مرور سریع مراقبتهای دوران بارداری (علائم هشدار -حاملگی های پرخطر -شکایات شایع دوران حاملگی )

[poune]

تعریف :

منظور از مراقبت های دوران بارداری بارداری تضمین این نکته است که هر حاملگی منجر به تولد فرزندی سالم شود بدون اینکه به سلامت مادر خدشه ای وارد گردد. حاملگی را باید بعنوان یک پدیده فیزیولوژیک و طبیعی در نظر بگیریم و با آن برخوردی مناسب و منطقی داشته باشیم. ذکر این نکته بسیار اهمیت دارد که زنان حامله نیاز به رسیدگی و مراقبت‌های ویژه ای از جانب خانواده و پرسنل بهداشتی دارند.

هدف از این اعمال بطور کلی عبارتند از :
۱-تعیین وضعیت سلامت مادر و جنین
۲-تعیین سن حاملگی یا سن تقریبی جنین
۳- شروع طرحی برای ادامه مراقبت های دوران بارداری
مراقبت اولیه :
مراقبت دوران بارداری را به محض وقوع حاملگی بایستی شروع کرد یعنی چند روز پس از عدم وقوع یک عادت ماهیانه،خصوصاً در خانم هائی که سابقه بیماریهای مزمن و خاصی را دارند باید وجود حاملگی ثابت و مراقبت ها‌ آغاز گردد و برای خانم های سالم و بدن مشکل قبلی نباید از فقدان دومین قاعدگی تجاوز کند.ابتدا باید خانم هائی را که مشکوک به بارداری هستند نزد پزشک یا ماما برد تا حاملگی آنها محرز گردد و سپس مراقبت‌های دوران بارداری توسط مراکز مخصوصی که وجود دارد انجام پذیرد.معمولاً در اولین ویزیت مادر حامله از لحاظ قد و فشار خون مورد سنجش قرار می گیرد آزمایشات لازم درخواست می‌شود و برنامه ویزیت های بعدی داده شده و علائم هشدار به او گفته می شود. در این بین اگر مادر حامله برنامه واکسیناسیون کاملی نداشت، این برنامه کامل می گردد.
دستورات لازم برای زن حامله بقرار زیر است:در مورد تغذیه- آرامش- خواب- اجابت مزاج- ورزش- استحمام- لباس پوشیدن- تفریحات- سیگار کشیدن- مصرف دارو و ملاقات های بعدی دستوراتی داده می شود.
علائم هشدار یعنی علائمی که با وجود آمدن آنها باید سریعاً مراجعه نمود:
۱- هر گونه خونریزی از دهانه رحم
۲- تورم صورت و انگشتان
۳- سردرد شدید و مداوم
۴- تاری دید
۵- درد شکم
۶- استفراغ مداوم و شدید
۷- تب یا لرز
۸- دفع ادرار دردناک
۹- خروج مایع از مهبل
۱۰- تغییرات قابل ملاحظه در تعداد یا شدت حرکات جنین
انواع حاملگی های پرخطر که نیاز به مراقبتهای ویژه دارند:
۱- وجود سابقه بیماریهای قبلی مثل ناراحتی قلبی- فشارخون- دیابت ( بیماری قند)- ناراحتی کلیوی و کبدی
۲- مشکلات و عوراض در حاملگی قبلی مثل مرگ جنین، زایمان زودرس، کاهش رشد جنین- خونریزی و غیره
۳- سابقه سزارین قبلی
۴- اگر مادر قبلاً نوزادی با وزن کمتر از ۲ کیلوگرم بدنیا آورده باشد
۵- مادری که وزن او قبل از بارداری کمتر از ۳۸ کیلو گرم باشد
۶- فقر تغذیه ای مادر
۷- مادری که قدش از ۱۴۵ سانتی متر کمتر باشد
]۸- چنانچه مادر قبلاً چهار یا بیش از چهار زایمان کرده باشد
۹- چنانچه سن زنی بیش از ۳۵ سال یا کمتر از ۱۸ سال باشد

۱۰- اگر فاصله بین دو زایمان کمتر از ۲ سال باشد خطر مرگ برای نوزاد تا حدود ۵% افزایش می یابد.

