انواع تركهاي سطوح بتني:

[M@hdi42]

انواع تركهاي سطوح بتني:

بتن، مانند ديگر مصالح ساختماني با تغييرات موجود در مقدار رطوبت و درجه حرات، انقباض و انبساط مي يابد و با توجه به بار وارده و شرايط نگاهداري، تغيير شكل مي دهد. زماني كه تمهيداتي براي اين حركات در طراحي و اجرا فراهم نشود، آنگاه تركها ايجاد مي شود. برخي از انواع تركهاي معمولي عبارتند از :

شكل A- تركيدگي ناشي از جمع شدگي پلاستيك

شكل B- تركهاي ناشي از اتصال ناصحيح

شكل C- تركهاي ناشي از قيود خارجي پيوسته (مثلاً ديوار درجا ريخته شده مقيد در امتداد لبه تحتاني بر روي پي نواري).

شكل D- تركهاي كف زيرزمين

شكل E- تركهاي موازي لبه قطعات صفحه اي (D-Cracking) ناشي شده از انجماد و آب شدگي.

شكل F- تركهاي پوست ماري

شكل G- تركهاي ناشي از نشست

ترك ها به ندرت سلامت سازه اي را تحت تأثير قرار مي دهند. بيشتر تركهاي تصادفي انفرادي بدنما هستند و اگرچه آنها به آب اجازه ورود مي دهند ولي به خرابي پيشرونده منتهي نمي شوند و فقط آنها بدمنظره مي باشند.
تركهاي نقشه دار (پوست ماري) با فاصله نزديك، و يا تركهاي موازي لبه قطعات ناشي شده از انجماد و آب شدگي از اين قضيه مستثني هستند و ممكن است به خرابي نهايي منتهي شوند.


چرا سطوح بتني ترك برمي دارند؟
اكثـر تركهاي بتني معمولاً به علت طراحي نـادرست و روشهاي اجرائي نـامناسب ماننـد موارد زير حاصل مي شوند :

الف) حذف درزهاي جداساز كننده و كنترلي و روشهاي ناصحيح اجراي اتصالات و درزها.
ب) آماده سازي زيربنايي (بستر زيركار) به روش غلط.
ج) استفاده از بتن با اسلامپ بالا و افزودن آب اضافي در كارگاه به آن.
د) پرداخت كاري ناصحيح.
هـ) عدم عمل آوري و يا عمل آوري ناكافي و نامناسب.

چگونگي جلوگيري و يا كاهش ترك خوردگي
تمام بتن ها براي ترك خوردگي تمايل نشان مي دهند و توليد مداوم بتن كاملاً عاري از ترك خوردگي امكان پذير نيست.

بهرحال، ترك خوردگي مي تواند در صورتي كاهش يافته و كنترل شود كه محافظت هاي اساسي زيرين رعايت شوند :
الف) بستر زيركار و قالب بندي : تمام خاك روئي (خاك دستي) و نقاط نرم بايد برداشته شوند. صرفنظر از نوع خاك، زير قطعه بتني بايد فشرده شده و يا كرسي چيني شده و يا بوسيله غلتك كاري، ويبره كاري و يا كوبيدن كاملاً فشرده شده باشد. دال بتني و بستر زيركار بايد جهت زهكشي شيب مناسبي داشته باشد. بستر زيركار صاف، هموار و ترازبندي شده بـه جلوگيري از ترك خوردگي كمك مي كنند. قالب ها بايد بطوري ساخته و مهار شده باشند كه بتواند در مقابل فشار بتن، بدون حركت و جابجائي مقاوم و استوار باشد.
ورق هاي پلي اتيلني (Poly Ethylen) مانع تبخير آب شده، آب آوري تراوش (Bleeding) را افزايش مي دهد و بطور فوق العاده ترك خوردگي بتن با اسلامپ بالا را افزايش مي دهند.
براي كاهش ترواش و آب آوري روي ورق هاي پلي اتيلن را با 1 تا 2 اينچ (5/2 تا 5 سانتيمتر) از ماسه مرطوب بپوشانيد. بلافاصله قبل از استقرار بتن، بستر زيركار، قالب ها و آرماتور را مرطوب سازيد.

