بازار جهانی فلزات کمیاب

http://www.uc-njavan.ir/images/q41z4bxfkmkzhlaerfr.jpg
​

مقدمه

تعریف مشخص و دقیقی در خصوص فلزات کمیاب و میزان کمیابی آنها وجود ندارد، ولی به طور عموم این فلزات به فلزاتی گفته می شوند که از حیث ذخایر، تمرکز ذخایر و یا تولید آنها در چند کشور خاص و همین طور تامین تقاضای بسیار بالا، دچار محدودیت هائی باشند. با توجه به این تعریف، فلزات کمیاب شامل فلزاتی همچون بریلیوم، اینیدیوم ،تانتالیوم ، تیتانیوم و فلزات گروه پلاتین همچونرودیوم و روتریوم هستند. برخی از تعاریف، فلزات دیگری همچون رنیوم و کروم را نیز جزو فلزات کمیاب دسته بندی می کنند.
کاربرد گسترده این فلزات در تکنولوژی های جدید و به خصوص تجهیزات الکترونیکی، باعث شده تقاضا برای فلزات کمیاب طی سال های گذشته به سرعت افزایش یابد. اما در طرف مقابل، محدود بودن ذخایر معدنی و همین طور هزینه های بالای تولید، باعث شده عرضه این فلزات نتواند همپای تقاضا پیش برود که این مساله، به رشد قابل توجه قیمت فلزات کمیاب منجر شده است.
پیش بینی ها از افزایش بیشتر تقاضای فلزات کمیاب در آینده خبر می دهد و این مساله باعث شده این فلزات موقعیت استراتژیک خاصی در پیشرفت کشورها کسب کنند؛ چنانکه چین به عنوان دارنده بزرگ ترین منابع معدنی فلزات کمیاب، صادرات کانه معدنی این فلزات را کاهش داده و این مساله با اعتراض و پیگیری دیگر کشورهای بزرگ صنعتی همچون آمریکا مواجه شده است.
از مصارف جدید این فلزات می توان به تکنولوژی های جدید حمل و نقل همچون باتری های لیتیومی، پیل های سوختی و فیلم های فوتوولتاتیک اشاره کرد. علاوه بر این، گوشی های جدید تلفن همراه و همین طور ریز پردازندهای کامپیوتر، دیگر مواردی هستند که تقاضای وسیعی را برای فلزات کمیاب ایجاد کرده اند.
در ایران به دلیل نبود صنایع پیشرفته، تقاضای عمده ای برای این نوع فلزات وجود ندارد ولی عاقلانه و ضروری است با توجه به شرایط ذخائر جهانی، با دور اندیشی مقادیر متناسبی از آنها به عنوان ذخایر راهبردی به کشور وارد و انبار شود. البته مقادیر جزئی از برخی عناصر کمیاب جهت مصارف مراکز دانشگاهی ، پژوهشی و صنعتی در اشکال مختلف ( Ingot Lump -Powder- Wire -Rod -Foil -Slab -Disc ) و در حد محدود وارد کشور می شود مثل:

ایتریم Yttrium
لانتالیم Lanthanum
سریم Cerium
پرازدنیم Praseodymium
نودیمیوم Neodymium
ساماریوم Samarium
ایروبیوم Europium
گادالنیوم Gadolinium
تربیوم Terbium
دیسپرزیوم Dysprosium
هلمیوم Holmium
اربیوم Erbium
تالیوم Thulium
یتربیوم Ytterbium
اسکندیم Scandium

تحلیل بازار
اخیرا، قیمت عناصر خاکی کمیاب و قیمت سهام شرکت های تولیدکننده عناصر خاکی کمیاب سیر نزولی را طی کرده است. حتی شرکت هایی مانند مالیکورپ (Molycorp) و لینزکورپ (Lynas Corp) نیز از این قائده مستثنی نبوده اند.
شرکت های عناصر خاکی کمیاب برای جلب حمایت بیشتر برای پروژه های خود، شروع به برجسته کردن اهمیت عناصر خاکی کمیاب سنگین (HREE) کرده اند تا خود را از بقیه متمایز کنند. در حالی که مجموع تقاضای بازار برای عناصر خاکی کمیاب سنگین ممکن است کمتر از برخی عناصر خاکی کمیاب سبک مانند نئودیمیم باشد اما ارزش آنها بیشتر است.
