طرح جامع کاهش آلودگی هوا در هاله‌ای از ابهام
طرح جامع کاهش آلودگی هوا از سال 84 در مشهد آغاز شده اما فراز و نشیب ها و کمبود اعتبار سبب شده این طرح در مسیر اجرای خود به درستی حرکت نکند و همچنان با گذشت هفت سال در هاله ای از ابهام باقی بماند.

طرح جامع کاهش آلودگی هوا از سال 84 در مشهد آغاز شده اما فراز و نشیب ها و کمبود اعتبار سبب شده این طرح در مسیر اجرای خود به درستی حرکت نکند و همچنان با گذشت هفت سال در هاله ای از ابهام باقی بماند.

به گزارش خبرگزاری مهر، این طرح که برای هشت کلان شهر کشور به تصویب رسیده هنوز در پایتخت معنوی راه به جایی نبرده است و اما و اگرها و کمبودهایی که در خصوص بودجه و ردیف اعتباری آن مطرح می شود به نوعی جواب صورت مسئله اجرایی نشدن طرح را بیان می کند.

بی خبری دستگاه های مختلف نسبت به اعتبارات و محورهای مصوب در این زمینه و اظهارات متضاد شاید گوشه ای از دلایل اجرایی نشدن طرح جامع کاهش آلودگی هوا در مشهد باشد.

بسیاری از مسئولان محیط زیست استان نیز با اعلام این مطلب که از ردیف بودجه کلی طرح جامع کاهش آلودگی هوا به مشهد اطلاعی نداشته و آماری در دست ندارند، اظهارات متضادی را با آنچه در برنامه چهارم توسعه مبنی بر تدابیر لازم به منظور کاهش آلودگی هوا در کلان‌شهرهای آلوده کشور از جمله مشهد اتخاذ شده بیان می کنند.

عدم اجرای برنامه جامع آلودگی هوا در حالی اتفاق می افتد که با شروع فصل پاییز و زمستان مشهد به دلیل قرار گرفتن بین دو ارتفاع بینالود و هزارمسجد، شرایط خاصی را به لحاظ جوی پیدا کرده و از سویی کارگاه‎های مصرف کننده سوخت‎های فسیلی و روغن سیاه، گرمایش خانگی و آلاینده‎های متفرقه شامل برگ‎سوزی و زباله‎سوزی بر آلودگی بیش از بیش هوا تاثیرگذارند.

برپایه این گزارش، برخی از کارشناسان محیط زیست نیز معتقدند، سه نیروگاه طوس، مشهد و شریعتی نیز در کنار دو جاده منتهی به شهر واقع شده‎، که این نیروگاه ها نیز تأثیر بسیاری بر افزایش غلظت آلاینده‎های مشهد دارند.

بیماری های تنفسی

با آغاز فصل سرما، آسمان مشهد به دلیل کاهش نزولات جوی سربی رنگ است و این امر در حالی است که طرح جامع کاهش آلودگی هوا هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد و بسیاری از مردم با ماسک هایی که بر صورت زده اند در خیابان ها تردد می کنند و سهم آنان از زیبایی های هزار رنگ فصل پائیز آلودگی و تنفس در هوای خاکستری است.

آسمان مشهد از آغازین روزهای پاییز با لایه های خاکستری و سربی پوشیده شده بود و هر روز که می گذرد این وضعیت بحرانی تر و نگران کننده تر از پیش می شود و شاید بتوان سرفه های مداوم و رنگ های پریده شهروندان را گواهی بر تشدید آلودگی هوا در این کلان شهر دانست.

پزشکان معتقدند، افزایش افزاد مبتلاء به بیماری های تنفسی، آسم و برونشیت و بیماری های قلبی دلیلی بر این مدعا است که تاکنون برای پایتخت معنوی که جزء هشت کلانشهر آلوده کشور است گامی برداشته نشده و هر روز بر میزان آلودگی ها افزوده می شود.

طرح جامع آلودگی هوا اجرا نشد

آلودگی هوای مشهد از یک سوء و اجرا نشدن طرح‌ جامع کاهش آلودگی هوا از سوی دیگر مردم این شهر را بیش از بیش نسبت به وضعیت آلاینده های موجود در هوا نگران کرده است.

