«خود زشت پنداری» بیماری شایع خانم ها
«خود زشت پنداری» بیماری شایع خانم ها
به یقین در اطراف خود فرد یا افرادی را دیده اید که چندین عمل زیبایی یا پوستی انجام داده اند یا یک عمل را چندین بار تکرار کرده اند یا دائم در مورد اندام های بدن خود نگران هستند و از شما سؤال می کنند! شاید شما با خودتان گفته اید «ای بابا! این چه کاریه و گاهی حتی به روی این افراد هم آورده اید که راستی این قسمت صورتت اشکالی نداره ها؟!»
در واقع این افراد مبتلا به نوعی بیماری روحی روانی به نام سندرم «خود زشت پنداری» هستند و اگر بیماری شان درمان نشود دچار افسردگی می شوند و حتی ممکن است دست به خودکشی هم بزنند! اگر شما هم هر روز چندین ساعت از وقت خود را صرف نگاه کردن به چهره و اندام تان می کنید و احساس می کنید هر آرایشی که می کنید و هر لباسی که می پوشید و هر جراحی زیبایی ای هم که انجام می دهید باز هم زیبا نمی شوید بهتر است به جای گرفتن وقت ویزیت از جراحان پلاستیک و آرایشگران مختلف هر چه زودتر از یک روانشناس وقت بگیرید چرا که این بیماری می تواند زندگی تان را به کلی مختل کند و برای اطرافیان تان هم آزاردهنده باشد.
بسیاری از مبتلایان از بیماری خود بی خبرند!
تحقیقات نشان داده است حدود یک درصد از مردم و 10 تا 14 درصد از مراجعه کنندگان به متخصصانپوست و زیبایی با این بیماری درگیر هستند و اغلب خود از آن بی خبرند.
«نوعی اشتغال ذهنی به نقصی تخیلی در ظاهر یا چهره، طوری که زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.» این تعریف روانپزشکان از اختلال روانی بدریخت انگاری یا خود زشت انگاری بدن است.
به عبارتی این دسته از بیماران تصوری اغراق آمیز نسبت به نوعی نقص در بدن شان دارند.
برای مثال احتمال دارد خیال کنند بینی خیلی بزرگی دارند یا گونه ها و چشم های شان خیلی کوچک یا بزرگ است و... در حالی که اغلب این عیب ها فقط در خیال خودشان وجود دارد و بقیه متوجه آنها نمی شوند.
سرانجام، این خیالات و تصورات آنقدر قوت می گیرند که همه دغدغه فرد در زندگی، تلاش برای تغییر نقص جسمی اش می شود و این دلمشغولی، کارکرد های شغلی و اجتماعی و زندگی او را تحت تاثیر قرار می دهد.
البته ممکن است این بیماران واقعا نقصی هم در بدن شان داشته باشند با این حال تصور آنها نسبت به این نقص، بیش از آن چیزی است که واقعا وجود دارد و تکرار و بیان اغراق آمیز در کلام شان محسوس است.
این جملات برای تان آشنا نیست؟
چهره ام داره می افته، هرچی در مورد ظاهرم باشه ازش متنفرم، شبیه گوریل شدم، صورتم پر از چروک شده، به زودی کچل میشم، قدم خیلی کوتاهه، افسرده به نظر می رسم، انگشتام کوتاه یا بلندن، بینی ام خیلی بزرگ و بی ریخته، من یه خپل چاقم، همه دارن به من نگاه می کنن، این عضوم خیلی کوچیکه یا خیلی بزرگه، به نظرت لبای من خیلی نازک هستن؟ موهام چطورن؟ آرایشم که به هم نریخته؟ باید سریع برم توی آینه خودمو چک کنم! همه این جملات و احساسات بیانگر درجه ای از بیماری خودزشت پنداری است.
آقایان هم به اندازه خانم ها در خطرند!
پیرو تحقیقات انجام شده این بیماری معمولا بین سنین 15 تا 35 سالگی رخ می دهد که بیشترین شیوع آن در 33 سالگی بوده است. نسبت شیوع بین خانم ها و آقایان تقریبا برابر گزارش شده است. این بیماری در آقایان بیشتر به ابراز نگرانی از نازک شدن موها و کم شدن موی سر، کم مویی یا پرمویی بدن، فرم عضلات (آقایانی که دائم در حال تزریق هورمون و پروتئین های بدنسازی هستند)، قد و اندام تناسلی دیده شده است. در بانوان هم بیشتر نگرانی ها در رابطه با نواحی صورت، چهره و در مواردی شکل پاها و سایز سینه ها بوده است.
رابطه افسردگی و خودزشت انگاری
این بیماری با افسردگی، اضطراب و وسواس (فکری- عملی) همبستگی بالایی دارد طوری که حدود 80 درصد از بیماران مبتلا به خودزشت انگاری از افسردگی نیز رنج می برند. همچنین در بسیاری از موارد احساس ناتوانی در درمان یا برطرف کردن مشکل، چاره ای جز خودکشی برای آنها نمی گذارد، طوری که 74 درصد از این افراد حداقل یک بار به خودکشی فکر کرده اند. کمبود اعتماد به نفس و عزت نفس از دیگر مسائلی است که این گروه با آن درگیر هستند که این موضوع تاثیر زیادی در روابط اجتماعی و زندگی فردی شان می گذارد.
تحقیقات نشان داده هر چه میزان عزت نفس این افراد پایین تر باشد میزان اضطراب، افسردگی و وسواس آنها بالاتر می رود.
جراحی های زیبایی به این افراد کمکی نمی کند!
درمان این افراد از طریق عمل های جراحی تقریبا غیر ممکن است موضعی که باید عمل جراحی شود طرز فکر و باور ذهنی آنهاست! این افراد بهتر است روی ترس های خود کار کنند. یکی از رویکرد های درمانی که امروزه پاسخ دهی خوبی داشته رویکرد شناختی رفتاری است که 82 درصد از این بیماران به وسیله آن بهبود یافته اند. در ضمن درمان با این رویکرد میزان عزت نفس، افسردگی و اضطراب را هم کاهش می دهد. بیشتر اوقات می بینیم با اطمینان بخشیدن به بیمار یا تعریف و تمجید از او بیماری اش کمرنگ تر می شود که البته این تاثیرگذاری موقتی است.
یا به آینه زیاد نگاه می کنند یا از آن فراری اند!
از نشانه های شایع افراد مبتلا به اختلال خودزشت انگاری به موارد زیر می توان اشاره کرد:
این افراد باور غلط از چهره و اندام خود دارند، از آینه و سطوح شفاف اجتناب می کنند یا برعکس، بیش از حد در آینه می نگرند و برای پنهان کردن نقص فرضی به لوازم آرایش یا لباس های رنگارنگ و متنوع روی می آورند و در عکس ها چهره یا عضو مورد نظر را بیش از حد می پوشانند یا مدام از هورمون های بدنسازی و... استفاده می کنند.
این بیماری به جای اینکه بیمار را پیش روانشناس بفرستد، او را همنشین همیشگی مطب جراحان زیبایی و پوست می کند که البته این موضوع نه تنها گاهی به سود پزشکان و جراحان نیست بلکه به ضرر آنها هم تمام می شود زیرا این بیماران همیشه ناراضی هستند و در هر حرفه ای رضایت مراجعه کننده باعث جذب مراجعان دیگر می شود. گاهی حتی دیده می شود این بیماران اقدام به شکایت های قانونی علیه پزشک مورد نظر می کنند.