اهمیت عناصر خاکی کمیاب سنگین
شرکتهای مالیکورپ و لینز اولین شرکتهای غیر چینی تولید کننده عناصر خاکی کمیاب خواهند بود که فرآورده جدید را در بازار به فروش می رسانند. با این حال، هر دو شرکت برای عدم عیار مناسب عناصر خاکی کمیاب سنگین در ذخایر معدنی خود مورد انتقاد قرار گرفته اند.
بسیاری از تحلیلگران از اینکه این دو شرکت ناگهان به تولید و عرضه بیش از حد عناصر خاکی کمیاب سبک برسند و بازار را اشباع کنند نگران هستند، زیرا این موضوع به سودآوری شرکتها لطمه وارد می کند.
برخی از کاربردها
در ادامه به انواع کاربردهایی که در آنها عناصر خاکی کمیاب سنگین ضروری هستند، اشاره شده است.
از دیسپروزیم به طور معمول به شکل پشت سر هم با نئودیمیم در ساخت قدرتمند ترین آهن ربا های جهان استفاده می شود که نمونه این آهنرباها در توربین های بادی و همچنین موتور الکتریکی که در خودروهای الکتریکی و هیبریدی بکار می رود، وجود دارد. از دیسپروزیم همچنین در هارد دیسک ها و نیز به عنوان تثبیت کننده در رآکتورهای هسته ای استفاده می شود. بر اساس اعلام پیج متال (Metal-Pages) ، قیمت فعلی فوب اکسید دیسپروزیم 2000 دلار در هر کیلوگرم است، در حالی که قیمت فوب اکسید نئودیمیم تقریبا 108 دلار در هر کیلوگرم است.
اروپیم، ایتربیم و تربیم معمولا به عنوان یک عنصر برای شیشه تقویت کننده لیزر، دید در شب و همچنین سیستم های رادار و سونار (دستگاه ردیاب صوتی) که برای برنامه های کاربردی نظامی ضروری است، مورد استفاده قرار می گیرند. فوب اکسید اروپیم در حال حاضر 3780 تا 3800 دلار در هر کیلوگرم است. همچنین عنصر رادیواکتیو آمریکیم در ساخت ادوات حسگر دود و حریق استفاده می شود.
اربیم در کابل های فیبر نوری که اینترنت سرعت بالا را برای کامپیوترهای جهان به ارمغان می آورد، بکار می رود. به تازگی، محققان در دانشگاه ایالتی آریزونا یک فیبر نوری اربیم «نانو سیم» ایجاد کردند که قادر به افزایش چشمگیر مقدار اطلاعات در سراسر کابل و همچنین افزایش بهره وری پانل های خورشیدی است.
شرکت های بزرگ فعال در زمینه عناصر خاکی کمیاب سنگین
شرکت فلزات کمیاب یوکور، مالک ذخایر معدنی کوهستان بوکان (Bokan Mountain) در آلاسکا است. این ذخایر توسط لویزا مورنو (Luisa Moreno)، یک تحلیلگر در اوراق بهادار جاکوب (Jacob Securities)، به عنوان مهم ترین ذخایر خاکی کمیاب سنگین در ایالات متحده نام برده شده است. بر اساس برآورد ذخایر انجام گرفته توسط شرکت یوکور، بوکان میزبان ذخیره معدنی 7/3 میلیون تنی با عیار 75/0 درصد اکسیدهای خاکی کمیاب سبک (TREO) می باشد که 39 درصد آن، اکسیدهای خاکی کمیاب سنگین (HREO) با ارزش بالاتر است.
این شرکت در حال کار جهت ارزیابی اقتصادی مقدماتی است و انتظار دارد که در سه ماهه اول سال 2012 به پایان برسد. هنوز هم تاریخ مشخصی برای آغاز تولید وجود ندارد.