رژیم غذایی زنان باردار:
۱-پروتئین :
برای تامین رشد جنین، جفت، رحم و پستانها و افزایش حجم خون مادر باید مقادیری به پروتئین مصرفی زنان حامله اضافه گردد. بهتر است قسمت عمده پروتئین از منابع حیوانی نظیر گوشت، شیر، تخم مرغ، پنیر، مرغ و ماهی باشد چون دارای ترکیبات پروتئینی مناسبی هستند.
۲- کالری:
در طول حاملگی افزایش کالری روزانه به میزان کلی ۳۰۰ کیلوکالری را توصیه می کنند، که این افزایش با مصرف موادی مانند ئیدراتهای کربن و چربیها تامین می گردد.
توجه :
برخی مواد هستند که اگر بطور خود سرانه مصرف شوند ممکن است فرد را دچار مسمومیت کنند که عبارتند از آهن- روی- سلنیوم و ویتامین های B6-A-C-D. آهن تنها ماده غذائی است که نمی توان احتیاجات مادر بدان را با رژیم غذائی به تنهائی تامین نمود و حتماً باید به صورت دارو مصرف شود.
نظارت منطقی بر وضعیت تغذیه زنان باردار:
۱- بطور کلی باید مادر هر آنچه و هر قدر که دوست دارد بخورد.
۲- باید مطمئن بود که غذای کافی در دسترس او است.
۳- باید اضافه وزن مطلوب را در دوران حاملگی داشته باشد.
۴- باید مصرف غذاهای عجیب ( مثل خاک خوری ) را در زنان حامله جدی گرفت و به پزشک مراجعه کرد.

سلامت عمومی زنان باردار :
۱- تمرینات ورزشی و کار :
بطور معمول لازم نیست که زن حامله تمرینات ورزشی و کار خود را محدود کند، البته تا زمانیکه خسته نشود. در برخی از عوارض حاملگی مثل مبتلایان به فشار خون دوران حاملگی، حاملگی های چند قلو و زنانی که جنین آنها رشد کمی دارد و مبتلایان به بیماریهای شدید قلبی وضعیت نشسته برای مادر و جنین مناسب تر است.
۲-مسافرت :
بطور کلی خطر خاصی ندارد. پس از ماه هشتم حاملگی زنان حامله باید هر دو ساعت یکبار قدم بزنند که این ممکن است در سفرهای هوائی مقدور نباشد. بیشترین خطر سفر خصوصاً در مسافرت های بین المللی، بروز عارضه در محلی است که امکانات کافی برای درمان وجود ندارد.
۳- سیگار کشیدن :
باعث کوچک شدن نوزادان متولد شده- تولد زودرس- وزن کم هنگام تولد می شود بنابراین زنان باید بطور کلی از کشیدن سیگار خودداری کنند.
۴- الکل:
استفاده از الکل در دوران حاملگی می تواند به جنین صدمه بزند بنابراین باید کلاً از مصرف الکل اجتناب شود.
۵- مواد مخدر:
مصرف مزمن داروهای مخدر مثل مشتقات تریاک، باربیتوراتها و آمفتامین ها به مقادیر زیاد برای جنین مضر است.
۶- مصرف داروها :
باید با احتیاط کامل و حتماً تحت نظر پزشک باشد.
شکایات شایع دوران حاملگی که باید به آنها رسیدگی نمود:
۱- تهوع و استفراغ
۲- کمر درد
۳- واریس
۴- هموروئید
۵- سوزش پشت جناغلازم است یادآور شویم که بحث مراقبتهای دوران بارداری بسیار وسیع است و در این جزوه سعی شده مطالب عمده و عمومی که باید مورد توجه مردان جامعه ما باشد تا در آینده آگاهی لازم را جهت کمک به مراقبت صحیح از همسران باردارشان داشته باشند، عنوان شود.
لازم است بدانیم که :
۱- خطرات زایمان با مراجعه با نزدیکترین مراکز بهداشتی، برای معاینه کامل در حین بارداری کاهش قابل ملاحظه ای خواهد یافت
.۲- تمامی زایمانها باید توسط ماماهای دوره دیده انجام شود.
۳- برای کاهش خطرات زمان بارداری و زایمان تمامی خانواده ها باید از علائم هشدار دهنده آگاهی یابند.
۴- تمامی زنان در حین بارداری نیاز به غذای بیشتری دارند و زنان باردار نیازمند استراحت بیشتری نیز هستند.
۵- فاصله بین تولدها باید حداقل ۲ سال باشد و با اجتناب از بارداری قبل از سن ۱۸ سالگی و پس از ۳۵ سالگی خطرات زایمان به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
۶- دخترانی که در زمان کودکی و بلوغ خوب تغذیه شده و از سلامت کامل برخوردار بوده اند مشکلات کمتری در زمان بارداری خواهند داشت.
۷- اگر زن باردار سیگار، الکل و یا مواد مخدر استعمال نماید ممکن است جنین وی آسیب ببیند.