تغییر ماهیت دل از یک شرکت سهامی عام به یک شرکت خصوصی
به گزارش سافت‌گذر به نقل از فن آوری اطلاعات ایران، اوایل فوریه امسال شرکت دل خبر خصوصی‌ شدن خود را به‌ طور رسمی اعلام کرد. به این ترتیب، با کمک دو شرکت سرمایه‌گذار Silver Lake و MSD Capital و نیز وام ۲ میلیارد دلاری مایکروسافت به دل این شرکت با سهام‌دارانش تصفیه حساب می‌ کند تا راه خود را زین‌ پس به‌عنوان یک شرکت خصوصی و همچنان با سکان‌داری مایکل دل، بنیانگذار و مدیرعاملش، ادامه دهد. بر این اساس، سهام‌ داران دل به ازای هر سهم خود ۱۳٫۶۵ دلار دریافت خواهند کرد که حدود ۲۵ درصد بیش از ارزش ۱۰٫۸۸دلاری هر سهم دل در پایان روز یازدهم ژانویه امسال است. خود خبر کاملاً روشن و شفاف بیان شد و حتی برخی از ساز و کارهای جاری و آتی آن نیز به اطلاع عموم رسید؛ اما آن‌چه که شاید بیش از همه توجه محافل گوناگون را به خود جلب کرد، یکی موقعیت دل پس از این دگرگونی و دیگر حدس و نظریه‌ پردازی‌ها درباره علت مشارکت مالی مایکروسافت در این تغییر و تحول است.
از زمانی که مایکل دل در سال ۱۹۸۴ و در خوابگاه دانشجویی دانشگاه‌ محل تحصیلش سنگ زیربنای تجارت شرکت خود را چید، تاکنون توانسته‌است ۱۶ میلیارد دلار ثروت بیاندوزد. تصمیم دل برای تبدیل شدن به یک شرکت خصوصی و درنتیجه، این بده‌‌بستان ۱۴٫۴ میلیارد دلاری با سهام‌داران حرکت بزرگی است که راه این شرکت را از وال‌استریت و اوضاع آشفته کنونی آن رهایی می‌بخشد. دل در آغاز، کار خود را به‌عنوان یک شرکت کامپیوتری شروع کرد و طی این سال‌ها نیز تولید کامپیوترهای‌ شخصی اعم از لپ‌تاپ و رومیزی از ارکان تجاری‌اش محسوب می‌ شده‌اند؛ اما از اوضاع سال‌های اخیر چنین برمی‌آید که دیگر نمی‌ توان همچون گذشته کسب‌وکار یک شرکت را تنها با تکیه بر صنعت کامپیوترهای شخصی پیش برد. خود دل که همین چالش را از چند سال پیش تاکنون تجربه کرده‌است، در سال ۲۰۱۲ بیش از یک سوم ارزش پیشین‌اش را از دست داد؛ اما با همه این‌ها، برخی از صاحب‌نظران گام اخیر دل را نیز ریسکی بزرگ قلمداد می‌کنند؛ زیرا در نتیجه آن دل ۱۵ میلیارد دلار بدهی را به جان خواهد خرید و در مقابل هیچ ابزاری هم در دست ندارد که بتواند توسط آن با فعل‌وانفعالاتی که روز به روز صنعت کامپیوترهای شخصی را به حاشیه می‌برد، مقابله کند یا دست‌کم از تاثیرشان بکاهد. پانزده سال پیش دل از راه فروش مستقیم کامپیوترهای شخصی به مشتریانش سود هنگفتی به جیب زد. شش سال پیش نیز این شرکت پیشتاز تولید کامپیوترهای شخصی بود و این در حالی است که دل امروز در جایگاه سوم، پس از اچ‌پی و لنوو، نشسته‌است و روند نزولی‌اش احتمالاً ادامه خواهد داشت. سهم ۱۶٫۶ درصدی دل از این بازار در سال گذشته تا ۱۰٫۷درصد تنزل یافت. اوضاع بازار عوض شده‌است. رقبای ناآشنای تایوانی و چینی رفته‌رفته فاصله خود را با غول‌های غربی کمتر می‌کنند. امروز این اسمارت‌فون‌های آندروئیدی و آی‌پدها هستند که جیب شرکت‌ها را پر و جایگاه‌شان را در بازار تعیین می‌کنند، نه لپ‌تاپ‌ها ودسکتاپ‌های ویندوزی. چالش بعدی دل کوچ گسترده از مراکز داده به دنیای زیرساخت‌ها و محاسبات ابری است و معنی‌اش این است که دل یکی از بزرگ‌ترین