بعد از اینکه قیمت های شرکت مالیکورپ به طور ناگهانی افت کرد، شرکت اعلام کرد که در حال کاوش ذخایر خاکی کمیاب سنگین است. دکتر جان ال بوربا (John L. Burba) رئیس معاون اجرایی شرکت مالیکورپ، اعلام کرد که اکتشافات تاریخی این منطقه موجب کشف ذخایری با عیار بیش از چهار درصد اکسیدهای خاکی کمیاب شده است که بخش قابل توجهی از آن را عناصر خاکی کمیاب سنگین تشکیل می دهند. در صورتی که ثابت شود درست است، این ذخایر می تواند در سطح جهان مطرح شود، اما برخی از دلهره ها در مورد اعتبار ادعاهای مطرح شده وجود دارد. شرکت های دیگر به فروش نقدی محتوای ذخایر خاکی کمیاب سنگین خود امیدوارند، اما محدود به گروه مواد معدنی غربی بزرگ (Great Western Minerals Group) که در حال کار برای شروع تولید در معدن استینکامپسکرال (Steenkampskraal) خود در آفریقای جنوبی و فلزات کمیاب آوالون (Avalon Rare Metals) که صاحب پروژه نچلکو (Nechalacho) در سرزمین های شمال غربی است، نمی شود.
چینی ها همچنان به دنبال کنترل بیشتر بازار
اعمال محدودیت های صادراتی توسط چین برای صادرات عناصر کمیاب خاکی، غرب را بحران و نگرانی های متعددی روبرو ساخت. اما بعد از کاهش قیمت این عناصر، چینی ها که تولید کننده عمده عناصر کمیاب خاکی هستند، تولید خود را متوقف کردند.
قیمت های عناصر خاکی کمیاب در طی دو ماه گذشته رو به کاهش رفته است که علت آن بی میلی مصرف کنندگان نهایی برای خرید، به دلیل قیمت های بسیار بالا بود. صادرات برخی از مهمترین عناصر خاکی کمیاب چین، در سراسر سال گذشته کاهش یافته است. به عنوان مثال، صادرات لانتانیم و سریم، از ژانویه تا سپتامبر، به ترتیب 4/60 درصد و 3/92 درصد نسبت به سال 2010 کاهش یافته است. قیمت فلزات همراه با افت تقاضا به طور متوسط حدود 20 درصد در طول سه ماه گذشته کاهش یافته است. در پاسخ به کاهش قیمت، تولیدکنندگان عناصر خاکی کمیاب، تغییراتی را در سیاست های عناصر خاکی کمیاب ایجاد کرده اند. نه تنها تولید توسط بسیاری از بزرگترین تولیدکنندگان متوقف شده است بلکه ادغام بیشتر این صنعت در حال وقوع است. دولت چین اعلام کرد که یک سیستم از فاکتورها ویژه که روی تولید و فروش عناصر خاکی کمیاب تاثیر می گذارد، ایجاد خواهد کرد.
تولیدکنندگان عناصر خاکی کمیاب چینی، در اواسط ماه اکتبر به منظور تحریک بازار، تولید را متوقف کردند. در حالی که شرکت عناصر خاکی کمیاب بیتو (Baotou) اظهار داشت که این تصمیم در حمایت از تلاش های چین برای حفظ منابع خاکی کمیاب و جلوگیری از کاهش قیمتها بود. این شرکت اظهار داشت؛ در شرایط تداوم سقوط قیمتها، تقاضای کم و عرضه بیش از حد، بیتو از نوزدهم اکتبر تاسیسات ذوب و جداسازی را در واحدهای فرآوری خود، به منظور تثبیت بیشتر بازار و تعادل عرضه و تقاضا متوقف کرده است.
شرکت های دیگر نیز روند مشابهی را دنبال کردند. در میان آنها شرکت مین متالز چین (China Minmetals) قرار دارد که تاسیسات جداسازی و فرآوری خود را متوقف کند. شرکت صنعتی عناصر معدنی خاکی کمیاب گانزو (Ganzhou)، تولید کننده پیشرو در جنوب چین، اظهار داشت که تعلیق آنها به علت تمام شدن سهمیه صادراتش است و این شرکت تاسیسات خود را جهت تعمیر و نگهداری به مدت سه تا پنج ماه تعطیل کرده است.
ادغام تولیدکنندگان عناصر خاکی کمیاب برای مدتی در چین در جریان بوده است. دولت راجع به هدف های خود برای از بین بردن تولید کنندگان کوچکتر با جدیت عمل کرده است. در ایالت جنوبی سیچوان (Sichuan)، گروه هنگلانگ (Hanglong)، شرکت عناصر خاکی کمیاب لشان شنی (Leshan Shenghe) و سیچوان زمین شناسی (Sichuan Geological) و شرکت منابع معدنی (Mineral Resources Company) یک قرارداد برای تحکیم کسب و کار خود امضا کردند.
