هفت روز علم: از انفجار ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ژولی تا اطلاعات ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ بایتی

[سونای]

هفت روز علم: از انفجار ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ژولی تا اطلاعات ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ بایتی

دانش‌های بنیادی - بزرگ‌ترین برخورد آسمانی با زمین طی صد سال گذشته و مجوز گرفتن نخستین مطالعه بالینی که اجازه کاشتن سلول‌های بنیادی همه-توان را در انسان دریافت کرده، بخشی از مهم‌ترین اخبار علمی هفته گذشته هستند.

عرفان خسروی: بزرگ‌ترین برخورد آسمانی با زمین طی صد سال گذشته و مجوز گرفتن نخستین مطالعه بالینی که اجازه کاشتن سلول‌های بنیادی همه-توان را در انسان دریافت کرده، بخشی از مهم‌ترین اخبار علمی هفته گذشته هستند. اما رخدادهای دیگری هم در دنیای علم اتفاق افتاد که اغلب آنها در سایه انفجار بزرگ‌ترین شهاب‌سنگ صدسال اخیر محو شد.

انفجار بزرگ آسمانی

شهر چلیابینسک در روسیه با موج ضربه‌ای حاصل از انفجار شهاب‌سنگی بزرگی که در ارتفاع 20 تا 30 کیلومتری سطح زمین متلاشی شد، در وحشت فرورفت. بیشتر از 1000 نفر با تکه‌شیشه‌های حاصل از شکسته‌شدن پنجره‌های اطرافشان پس از رسیدن موج انفجار مجروح شدند. این انفجار حدود نیم مگاتن TNT قدرت داشت (معادل 2 پتاژول یا 1015×2 ژول.برای مقایسه، انفجار هسته‌ای هیروشیما حدود 16 کیلوتن تی.ان.تی قدرت داشت) و با توجه به این قدرت، احتمالاً قطر این شهاب حدود 17 متر و وزن آن در بدو ورود به جو زمین حدود 10.000 تن بوده است. به نظر می‌رسد این شهاب پس از شهاب‌سنگ معروفی که در سال 1908 ناحیه تونگوسکای سیبری را به آتش کشید، بزرگترین شهاب‌سنگی باشد که در جو زمین منفجر شده است.

فروریختن چرنوبیل!

قسمت بزرگی از دیوار و سقف حفاظت‌کننده اطراف یکی از رآکتورهای متروکه چرنوبیل در اوکراین (که 27سال پیش منفجرشد) فروریخت. حدود 600 متر مربع از دیواره‌ها و سقف‌های ساخته‌شده در اطراف این نیروگاه متروکه احتمالاً به دلیل افزایش فشار برف فروریخته است. این سقف‌ها و دیوارها اندکی پس از فاجعه سال 1986/1365 ساخته شده بودند. قرار است که این پوشش محافظ نهایتاً تا سال 2016/1395 با یک گنبد بتونی جایگزین شود.

لایحه دسترسی آزاد

لایحه‌ای که الزام‌آور دسترسی آزاد به اطلاعات علمی انجام شده با حمایت‌های دولتی است، هفته گذشته به کنگره ایالات متحده داده شد که اگر تصویب شود، تمام بنگاه‌های تحقیقاتی را مجبور می‌کند حداکثر تا شش ماه پس از انتشار نتایج تحقیقاتشان در نشریات علمی، تضمین کننده دسترسی آزاد همگان به این نتایج باشند. درحال حاضر مؤسسات درمانی آمریکا باید تحقیقات خود را حداکثر ظرف مدت 12 ماه برای عموم دسترسی‌پذیر کنند. این چهارمین لایحه الزام دسترسی آزاد به اطلاعات علمی است که به کنگره ایالات متحده برده می‌شود و هنوز هیچ‌کدام رأی نیاورده‌اند.

حمایت از هم‌جوشی

تحقیقات درباره روش‌های هم‌جوشی هسته‌ای ادامه می‌یابد. منظور از هم‌جوشی هسته‌ای فشردن ایزوتوپ‌های هیدروژن تا حدی است که به هم جوش بخورند وبا پدید آوردن هسته پایدار هلیوم، انرژی آزاد کنند. گزارشی که چند روز پیش از طرف هیئت ملی تحقیقات ایالات متحده منتشرشد گویای حمایت این کشور از تحقیقات بیشتر در این زمینه است.

رآکتور هسته‌ای جدید

رآکتور هونگ‌یان‌هی در شمال شرقی استان لیائونینگ چین (در نزدیکی مرز کره شمالی) چند روز پیش شروع به کار کرد. این نخستین رآکتور جدیدی است که در چین، پس از اعمال محدودیت‌های امنیتی ناشی از بحران هسته‌ای نیروگاه دای‌ایچی در فوکوشیمای ژاپن که در پی زلزله 9 ریشتری و سونامی عظیم مارس 2011 / اسفند 1389 اتفاق افتاد، راه‌اندازی می‌شود. دولت چین اکنون از 16 رآکتور فعال بهره می‌برد که با ظرفیت 12 گیگاوات کار می‌کنند و قرار است تا سال 2020/1399 این ظرفیت را به 58 گیگاوات برسانند.