ب) بتن : بطور كلي از بتن با اسلامپ متوسط كه مقدار آن بيشتر از 5 اينچ (5/12 سانتيمتر) نباشد استفاده نمائيد. از آب زدن مجدد به مخلوط بتن خودداري نمائيد. اگر بتني با اسلامپ بالاتر يعني تا حدود 7 اينچ (5/12 سانتيمتر) الزاماً بكار برده شود، نسبت ها ناچاراً تغيير خواهند يافت و براي جلوگيري از آب آوري زياد، جداشدگي و كاهش مقاومت مخلوط هاي خاصي طراحي خواهد شد. براي دال هاي رو باز و براي مكانهائي كه در معرض هواي منجمد كننده قرار دارند بتن حباب هوادهي شده اختصاص دهيد.

ج) پراخت كاري : كارهاي پرداختي را با آب موجود روي سطح انجام ندهيد. شمشه كشي اوليه بايد بلافاصله بوسيله تخته ماله كشي (Bull Floating) انجام گيرد. براي ايجاد اصطكاك بهتر در روي سطوح خارجي از پرداخت جاروئي استفاده نمائيد. اگر تبخير آب بيش از حد باشد، آنرا بوسيله وسائلي براي جلوگيري از تركيدگي ناشي از جمع شدگي پلاستيك كاهش دهيد. در صورتي كه شرايط جوي شديد باشد، بتن را با گوني خيس و با ورقه هاي پلي اتيلن در بين عمليات پرداخت بپوشانيد.

د) عمل آوردن : حتي المقدور هرچه زودتر عمل آوري را شروع نمائيد. سطح را با تركيب عمل آورنده غشاء مايعي (مايع كيورينگ) اسپري نمائيد و يا آن را با گوني خيس پوشانيده و حداقل آن را به مدت 3 روز مرطوب نگاهداريد. يك كاربرد ثانوي از مواد عمل آورنده در روز بعد، باعث افزايش يك مرحله تضمين كيفيت خوب مي باشد.

هـ) اتصالات (درزها و ژوئن ها) : بايد با درزهاي كنترلي به عمق يك چهارم ضخامت دال كه بوسيله اره كردن و يا فشار دادن در فواصلي كمتر از 30 برابر ضخامت دال ايجاد مي شود، تمهيداتي جهت حركات انقباضي يا انبساطي ناشي شده از تغييرات دما و رطوبت اتخاذ نمود.
اغلب جهت سطوح وسيع با ضخامت كم، كمتر كردن فواصل درزهاي كنترلي لازم به نظر مي رسد.
سطح موردنظر نبايد حدوداً متجاوز از 5/1 برابر پهناي آن باشد. درزهاي جداكننده بايد هر موقع كه محدودسازي آزادي در حركت عمودي يا افقي پيش بيني شده باشد، فراهم شود، مانند جائي كه كف ها با ديواره ها، ستونها و يا پي هاي سطحي بهم مي رسند. اين درزها كاملاً عميق بوده و با قراردادن برخي از انواع مواد مانند استايروفوم براي جلوگيري از اتصال بين دال و ديگر اجزاء ساختماني ساخته مي شوند.

و) پوشش روي آرماتورها : تركهاي موجود در بتن حاصل از انبساط، زنگ زدگي روي آرماتورهاي فولادي، بايد بوسيله ايجاد پوشش بتني كافي به ميزان حداقل 2 اينچ (5 سانتيمتر) براي جلوگيري از تماس نمك و رطوبت با فولاد ممانعت شود.

براي كاهش از اين دستورات پيروي نمائيد.
1) اعضاء را براي تحمل تمام بارهاي پيش بيني شده طراحي كنيد.
2) درزهاي كنترلي و جداكننده مناسب تهيه نمائيد.
3) در عمليات دالهاي روي زمين، بستر زيركار پايدار و استوار تدارك ببينيد.
4) بر طبق دستورهاي وضع شده بتن را مستقر ساخته و پرداخت نمائيد.
5) بتن را به روش صحيح و مناسب، حفاظت و عمل آوري نمائيد.


Reference
1- ACI 302