این طرح به دلیل کمبود بودجه از سوی متولیان و دست اندرکاران در پایتخت معنوی اجرایی نشده و این امر در حالی روی می دهد که مسئولان از ریه های بیمار و چهره های رنگ پریده شهروندان غافلند.

یک کارشناسان مدیریت شهری می گوید: تا هنگامی که برنامه ریزی درستی برای اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا صورت نگیرد این طرح نمی تواند کارآیی لازم خود را برای مقابله با آلودگی ها داشته باشد.

مهدی صدقی تصریح می کند: در صورتی که تمامی ساز و کارهای مناسب برای اجرای این برنامه توسط شهرداری به عنوان مهمترین دستگاه اجرایی آن در نظر گرفته شود و همراه با آن تمامی نهادهای ذیربط نیز برای اجرای بی کم و کاست آن هم پیمان شوند بی‌شک در پایان سال 94 شاهد شهری با هوای سالم و فضای سبزی با استاندارهای جهانی خواهیم بود.

تردد 800 هزار خودرو و کاهش نزولات جوی

صدقی با اشاره به عوامل آلودگی هوا ادامه می دهد: بخشی از آلودگی هوا ناشی از کاهش نزولات جوی است اما بخش دیگری از آلاینده ها به تردد 800 هزار خوردو در این شهر باز می گردد.

وی با بیان اینکه 70 درصد آلودگی هوا به وسایل نقلیه و حمل و نقل درون شهری باز می گردد، بیان می کند: یکی از مهمترین چالش های این شهر ضعف در توسعه حمل و نقل عمومی است که البته در حال حاضر با استفاده مردم از قطار شهری تا حدودی این مشکل مرتفع شده است.

مدیرکل محیط زیست استان خراسان رضوی نیز معتقد است علت اصلی آلودگی هوای مشهد ناشی از تردد خودروهای شخصی، بروز پدیده وارونگی هوا و کاهش نزولات جوی است.

مقابله با آلودگی هوا و اقدام تمامی دستگاه ها

حمید جلالوندی در خصوص پدیده وارونگی هوا توضیح می دهد: وارونگی هوا یا وارونگی گرمایی به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن برخلاف حالت طبیعی با افزایش ارتفاع ، دما زیاد شده و در این شرایط درجه حرارت لایه ی پائین جو کمتر از طبقه فوقانی است.

وی ادامه می دهد: بر طبق جریان همرفتی، لایه های پائین که دارای آلودگی بیشتری هستند به لایه های بالایی نفوذ نمی کنند و آلودگی ها در سطح زمین باقی می ماند، که این امر سبب می شود آلودگی ها در تماس با ما قرار بگیرند.

این مسئول با تاکید بر اینکه میزان آلاینده های موجود در هوای مشهد نسبت به تهران و اصفهان بسیار کمتر است،عنوان می کند: کاهش آلودگی هوای کلان هشت شهر کشوردر برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی آورده شده اما این برنامه ها به عنوان یک نقشه راه مورد توجه مسئولان و متولیان امر قرار نمی گیرد.

وی یادآور می شود: برای مقابله با آلودگی هوا تمامی دستگاه ها و بخش ها باید وارد کار شوند چرا که این امر به تنهایی و با جزیره ای عمل کردن یک دستگاه خاص محقق نمی شود.

وی به طرح جامع آلودگی هوا نیز اشاره کرده و می افزاید: از سال 84 اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد آغاز شده که طبق طرح اولیه باید طی 10 سال اجرایی شود.

11 سازمان با 53 پروژه

جلالوند می گوید: مطالعات طرح جامع آلودگی هوا از سال 81 تا 82 انجام و در سال 84 اجراء شد حدودا 11 سازمان با 53 پروژه عملا کار خود را شروع کرده اند.

وی در بخش دیگری از سخنانش به آلودگی هوا در قصل سرما اشاره کرده و می گوید: با شروع فصل پاییز و زمستان مشهد به دلیل قرار گرفتن بین دو ارتفاع بینالود و هزارمسجد، شرایط خاصی را به لحاظ جوی پیدا می کند و از سویی کارگاه‎های مصرف کننده سوخت‎های فسیلی و روغن سیاه، گرمایش خانگی و آلاینده‎های متفرقه شامل برگ‎سوزی و زباله‎سوزی بر آلودگی بیش از بیش هوا تاثیرگذارند.

