6تغییر جسمی و روحی در بهار

[mozhgan.s]

همه ما تغییرات را دوست داریم. مخصوصا تغییری مثل پایان یافتن فصل زمستان و شروع فصل زنده و شاداب بهار که چند هفته قبل از شروع آن احساس سرزندگی را تجربه می کنیم. اما مساله آن است که این تغییر فراگیر طبیعت علاوه بر تاثیر روحی، بر جسم و سلامتی ما نیز تاثیر مهمی می گذارد.


این تاثیرات برای برخی افراد مایه دردسر و آزاردهنده است و می تواند نوع و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

حال و هوای بهار طوری است که در حالی که یک فرد از هوای آن لذت می برد، دیگری در حال درگیری با عوارض آزاردهنده آن است. در این فصل فرد بسته به تاثیری که از آن می پذیرد ممکن است احساس بی حالی، خواب آلودگی، عطسه و آبریزش بینی، تغییرات مزاج، تغییرات خلق و خو و ده ها حالت دیگر کند.

اما آیا این تغییرات روحی و جسمی زاده ی ذهن ما هستند و یا اساس علمی دارند؟
زمانی که افراد در معرض نور بیشتری باشند، احساس انرژی بیشتری کرده و کمتر می خوابند. این وضعیت ناشی از کاهش ترشح ملاتونین است
سال هاست که محققان رابطه بین تغییرات روحی و جسمی و تغییرات فصل ها را بررسی می کنند. اما اطلاعاتی که از این ارتباط در دست دارند سطحی است. این موضوع نشانگر آن است که ارتباط فصل ها و خلق و خوی آدمی چقدر عمیق و مهم است.

در اینجا می خواهیم شایع ترین تاثیرات فصل بهار را بر افراد مختلف بررسی کنیم.

1- کمتر می خوابم.
اولین تاثیر ورود از فصل سرما به فصلی آفتابی مثل بهار، تغییر کردن پوشش ماست. لباس های کمتری می پوشیم، چون دیگر با بیرون رفتن از خانه احساس سرما نمی کنیم. اما مغز ما چطور این تغییر را احساس می کند؟

مغز ما میزان نور محیط را دقیقا پردازش می کند. افزایش نور خورشید و طولانی شدن مدت روز در فصل بهار، به مغز ما دستوری مبنی بر تولید و ترشح کمتر هورمون ملاتونین را می دهد. هورمون ملاتونین هورمونی بسیار حائز اهمیت در فرایند خواب است.

زمانی که افراد در معرض نور بیشتری باشند، احساس انرژی بیشتری کرده و کمتر می خوابند. این وضعیت ناشی از کاهش ترشح ملاتونین است. زمانی که ملاتونین کمتری به داخل رگ های خونی پمپ می شود، شما نیز احساس بالاتری از انرژی را دارید، شاداب تر هستید و احساس عشق بیشتری به زندگی و نزدیکانتان خواهید داشت.


2- در بهار شادتر هستم.
تغییر بیوشیمیایی دیگری که در طول این فصل در بدن رخ می دهد، افزایش سطح سروتونین است. مطالعه ای که در سال 2008 انجام شد نشان داد که در فصول پاییز و زمستان سطح گیرنده های سروتونین در مغز بالاتر می رود. افزایش گیرنده های سروتونین مغزی باعث افزایش برداشت آن توسط مغز و در نتیجه تاثیر بیشتر آنها خواهد شد.

نقش سروتونین در خلقیات و رفتار به طور کامل شناخته شده است. یکی از این تاثیرات، احساس تمایل شدید به زندگی در فصل بهار است.

بنابراین به راحتی می توان فهمید که چرا زمستان فصل افسردگی است. افسردگی ناشی از زمستان و پاییز را خیلی وقت ها اختلال خلقی فصلی نیز می گویند که بهار درمان آن است.