به گزارش مارجت زو (Marget Xue) از متال پیجز (Metal Pages)؛ سه شرکت به طور مشترک یک شرکت عناصر خاکی کمیاب بزرگ تحت کنترل دولت را تاسیس خواهند کرد که انتظار می رود به بزرگ ترین شرکت عناصر خاکی کمیاب در سیچوان با پیش بینی مقدار تولید سالانه به ارزش سه تا پنج میلیارد یوان تبدیل شود.
در ایالت شمالی مغولستان داخلی، عناصر خاکی کمیاب بیتو، ادغام تولید کنندگان عناصر خاکی کمیاب را در طی طول سال مطرح کرد. در حال حاضر، این شرکت در جریان ادغام 22 شرکت و 9 شرکت ذوب و فرآوری است.
تاخیر در عرضه شرکت ‏Amplats‏ ، سبب کاهش بیشتر عرضه شده و همچنین تهدیدات ‏اعتصابات کارگری و فعالیت‌های صنعتی می‌تواند ریسک بیشتری را معطوف بخش تولید کند که در نتیجه به احتمال زیاد، باعث افزایش معاملات سفته بازانه در بازار گروه فلزاتپلاتینیوم (‏PGM‏) و پالادیوم و در نتیجه افزایش قیمتها در آینده خواهد شد.‏ (البته پلاتینیوم و پالادیوم جزء فلزات گرانبها تقسیم بندی می شوند)
در یک اقدام برای تنظیم بیشتر صنعت عناصر خاکی کمیاب و سرکوب شرکتهای کوچک و غیر قانونی عناصر خاکی کمیاب؛ وزارت بازرگانی چین، یک سیستم فاکتورهای ویژه را برای عناصر خاکی کمیاب آغاز خواهد کرد. در حالی که جزئیات این سیستم هنوز به طور رسمی اعلام نشده است، بدیهی است که بر طبق این فاکتورها فقط به آن دسته از شرکت هایی که برای خرید و فروش مواد خود در بازار مجوز می گیرند، اجازه کار داده می شود.
لین دانگل (Lin Donglu)، دبیر کل جامعه عناصر خاکی کمیاب چین، اظهار داشت؛ این فقط یک تلاش تازه برای تنظیم صنعت است و ممکن است در هنگام اجرای آن با مشکلاتی مواجه شویم. وی افزود؛ که در بلند مدت این برنامه، دلالان را مجبور به خروج از بازار خواهد کرد.
این سیستم جدید ممکن است تولید کنندگان کوچکتر را که شامل فاکتور ویژه نمی شوند، فعال کند تا ذخایر انبارهای خود را در بازار داخلی به فروش برسانند که منجر به کاهش ناگهانی قیمتها می شود. کاربران نهایی، که حالا قیمتهای نرمتری را پیش بینی می کنند، ممکن است برای خرید کردن دست نگه دارند. این موضوع می تواند تاثیر فشار نزولی در قیمت را چند برابر کند. بازار باید منتظر جزئیات واقعی سیستم فاکتور ویژه، زمانی که آنها رسما اعلام می شوند، باشد.
بحران در بازار عناصر کمیاب همچنان پا برجاست و شرکت های غربی با توجه به ممنوعیت صادراتی که چین اعمال کرده است، به دنبال ذخایر معادنی در نقاط دیگر دنیا هستند. جک لیفتون (Jack Lifton)، از گروه مشاوران تحقیقات تکنولوژی فلزات، می گوید: اکثریت پروژه های غیر چینی عناصر خاکی کمیاب با شکست مواجه خواهد شد.
گروه مشاوران خاکهای کمیاب، تحقیقات تکنولوژی فلزات TRM)Technology Metals Research) بحث جدیدی را مطرح کرده است. لیفتون اظهار داشت که کمتر از چهار درصد از 244 شرکت غیر چینی در بخش عناصر خاکی کمیاب، سودآور خواهند بود. وی افزود؛ موضوعی که شرکت های عناصر خاکی کمیاب با آن روبرو هستند این است که سنگ معدن این عناصر را پس از استخراج باید جداسازی و فرآوری کنند. اما باید گفت که 99 درصد ظرفیت فرآوری عناصر کمیاب خاکی چینی است و حتی چینی ها دارای ظرفیت استفاده نشده نیز هستند. وی در ادامه گفت: بدون تاسیسات جداسازی، شرکت ها فقط استخراج کننده سنگ معدن خواهند بود که ضررده نیز هستند.