بازارهایش را برای فروش سرور از دست می‌دهد. امروزه گوگل و فیس‌بوک تجهیزات مورد نیاز خود را خودشان با هزینه‌ای کمتر تهیه می‌کنند. افزایش سرویس‌های ابری شرکت‌های زیادی را بر آن داشته‌است تا به‌جای اجاره کردن برنامه‌های خدماتی و اجرای آن‌ها روی شبکه‌های کامپیوتری، خودشان ماشین‌های مستقل خریداری کنند. نتیجه آن‌که سهم دل از بازار سرورها در سال ۲۰۱۲ با یک درصد کاهش در مقایسه با سال پیش از آن به ۲۲٫۲درصد رسید و در کل ۹٫۵میلیون دستگاه سرور فروخت. مایکل دل درباره تغییرات اخیر برای کارمندانش نوشت که تغییر ماهیت شرکت به‌خوبی پیش می‌رود؛ ولی برای آن‌که سازوکارها کاملاً جا بیفتند به زمان، سرمایه‌گذاری و شکیبایی بیشتری نیاز خواهند داشت. گفتنی است با رویه جدید نیز مایکل دل همچنان کنترل شرکتش را در دست خواهد داشت. در تامین وجه نقد مورد نیاز در این بده‌بستان تجاری، شرکت Silver Lake یک میلیارد دلار مشارکت خواهد کرد. مایکروسافت نیز می‌کوشد در این میان نقش پررنگی بازی کند و به یکی از مهم‌ترین شرکای دل تبدیل شود. از این‌رو موافقت کرده‌است که ۲میلیارد دلار به دل وام بدهد. باید توجه داشت که خود مایکروسافت نیز به‌عنوان شرکتی که از دیرباز سیستم‌عامل ویندوزش را به تولیدکنندگان کامپیوترهای شخصی می‌فروشد‌، در اوضاع جاری بازار کامپیوترهای شخصی تحت فشار قرار دارد. این شرکت در توضیح همکاری‌اش با دل گفت که مایکروسافت مدت مدیدی است که در پیشبرد اکوسیستم کامپیوترهای شخصی نقش داشته و در هر راهی که نشان داده می‌تواند آینده این چرخه را تضمین کند، سرمایه‌گذاری سنگینی کرده‌ است. ای‌ام ساکوناگی از تحلیلگران موسسه پژوهشی Bernstein Research برآورد کرده‌ است بدهی‌های دل از آن‌چه که صرف پرداخت سود سهام سهام‌داران و خریداران سهام خواهدشد، کمتر است و چون بازار کامپیوترهای شخصی فعلاً (هرچند کمتر از پیش) می‌فروشد، می‌توان این بدهی‌ها را مدیریت کرد.
این قرارداد به لحاظ ارزش مالی، از زمان شروع بحران اقتصادی سال ۲۰۰۷ به این ‌سو، بزرگ‌ترین دادوستد تجاری محسوب می‌شود. طی این قرارداد شرکت دل به‌ازای هر سهم، ۱۳٫۶۵ دلار به سهام‌داران پرداخت خواهد کرد. دل از مدت‌ها پیش در تلاش بود ماهیت خود را از یک شرکت سخت‌افزاری صرف به شرکتی با رویکردی نرم‌افزاری خدماتی تغییر دهد. این شرکت در چند سال گذشته میلیاردها دلار برای رسیدن به هدفش سرمایه‌گذاری کرد و شرکت‌هایی همچون Quest Software و AppAssure و نیز SonicWall را به تملک خود درآورد. اکنون نیز بر ارائه سرویس‌های محاسبات ابری، زیرساخت‌های متمرکز در مراکز داده و نرم‌افزارهای مدیریتی نیز به اندازه کامپیوترهای ‌شخصی توجه نشان داده‌است. با این‌که دل کوشید تا مرزهای تجارتش را از آنچه که هست فراتر ببرد، اما هنوز هم هویتش با تولید کامپیوترهای شخصی گره خورده‌ است و بخش عمده درآمدش از همین حیطه حاصل می‌شود. سال ۲۰۱۲ تقریباً برای‌ همه تولیدکنندگان کامپیوترهای شخصی یک گام به عقب محسوب می‌شد. مایکل دل در خلال کنفرانس Dell World به خبرنگار اینفورمیشن‌ویک گفت که سرمایه‌گذاری‌های شرکت برای آینده است و زیان‌های کوتاه‌مدت را می‌توان یکی از ملزومات