين ---> بيشين

بريز ---> بيريز

ببين ---> بيبين


10) حرف " س " در آخر لغات . مثال :

چه خبر ؟؟ ---> چه خبِرِس ؟

بسه ---> بسِس


11) نکته جالب ديگر در مورد کلمه " پس " است که اغلب " س " آن حذف مي شود . مثال :

کجايين پس ؟ ---> کوجاين پَ ؟

پس تو کجايي ؟ ---> پَ تو کوجاي ؟



** "و " ما قبل " ي " به " ف " تبديل مي شود . مثال

ديوار ---> ديفال

تبصره : در لهجه هاي Super Esf اصولآ " د " به " ز " تبديل مي شود. مثال :

گنبد ---> گنبِز



12) " ي " در آخر کلمات حذف مي شود . مثال :

چيز هاي زيادي هست ---> چيزا زيادي یــِس

بچه هاي اون محله ---> بِچا اون محله

آدماي اين دوره زمونه ---> آدِما اين دوره زِمونه



13) د + فعل + د . مثال

دِ بيا دِ

دِ برو دِ

دِ جَل باش دِ


چند اصطلاح اصفهاني



1)" آيا عالِم" ،به معناي "معلوم نيست" ---> آيا عالِم بياد يعني معلوم نيست بياد



2) " آيدي داره " به معناي جالب ---> آيدي دارده ايشون دارن به ما اينا را مي گن



3) جَخ به معناي " تازه " ---> من جَخ رسيدم (( که در بعضي موارد با هم بکار مي رود ---> من جَخ تازه رسيدم ))



4) کلمه سيزده که "سينزَ " تلفظ مي شود و نوزده که "نونزَ " و دوازده که"دو وازَ" خوانده مي شود .



5) فعل زيباي اِسِدم که مي شود گفت کلمه " گرفتم " را داغون کرده و صرف آن به شرح زير است :

اِسِدم - اِسِدي - اِسِد -اِسِديم - اِسِديد – اِسِدند



6) فعل بِگم از جمله فعلهايي است که کسره حرف اول آن به " و " بدل شده و از استثنائاست . مثال

بِگو ---> بوگو

بِگم ---> بوگَم



7) "جَل باش " به معناي " عجله کن " که (ع) و (ه) اول و آخر کلمه از بين رفته است .



8) در اکثر موارد " ژ " به " ج " تبديل مي شود . مثال :

ماساژ ---> ماساج

پاساژ ---> پاساج



9) در بعضي مواقع صورت کلي کلمه و حروف دگرگون مي شود . مثال :

جوجه ---> چوري

کلاغ ---> غِلاغ

دُكان(مغازه) ---> دوکون

منبع : انجمن دانشجويان ايران