نظرات لیفتون یک روز پس از اطلاعیه شرکت لینز، معدنکار استرالیایی، منتشر شد که اعلام کرده بود کارخانه مواد پیشرفته آن که در کوانتن (Kuantan) مالزی واقع شده است با تاخیر افتتاح خواهد شد و تا اوایل سال جاری راه اندازی نخواهد شد. لینز قبلا اشاره کرده بود که کارخانه، منوط به مصوبه قانونی از سوی دولت مالزی است. برنامه ریزی شده بوده که این کارخانه در سال 2011 به بهره برداری برسد.
نظریه بدبینانه لیفتون، باعث ناامیدی افرادی می شود که تصور می کردند شرکتهای غیر چینی می توانند شکاف عرضه عناصر خاکی کمیاب را که در پی تصمیم چین برای صادرات محدود و سهمیه تولید عناصر خاکی کمیاب رشد کرده است، پر کنند.
چین تولید داخلی سال 2011 را با 93 هزار و 800 تن اکسید عناصر خاکی کمیاب پوشش داد، در حالی که صادرات به 30 هزار و 184 تن محدود شد، که نسبت به دو سال گذشته 40 درصد کمتر بود. از سوی دیگر، خوش بین ها به اعلام اخیر شرکت مالیکورپ مستقر در کلرادو، که طی آن در تاریخ 20 اکتبر اعلام کرد؛ آنها یک کارخانه فرآوری جدید را کمی جلوتر از برنامه در کالیفرنیا افتتاح خواهند کرد، اشاره می کنند. کارخانه جدید قرار است در اوایل سال 2012 راه اندازی شود و همزمان با شروع زود هنگام آن، شرکت مالیکورپ به زودی عملیات خود را در معدن مانتن پاس (Mountain Pass) به منظور ایجاد مواد معدنی لازم برای کارخانه جدید، مجددا شروع خواهد کرد.
انتظار می رود که از این تاسیسات سه هزار و 500 تن اکسید عناصر خاکی کمیاب (REO) بدست آید که برای به وقوع پیوستن آن، باید مجموع تولید اکسید عناصر خاکی کمیاب مالیکورپ در سال 2012 بیش از هشت تا ده هزار تن افزایش یابد. پیش بینی می شود که با اتمام فاز یک از پروژه سیمرغ (Project Phoenix) ظرفیت معدن مانتن پاس برای اکسیدهای عناصر خاکی کمیاب تا 19 هزار و 50 تن در سال 2013 افزایش یابد. پروژه فوق، یک پروژه توسعه و نوسازی 781 میلیون دلاری در مانتن پاس است که در نهایت موجب تولید 40 هزار تن اکسید عناصر خاکی کمیاب در سال می شود.
در همین حال شرکت لینز(Lynas) در تلاش خود برای گرفتن مجوز از سوی دولت مالزی برای وارد کردن عناصر خاکی کمیاب، از معدن مانت ولد (Mount Weld) در استرالیا، به یک کارخانه فرآوری مواد پیشرفته در حال ساخت در کوآنتن (Kuantan) در مالزی با شکست مواجه شد.
یک بیانیه مشترک در نوزدهم اکتبرکه توسط وزارت تجارت و صنعت بین المللی مالزی و وزارت علوم، فناوری و نوآوری منتشر شد، تأیید شده است که شرکت لینز مجاز به واردات سنگ معدن خاکی کمیاب به مالزی بدون موافقت قبلی هیات مدیره صدور مجوز انرژی اتمی (AELB) نیست.
نقش مهم عناصر خاکی کمیاب سنگین برای بقای بخش عناصر خاکی کمیاب سبک
با وجود اینکه بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که آخرین تحولات شرکت مالیکورپ، برای شرکت خوب بوده است، برخی انتقادها در مورد پروژه مانتن پاس وجود دارد که به سمت عناصر خاکی کمیاب سبک (LREE) منحرف می شود، در مقابل عناصر خاکی کمیاب سنگین (HREE) مانند دیسپروزیم، تربیم و ایتریم که دارای قیمت های بالاتری هستند.