موفقیت‌های آتی تلقی کرد. بر همین اساس خصوصی شدن دل را می‌توان زیانی کوتاه‌مدت دانست که درعوض بخشی از راهبرد درازمدت شرکت برای به‌بار نشستن طرح‌های آتی‌ را به دنبال خواهد داشت. کارتر لاشر از تحلیلگران ارشد فناوری اطلاعات در شرکت Ovum می‌گوید که تصمیم دل مبنی بر ترک وال‌استریت می‌تواند در راهبرد این شرکت و طیف محصولاتش تغییرات بنیادی ایجاد کند. چالش اصلی دل ارتباط برقرار کردن با مشتریان بالقوه و بالفعل است. پیشنهاد او این است که مدیران شرکت میزان ریسک در زیرساخت‌های تجاری‌شان را برآورد کنند تا بدانند آثار این تحول بر برنامه‌های‌شان تا چه حد خواهد بود. در سوی دیگر اما دیوید جانسون از تحلیلگران موسسه پژوهش فورستر نسبت به اقدام اخیر دل خوش‌بین است؛ به‌ویژه این‌که به گفته‌ او هیچ واکنش ملموسی که نشان دهد مشتریان دل از این تغییرات نگران شده‌اند، دیده نمی‌شود. جانسون می‌گوید که تصاحب شرکت‌های ریز و درشت طی سال‌های گذشته ساختار دل را پیچیده کرده‌ است. او خوش‌بین و امیدوار است که دل بتواند با محدود کردن تجارت خود به چند حیطه اصلی و خاص محصولاتی ارائه دهد که از عهده شرکت‌های دیگر برنمی‌آید و البته بر این باور است که دل تجارت کامپیوترهای شخصی را کنار نخواهدگذاشت. در این میان نقش مایکروسافت به‌عنوان یکی از سرمایه‌گذاران نیز حدس و حدیث‌هایی را برانگیخته است؛ برای مثال، وال‌استریت ژورنال در یکی از گزارش‌های خود مدعی شده‌ بود که پیشنهاد مایکروسافت بابت وام ۲میلیارد دلاری به دل حاکی از نفوذ این شرکت در «دل خصوصی» است و اینکه ممکن است با همین همکاری راهبردی بخواهد ویندوز را به یکی از برگ‌های اصلی خود در محصولات آتی دل تبدیل کند؛ اما چنین مواردی هنوز مشخص نیستند و مایکل دل نیز گفته است که مایکروسافت در فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری‌های عادی و جاری شرکت نقشی ندارد. اگر حدس‌ها و شایعه‌ها درست باشند، معلوم نیست واکنش شرکت‌های دیگر به چنین رابطه‌ای چگونه باشد. استقبال نه خوب و نه بد از ویندوز۸ و نیز ورود مایکروسافت به دنیای سخت‌افزار با کامپیوتر تلفیقی Surface مواضع شرکت‌های گوناگون، چه شریک و چه رقیب، را در قبالش تغییر داده‌ است و در واقع این شرکت نرم‌افزاری که روزی شریک برخی از تولیدکنندگان سخت‌افزار در دنیا بود، رفته‌رفته به یک رقیب بدل خواهد شد. پاره‌ای دیگر از صاحب‌نظران نیز نظیر آنچه که چندی پیش در مقاله‌ای در سایت یاهو منتشرشد، بر این باورند که مایکروسافت بیشتر به راهبردهای ابری و فناوری‌های بیگ‌دیتا و مجازی‌سازی دل تمایل دارد، تا به کامپیوترهای شخصی‌اش. ری وانگ از تحلیلگران Constellation Research می‌گوید که مایکروسافت بزرگ‌ترین پشتیبان دل است که علاوه بر تامین بخشی از سرمایه مورد نیاز شرکت در دگرگونی اخیر، دلارهای مورد نیاز برای بازاریابی محصولات دل را نیز تامین خواهد کرد. او می‌‌افزاید که مایکروسافت نمی‌تواند یک شرکت سخت‌افزاری دیگر را هم از دست بدهد. به‌ویژه اینکه اچ‌پی به‌تازگی از کروم‌بوک خود رونمایی کرد و آشکارا نشان داد نه در کنار مایکروسافت که در برابر این شرکت و محصولاتی همچون Surface قرار گرفته ‌است.