قانون ثبت ژن‌ها

در دادگاهی تاریخی که هفته پیش برگزار شد، دادگاه ملی استرالیا در سیدنی حکم داد که ژن‌های انسانی قابل ثبت‌شدن خصوصی هستند، زیرا جداسازی یک ژن انسانی نتیجه دخالت فناوری انسانی است. این حکم به شرکت میریاد جینتیکس واقع در ایالت یوتای آمریکا اجازه می‌دهد همچنان از مزایای ثبت اختصاصی برخی ژن‌های انسانی استفاده کند. این شرکت در ایالات متحده در معرض درگیری‌های زیادی بر سر ثبت اختصاصی ژن‌ها بوده است و در سال جاری احتمال این که توسط قاضی ارشد ایالات متحده مورد قضاوت مجدد قراربگیرد، وجود دارد.

اختلاف اوباما و کنگره آمریکا

«اگر کنگره به موقع برای حفاظت نسل‌های بعدی کاری نکند، من این کار را می‌کنم»: این جمله‌ای است که رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی‌اش در هفته پیش درباره تغییرات اقلیمی و کاهش آلودگی‌ها به زبان آورد. کنگره آمریکا هیچ کاری در قبال کاهش آلودگی‌های اقلیمی انجام نداده است.

برنامه محیط زیستی سازمان ملل

امروز جمعه، سوم اسفند ماه، نشست برنامه محیط زیستی سالانه سازمان ملل در نایروبی با معرفی مرکزی جدید برای کمک به ارسال فناوری‌های مرتبط با محیط زیست به کشورهای در حال توسعه پایان خواهد گرفت.

اسکلت شاهزاده مدیچی

نخستین تصاویر از اسکلت آنا ماریا لوئیسا د-مدیچی، آخرین عضو خاندان قدرتمند مدیچی در فلورانس که در سال 1743 درگذشته بود، منتشر گردید. اسکلت این شاهزاده هنوز تاج سلطنتی به سر دارد و وضعیتش بهتر از آن‌چیزی است که پژوهشگران انتظار داشتند. بررسی‌های DNA و ایزوتوپی از نمونه‌های استخوان‌ها اطلاعات بیشتری از شیوه زندگی علت مرگ شاهزاده مدیچی به دست خواهند داد. این اسکلت در حال حاضر در موزه‌ای در آلمان به نمایش گذاشته شده است.

سرریز داده‌های CERN

ذخیره‌های رایانه‌ای CERN، آزمایشگاه اصلی فیزیک ذرات اروپا در نزدیکی ژنو، سوئیس، اکنون بیش از 100 پتابایت (10¹⁷ بایت یا 100 میلیون گیگابایت) داده در خود دارد. این داده‌ها در 52000 کارتریج نواری و بیش از 17000 دیسک در آزمایشگاه‌ها نگهداری می‌شوند. حجم این داده‌ها معادل 700 سال فیلم سینمایی HD است. بیشتر این داده‌ها (حدود 75 پتابایت) از LHC (که بوزون هیگز را کشف کرد) می‌آید. برای دو سال آینده LHC به دلیل مسائل فنی و آماده‌سازی دستگاه برای دست‌یابی به حداکثر انرژی تعطیل خواهد بود.

سرطان در کودکی

تحقیقات روی سرطان‌های دوره کودکی بیشتر روی نیازهای کشورهای در حال توسعه تمرکز خواهد کرد. در مجموعه‌ای از مقالات فنی که در مجله Lancet Oncology منتشر شدند، محققان نشان دادند که مرگ‌های ناشی از سرطان در دوره کودکی در کشورهای پیشرفته 94 درصد کمتر از کشورهای درحال توسعه است.

چراغ سبز به سلول‌های بنیادی

برای نخسیتن بار در جهان یک بررسی بالینی که سلول‌های بنیادی چند-توان تحریک‌شده را در بدن انسان می‌کارد، اجازه شروع پیدا کرد. یک هیئت نظارت در مؤسسه ملی نوآوری زیستی-پزشکی در اوزاکای ژاپن به این تحقیق چراغ سبز داد تا انحطاط مولکولی ناشی از پیری را بررسی کنند. این عارضه باعث ضعف عملکرد شبکیه و نهایتاً نابینایی خواهد شد. سرپرست این تحقیقات ماسایو تاکاهاشی در مرکز زیست‌شناسی تکوینی RIKEN در شهر کوبه است. این تحقیقات البته نیازمند تأیید از طرف وزارت بهداشت ژاپن نیز هست که صدور آن چند ماهی طول می‌کشد.
هورمون‌های می‌شکنند
مواد شیمیایی مصنوعی پیداشده در بسیاری فرآورده‌های خانگی و صنعتی می‌توانند باعث درهم‌شکستن دستگاه هورمونی بدن و مشکلات جدی سلامت برای مردم و حیات وحش شوند. تحقیقی که از طرف برنامه محیط زیستی سازمان ملل و سازمان جهانی سلامت منتشر شد گویای این موضوع است. این تحقیق بزرگ‌ترین و جامع‌ترین تحقیقی بوده که بر روی مواد شیمیایی خراب‌کننده دستگاه هورمونی بدن انجام شده است. مهم‌ترین اثر این مواد ناهنجاری‌های تولیدمثلی در مردان جوان و سرطان سینه در زنان است.

منبع