لیفتون معتقد است که اکثر شرکت هایی که معادن عناصر خاکی کمیاب سنگین را استخراج نمی کنند، به علت روند جداسازی پرخرج، به سادگی قادر به سودآوری نخواهند بود. وی گفت: شما بزرگترین ذخایر معدنی را نمی خواهید، شما نمی خواهید که مجبور به فرآوری صدها تن با هزینه های وحشتناک شوید. شما به دنبال بالاترین درجه عناصر خاکی کمیاب سنگین و کمترین هزینه برای بازیابی آنها هستید. وی در ادامه افزود؛ در شرایط سرمایه گذاری، بهترین گزینه شرکتهایی هستند که عناصر خاکی کمیاب سنگین را تولید می کنند و در آینده دچار کسر بودجه نخواهند شد.
تحقیقات تکنولوژی فلزات (TMR) لیفتون که شاخص پروژه های عناصر خاکی کمیاب پیشرفته را در وب سایت خود قرار داده است، حدود 250 شرکت غیر چینی در بخش عناصر خاکی کمیاب نشان داده است که دارای ذخایر معدنی با بالاترین عیار از عناصر خاکی کمیاب سنگین است و شامل لینز (Lynas)، گروه بزرگ مواد معدنی غربی (Great Western Minerals Group Ltd)، مواد معدنی کمیاب
کوئست (Quest Rare Minerals Ltd)، شرکت فلزات کمیاب یوکور (Ucore Rare Metals Inc) و فلزات تازمن (Tasman Metals Ltd) می باشد.
با این حال، منتقدان تحقیقات تکنولوژی فلزات (TMR) و بنیانگذار آن، خاطر نشان می کنند که لیفتون، دارنده سهام مواد معدنی بزرگ غربی (Great Western Minerals) و مشاور شرکتهای یوکور و تازمن است.
چشم انداز آینده
صنایع باتری‌سازی همچنان یکی از نیروهای محرکه اصلی بازار کبالت خواهند بود که بیشترین مصرف آن باتری یون لیتیوم است. تخمین زده می‌شود که باتری‌ها در حال حاضر بالغ بر یک چهارم تقاضای کبالت را به خود اختصاص داده‌اند و انتظار می‌رود که این بخش سالانه 15-12 درصد در دو سال آینده رشد داشته باشد. همه باتری‌های یون ـلیتیومی از یک کاتد اکسید کبالت لیتیوم استفاده نمی‌کنند و زمانی‌که قیمت کبالت در سال 2008 به 50 دلار در هر پوند افزایش پیدا کرد. بعضی از جایگزین‌های غیر کبالتی آن مانند اکسید منگنز لیتیوم ساخته شد، اما سیستم کبالت ـ لیتیوم نوع برتری است و بیشترین کاربرد آن در انواع کامپیوترها مانند laptops، tablets و Smartphones است.
وسایل نقلیه هیبریدی و الکتریکی بازار بالقوه دیگری برای باتری‌ها هستند، اما باتری‌های کبالت‌دار احتمالا فقط به دلیل عوامل فنی مانند چگالی انرژی محدودیت مصرف خواهند داشت، اگرچه آسیا منطقه عمده‌ای برای تولیدات صنعتی محسوب می‌شوند، اما بعضی از شرکت‌های جدید باتری‌سازی با حمایت‌های دولتی در آمریکا احداث می‌شوند.
صنایع هوا و فضا نیز کبالت را شکوفا می‌کنند که عملکرد سیکلی خود را داشته و کاملا مستقل از سایر صنایع است. بازار در حال حاضر روند صعودی به خود گرفته که تقاضا برای کبالت حاوی سوپرآلیاژهای با درجه حرارت بالا و مقاومت خزشی نیاز به این فلز (و تاکنون غیرقابل جایگزین بوده) اجتناب‌ناپذیر است.
مصرف رنیوم در جهان در سال گذشته 54 تن (به استثنای مواد بازیافتی) بود که 45 تن از آن برای تولید سوپرآلیاژها مصرف شده، 5 تن برای کاتالیست‌های اصلاح‌کننده و 4 تن برای سایر موارد به‌کار گرفته شده است. با توجه به این‌که رنیوم محصول جانبی مولیبدنیوم و خود مولیبدنیوم محصول جانبی ذوب مس است، تولید رنیوم اولیه در اختیار شیلی قرار دارد که 28 تن از 46 تن از کل عرضه اولیه را به خود اختصاص داده است. ایران نیز یکی از صادر کنندگان خاکهآنتیموآن است.