وی تاکید می کند: سه نیروگاه طوس، مشهد و شریعتی در کنار دو جاده منتهی به شهر واقع شده‎اند که این نیروگاه ها تأثیر بسیاری بر افزایش غلظت آلاینده‎های شهر دارند.

طرح جامع کاهش آلودگی هوا بودجه متمرکز ندارد

وی ادامه می دهد: در سال گذشته این طرح به دلیل تغییر شرایط آلودگی هوا مجددا مورد بازنگری قرار گرفت و در حال حاضر با 9 محور کاری، مصوب و اجراء می شود.

این مسئول با تاکید بر اینکه این طرح بودجه متمرکز ندارد، می افزاید: این طرح از بودجه ملی تغذیه می شود بنابراین ممکن است رقمی که تخصیص می یابد کافی نباشد و این امر سبب به موقعه یا به خوبی اجرا نشدن طرح می شود.

وی با اشاره به دیگری مواردی که سبب به موقعه اجرا نشدن این طرح می شود، می گوید: یکی از مواردی که در بحث طرح جامع کاهش آلودگی هوا دیده شده تولید و توزیع سوخت یورو 4 است اما این سوخت هنوز تولید نشده است.

سوخت یورو 4

وی ادامه می دهد: تولید سوخت یورو 4 بخش کوچکی از برنامه هایی است که در این طرح دیده شده و این امر نیازمند زمان کافی برای تولید و توزیع است.

وی معتقد است، با تولید و عرضه بنزین یورو 4 بخش زیادی از آلاینده‌های سوخت خودروها در شهرها سیر نزولی پیدا می کند.

معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز با اشاره به اینکه هر دستگاهی بودجه جداگانه ای را برای اجرای این طرح دریافت کرده، بیان می کند: دولت برنامه هایی را در این طرح مصوب کرده و هر دستگاه به صورت جداگانه بودجه ای را برای این منظور دریافت می کند.

محمد حسین قادری عنوان می کند: اجرای این طرح زمان بر بوده و حداقل باید ده سال بگذرد تا اجرای این طرح را به شکل محسوس متوجه شویم.

وی یادآور می شود: اجرای برنامه جامع کاهش آلودگی هوا تنها بر دوش محیط زیست نیست و در این زمینه ادارات و دستگاه های مختلفی متولی هستند.

وی به محورهای این طرح اشاره کرده و اظهار می دارد: خودروهای فرسوده، توزیع سوخت یورو 4، آلودگی هوا و آلودگی صوتی از جمله محورهای این طرح است.

قادری در خصوص هوا سالم و ناسالم عنوان می کند: از 50 تا 100 پی آی سی هوا سالم، 100 تا 200 پی آی سی ناسالم و از 200 تا 300 پی آی سی هوا بسیار ناسالم است.

معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی ادامه می دهد: پی آی سی بر اساس میانگین 24 ساعت گرفته می شود.

وی سپس با ارائه راهکاری به منظور کاهش آلودگی هوا بیان می کند: استفاده کمتر از وسایل گرمایشی و رفتن به سمت و سوی آب گرم کن های خورشیدی و اصلاح و الگوی مصرف از جمله راه هایی است که می تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند.

هوای خراسان رضوی به مرز هشدار نرسیده است

قادری در زمینه روزهای سالم طی 6 ماه ابتدای سال جاری می گوید: طی 6 ماه ابتدای سال جاری 181 روز سالم و تنها 5 روز ناسالم گزارش شده است.

معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی ادامه می دهد: در مدت مشابه سال گذشته نیز 158 روز سالم و 28 روز ناسالم بوده است.

وی با تاکید بر اینکه هوای استان تاکنون به مرز هشدار نرسیده است، می افزاید: در ماه گذشته به دلیل کمبود بارندگی هوا ناسالم شده بود اما تاکنون هوای این شهر به مرز هشدار نرسیده است.

افزایش روز افزون بیماری های ریوی، سرطان پوست و مهاجرت جانداران تنها بخشی از مشکلات آلودگی هوای مشهد است که در این راستا مسئولین باید جدایی از نگاه های سلیقه ای و حزبی با تسریع در روند اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا به دنبال اجرای طرح های زود بازده دیگری نیز به منظور مقابله با بحران آلودگی هوا در کلانشهر مشهد باشند.