البته ناگفته نماند یکی دیگر از علل مهم شادی آور بودن بهار، غیر از مکانیسم اثر سروتونین مشاهده شادی مردم و جنب و جوش و دید و بازدید عید است.

3- ورزش و تحرک بیشتری دارم.
برخی محققان اظهار می کنند که این تغییرات روحی و جسمی فقط به دلیل تغییرات هورمونی در بدن نیست. بلکه علت دیگری وجود دارد که مردم در فصل بهار شادتر از زمستان هستند.

به نظر آنها خوب بودن آب و هوا و مواجهه بیشتر افراد با نور خورشید است که به آنها انرژی زیادی داده و آنها را برای داشتن فعالیت بدنی برمی انگیزد. برای مثال ورزشکاری که در فصل زمستان همواره دو ساعت در روز را به ورزش اختصاص می داده، در بهار به راحتی سه ساعت ورزش می کند.

پس فصل بهار قدرتی قابل توجه در تغییر خلق و خو و افزایش جنب و جوش دارد. علاوه بر تاثیرات تغییر سطح هورمون ها و تاثیرات روحی ناشی از دیدن شادی و سرزندگی مردم و طبیعت، افزایش سطح ویتامین د بدن در فصل بهار به دلیل مواجهه بیشتر با خورشید را نیز می توان یکی از دیگر علل دانست.


4- خلق و خویم تغییر می کند.
این تغییر خلق و خو می تواند در اثر تغییرات هورمونی در بدن باشد و یا تغییری کاملا طبیعی مثل عوض شدن لباس های ضخیم زمستان با لباس های بهاری باشد.

عشق در هوای بهار بیشتر از زمستان است و آدم ها در بهار مهربان تر می شوند؛ برای مثال پزشکان متخصص زنان سطوح بالاتری از بارداری ناخواسته را در فصل بهار گزارش کرده اند.

بر اساس نظر دانشمندان آمریکایی این افزایش بارداری می تواند چند علت زیر را داشته باشد:
- تغییرات فصلی در تعداد اسپرم های مردان
- افزایش ترشح تستوسترون در مردان در دوره ای خاص از فصل بهار
- تقویت تخمک گذاری زنان در این فصل

افسردگی فصلی
5- بر خلاف گفته ها، در این فصل احساس افسردگی می کنم.
در حالی که فصل بهار برای خیلی از افراد فصلی شادی آور و سرشار از انرژی است، این فصل می تواند برای برخی از افراد فصل تیرگی و ناامیدی باشد. خیلی وقت ها بهار فصل افزایش آمار خودکشی هم هست.

به عقیده برخی روانپزشکان و نیز برخی متخصصان مغز و اعصاب، افزایش انرژی فرد در فصل بهار می تواند برخی مواقع به عنوان یک تنش روحی در نظر گرفته شود. این انرژی بالا مخصوصا در مواردی که فرد از یک بیماری زمینه ای مانند افسردگی رنج می برد باعث طولانی تر و شدیدتر شدن بیماری خواهد شد. این مساله مخصوصا در بیماران مبتلا به افسردگی شدید جدی تر است. خیلی وقت ها پزشک بسته به تجربه بیمار از بهارهای قبلی، میزان و نوع داروهای او را در این فصل تغییر خواهد داد.

آلرژی بهاری
6- بهار برای من فصل آبریزش بینی است.
از همه ی تاثیرات خوب و مهیج فصل بهار که بگذریم ، آلرژی و حساسیت فصلی مشکلی بسیار شایع و البته آزاردهنده در این فصل است. آمار دقیق کشور خودمان را نمی دانیم، ولی بر اساس آمارهای انستیتو آسم و آلرژی آمریکا، بیش از چهل میلیون آمریکایی، آلرژی بهاری دارند.
گرده های ناشی از گرده افشانی گیاهان، شایع ترین عامل شروع آبریزش بینی و عطسه های همراه با آن است که میزان آنها در هوا با نزدیک شدن به فصل بهار افزایش می یابد.