شرکت Molymet شیلی یک تولیدکننده عمده فلز رنیوم محسوب می‌شود که بیشترین تولید خود را به شکل 9/99 درصد گندله به آمریکا صادر می‌کند، اگرچه تقاضا باید با رشد بازارهای هوافضا و توربین گاز صنعتی افزایش پیدا کند، عرضه نسبتا ثابت مانده و محدود به چند کشور می‌شود. در حال حاضر نسبت به سال 2008 رنیوم] بیشتری در دسترس نیست.
در آینده ساختار قیمت نیز تغییر خواهد کرد که می‌تواند تاثیر زیادی از خود به‌جای بگذارد. زمانی‌که این فلز برای اولین بار به دلیل خواص آن وارد بازار شد، به صورت قراردادهای بلندمدت با قیمت ثابت (LTFPC) در اختیار تولیدکنندگان آلیاژی قرار گرفت که باید مورد قبول صنعت قرار می‌گرفت، اما عرضه‌کنندگان در حال حاضر بسیار از ارزش رنیوم آگاهی یافته و دیگر خواهان قراردادهای بلندمدت نیستند که دیر یا زود قیمت‌های آن بالا خواهد رفت. قیمت کنونی این فلز 2000 تا 2200 دلار در هر پوند است. در سال 2008 قیمت آن به 12 هزار دلار در هر پوند رسید.
با وجود مشکلات بالقوه ظرفیت مازاد، توسعه انرژی خورشیدی برای چندین فلز مایه امیدواری است. سه فلز مهم مورد نیاز باتری‌های فتوولتاژی (PV) سیلیسیم (بلوری یا بی‌شکل)، کادمیوم تلوراید (CdTe) و سله ناید گالیوم ایندیوم مس (CIGS) هستند. دو عنصر آخر به شکل لایه نازکی هستند.سیلیسیم بلوری بیشترین (87 درصد سهم بازار در سال 2010) فروش داشته، در حالی‌که سایر سیستم‌ها سعی می‌کنند از میزان سهم بازار خود کم کنند.
CIGS در میان سیستم‌های لایه نازک حدودا 20 درصد راندمان بالای تبدیل نور دارد که بتدریج از نظر تجاری اهمیت پیدا می‌کند.
شرکت Solar Frontier ژاپن که ادعا می‌کند، بزرگ‌ترین تولیدکننده CISG در جهان است قراردادی را با یک نیروگاه در کالیفرنیا اخیرا امضا کرده که تا 150 مگاوات پانل‌های خورشیدی را به آمریکایی‌ها بفروشد. اولین فاز 60 مگاواتی تا پایان امسال راه‌اندازی خواهد شد و بقیه آن تا ژوئن 2013 به مرحله اجرا درخواهد آمد.
کادمیوم تلوراید در حال حاضر یک سیستم PV لایه نازک است که بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این سیستم که در ایالت آریزونا در آمریکا فعالیت می‌کند، ماه گذشته اعلام کرد برای یک مدول خورشیدی CdTe به رکورد جدید راندمان 4/14 درصدی دست یافته، در حالی‌که برای یک سلول خورشیدی تنها این راندمان 3/17 درصد به دست آمده است.
کادمیوم تلوراید 40 درصد مصرف تلوریم را به خود اختصاص داده، اگرچه هنوز سهم بسیار کمی از بازار کادمیوم محسوب می‌شود. فرصت برای افزایش تقاضای تلوریم به بازار باتری فتو ولتائی بستگی دارد. یک نیروگاه خورشیدی 900 مگاواتی نیازمند 20-30 تنتلوریم است.
شرکت GE Primestar در حال احداث یک نیروگاه خورشیدی 500 مگاواتی است که در نظر دارد در 10 سال آینده ظرفیت آن را به 2 گیگاوات برساند. پیش‌بینی می‌شود که تقاضا برای تلوریم افزایش پیدا کند.
با توجه به مصرف CIGS تقاضا برای سلینیوم افزایش پیدا خواهد کرد، اما در رابطه با بخش مهمی که 40 درصد تقاضا برای سلینیوم را به خود اختصاص داده، هشدار می‌دهد و آن تولید منگنز الکترولیتی است. اگر soz در این فرآیند جایگزین سلینیوم دی‌اکسید شود، می‌تواند سالانه 1200 تن از مصرف سلینیوم کم کند. در حال حاضر تقاضای سلینیوم اندکی بیشتر از عرضه آن است که قیمت آن را تقویت کرده و آن را امسال به 75-55 دلار در هر پوند رسانده است. به هر صورت قیمت تلوریم تحت فشار است، چون در صنعت نیروگاه خورشیدی CdTe بعضی از عوامل حضور نداشته و از موجودی انبارهای آن کم می‌کنند. این وضعیت باید با بازگشت صنعت خورشیدی به بازار تغییر پیدا کند.
تحلیلگران نسبت به این صنعت در بلندمدت خوشبین هستند. پیش‌بینی می‌شود که بازار باتری‌های فتو ولتاژی در سال 2015 به 130 میلیارد دلار افزایش پیدا کند که در سال 2010 این رقم فقط 7/55 میلیارد دلار بود.
چین که به تنهایی عرضه کننده بیش از 90 درصد مواد فلزی کمیاب در سطح جهانی است، از چهار سال پیش با هدف استفاده از این مواد در صنایع پیشرفته داخلی و به بهانه های محیط زیستی، بر صادرات مواد خام فلزات کم یاب عوارض و مالیات های سنگین وضع کرد که در نتیجه، طیف گسترده ای از صنایع پیشرفته و نیمه پیشرفته از صنایع الکترونیک گرفته تا صنایع سرامیک در کشورهای اروپائی و آمریکائی، دچار زیان های هنگفت شده اند.
از سوی دیگر سازندگان سلول های خورشیدی, توربین های بادی و تلفن های موبایل در امریکا که فلزات کم یاب در تکنولوژی ساخت این تجهیزات کاربرد بسیاری دارد ، دولت آمریکا را برای وضع قوانین ضد دامپینگ علیه واردات این تجهیزات از چین تحت فشار قرار داده اند, این سازندگان چین را متهم می کنند با محدود کردن صادرات 17 عنصر کمیاب که در ساخت این وسایل کاربرد دارند، قصد دارد انحصار تجارت و تولید آن ها را در دست گیرد.
این محدودیت هایی که چین بر صادرات فلزات کم یاب وضع کرده ، بسیاری از کمپانی های سازنده وسایل الکترونیکی را طی چند سال گذشته وادار کرده برای یافتن منابع جدید فلزات کمیاب در دیگر نقاط جهان سرمایه گذاری های هنگفتی صورت دهند و این تلاش ها سرانجام منجر به کشف منابعی از فلزات کمیاب در بستر اقیانوس آرام شد و شرکت های ژاپنی خیلی زود سرمایه گذاری در این منابع را آغاز کردند. به جز آمریکا، اتحادیه اروپا بیش ترین میزان واردات موادی چون فلوراسپار, مگنزیوم,منگنز، کاربید سیلیکون, فلز سیلیکون و فسفر زرد را دارد که سالانه از یک میلیارد یورو فراتر می رود. برای تهیه این مواد در بازار رقابتی، کمپانی های اروپایی مجبور بودند واحدهای تولیدی خود را به چین منتقل کنند که در این صورت هزینه های بیش تری را باید تقبل می کردند.
برنامه دولت هند مبنی بر تولید مجدد عناصر کمیاب می تواند به عنوان یک اقدام استراتژیک در بلند مدت مطرح شود، اما در کوتاه مدت تنها کاری که هند می تواند انجام دهد آن است که بخش کوچکی از کسری موجود در بازار این عناصر را که ناشی از کاهش صادرات چین است، جبران کند. به جز این، طبق اظهارات زمين شناسان سازمان زمینی شناسی و مواد معدني آمریکا (USGS) و وزارت دفاع ، ذخاير عظیم بالقوه اي بالغ بر یک میلیون تن عناصر خاکی کمیاب، در ايالت بسیار ناامن هلمند (Helmand) در جنوب افغانستان پیدا شده است.
برای اطلاع از نرخ روزانه این نوع فلزات به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://www.hardassets.com/prices_elements.htm